Trải qua 2 cuộc kháng chiến trường kỳ chống Pháp và chống Mỹ xâm lược, hai nước Việt Nam - Lào đã có nhiều năm chung sức chiến đấu chống lại kẻ thù chung. Những chiến sĩ quân tình nguyện Việt Nam đã cùng chiến đấu sát cánh bên lực lượng vũ trang Lào, góp phần đưa sự nghiệp kháng chiến chống thực dân, đế quốc của hai nước đi đến thắng lợi.
Hơn nửa thế kỷ trôi qua nhưng với những cựu chiến binh quân tình nguyện Việt Nam tại Lào, những năm tháng sống và chiến đấu trên đất bạn Lào vẫn luôn là khoảng thời gian vô cùng đáng nhớ. Đó là những câu chuyện đầy nghĩa tình, thắm đượm tình đoàn kết.
“Nhiều chiến dịch diễn ra ở mặt trận cánh đồng Chum Xiêng Khoảng, lực lượng quân đội nhân dân Lào và quân ta phân công nhau cùng đảm nhiệm hướng trọng yếu và thứ yếu, mang lại chiến công rất lớn trong nhiều trận đánh” - Trung tướng Nguyễn Hữu Khảm, Nguyên Phó Tổng tham mưu trưởng, Cựu Quân tình nguyện Sư đoàn 316 tại Lào khẳng định.
Nhìn lại chặng đường lịch sử vẻ vang đã qua, các chiến sĩ quân tình nguyện Việt Nam có quyền tự hào về những chiến công đã ghi dấu sự quyết tâm, hy sinh xương máu và nghĩa tình quân dân của hai dân tộc. Ông Nguyễn Quốc Chinh, Cựu quân tình nguyện Quân khu Tây Bắc tại Lào chia sẻ: “Các binh chủng bạn sẵn sàng chiến đấu và trực tiếp là các đồng chí cán bộ của Lào chỉ huy chiến trường, tham gia đủ loại hình tác chiến, từ tiến công, đón lõng, rồi phòng ngự, chốt chặn, chốt chiến thuật”.
Sau chiến dịch Biên giới (1950), cách mạng Việt Nam và cách mạng Lào đẩy mạnh phối hợp chiến đấu, tổ chức nhiều chiến dịch lớn, nổi bật là Chiến dịch Thượng Lào năm 1953. Đây là chiến dịch tiến công được thực hiện trên địa bàn hai tỉnh Sầm Nưa, Xiêng Khoảng nhằm tiêu diệt một bộ phận sinh lực của địch, mở rộng căn cứ kháng chiến của nhân dân Lào.
Là một trong hàng nghìn chiến sĩ tình nguyện ngày đó, những vết thương chiến tranh còn in dấu trên cơ thể nhưng cựu chiến binh Lê Hữu Ninh vẫn rất hào hứng khi kể về những ngày tháng nếm mật nằm gai tại nước bạn: “Tôi tham gia chiến dịch đường 9 Nam Lào, chiến đấu ở Xa va na khét, được nhân dân Lào che chở, đùm bọc. Mùa mưa chiến đấu không có lương thực, thực phẩm được nhân dân nước bạn cung cấp để đảm bảo sức khỏe chiến đấu. Tình cảm với nhân dân Lào không quên được”.
Vượt qua mọi khó khăn, gian khổ, với sự giúp đỡ của Quân tình nguyện Việt Nam, đến đầu năm 1953, quân và dân Lào đã xây dựng vùng giải phóng và các khu căn cứ tương đối vững chắc từ Thượng Lào, Trung Lào đến Hạ Lào.
Nhắc lại những năm tháng được sống trong sự đùm bọc của nhân dân Lào, cựu chiến binh Trần Viết Văn - Quân tình nguyện Việt Nam tại Lào như được sống lại một thời gian khó nhưng đầy tự hào về tình cảm gắn bó máu thịt, thủy chung giữa quân đội, nhân dân hai nước.
Khi đế quốc Mỹ leo thang chiến tranh, quân và dân hai nước càng thêm gắn bó, liên tiếp mở các trận đánh lớn, nhỏ, tiến công tiêu diệt địch trên khắp các chiến trường, mở rộng và giữ vững vùng giải phóng. Kỷ niệm còn đọng mãi trong tâm trí cựu chiến binh Nguyễn Văn Đức: “Có một lần bom tọa độ đánh gần trạm của chúng tôi, tự nhiên thấy mù mịt lên, ai cũng nghĩ hy sinh tất rồi, vậy mà may mắn cả 4 anh em còn sống, nhìn nhau thì thấy đất đá phủ đầy người”.
Với các chiến sĩ quân tình nguyện Việt Nam, quãng thời gian cầm súng trên đất bạn Lào chẳng hề cảm thấy khoảng cách địa lý xa xôi mà như được chiến đấu trên chính quê hương, đất nước mình.
Việt Nam luôn trân trọng và biết ơn nhân dân nước bạn Lào đã hết lòng yêu thương, đùm bọc, coi cán bộ, chiến sĩ quân tình nguyện Việt Nam như người thân yêu, ruột thịt của mình. Lào cũng luôn ghi nhớ công lao của những chiến sĩ Việt Nam đã luôn sát cánh cùng lực lượng vũ trang Lào chiến đấu mưu trí, dũng cảm, lập nên biết bao chiến công hiển hách là khẳng định của bà Sủn Thon Xay Nha Chắc, nguyên Đại sứ đặc mệnh toàn quyền của Lào tại Việt Nam: “Tôi xin thay mặt Đảng và Nhà nước nhân dân Lào bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới Đảng, Nhà nước và nhân dân Việt Nam anh em dành sự ủng hộ, giúp đỡ to lớn, quý báu cho sự nghiệp cách mạng của chúng tôi từ trước đến nay. Xin bày tỏ lòng kính trọng và biết ơn vô hạn tới tất cả chiến sĩ quân tình nguyện Việt Nam đã cống hiến to lớn cho sự nghiệp cách mạng của nhân dân Lào”.
Những chiến sĩ Quân tình nguyện Việt Nam tại Lào mái đầu đã ngả bạc, người còn người mất, nhưng họ vẫn luôn tự hào vì đã làm nên những chiến công xuất sắc, góp phần viết nên những trang sử oai hùng về tinh thần quốc tế, về tình đoàn kết hữu nghị giữa 2 dân tộc Việt - Lào, nhất là trong những ngày này, dịp kỷ niệm trọng đại 46 năm Quốc khánh Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào./.
