Thảo luận về dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về một số cơ chế, chính sách đột phá cho công tác bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe Nhân dân, nhiều đại biểu Quốc hội bày tỏ lo ngại trước tình trạng thiếu hụt bác sĩ và hạn chế năng lực tại tuyến y tế cơ sở. Dù chủ trương khám sức khỏe định kỳ miễn phí từ năm 2026 được đánh giá là bước tiến quan trọng, song một số đại biểu cho rằng: nếu không có chính sách đủ mạnh để thu hút và giữ chân đội ngũ bác sĩ có trình độ, mục tiêu nâng cao chất lượng y tế cơ sở sẽ khó đạt như kỳ vọng.
Đại biểu Đặng Bích Ngọc (đoàn ĐBQH tỉnh Phú Thọ) nhấn mạnh: Việc triển khai khám sức khỏe định kỳ hoặc sàng lọc miễn phí cho người dân ít nhất một lần mỗi năm, dự kiến bắt đầu từ năm 2026, là một chủ trương rất quan trọng, phù hợp tinh thần Nghị quyết số 72 của Bộ Chính trị.
Tuy nhiên, bà bày tỏ sự quan ngại khi thực tế thời gian qua cho thấy, nhiều trạm y tế xã ở vùng đặc biệt khó khăn không có bác sĩ cơ hữu hoặc chỉ có bác sĩ kiêm nhiệm nhiều công việc. Điều này là do cơ chế chính sách hiện nay chưa đủ mạnh để thu hút giữ chân bác sĩ có trình độ chuyên môn về làm việc và gắn bó lâu dài với tuyến y tế cơ sở, nhất là ở vùng sâu, vùng xa, vùng kinh tế khó khăn. Bên cạnh đó, các y bác sĩ ở tuyến cơ sở hạn chế về chuyên môn, thiếu kinh nghiệm thực tế, cán bộ y tế hiện nay còn tình trạng không biết vận hành hoặc không sử dụng thành thạo các thiết bị như máy siêu âm, điện tim, gây lãng phí và không phát huy được tác dụng trong chăm sóc sức khỏe ban đầu cho người dân.
“Cần có các chính sách thu hút nhân lực đặc biệt theo vùng miền, có cơ chế đào tạo bồi dưỡng trong đó chú trọng phát triển đổi ngũ nhân lực tại chỗ là người dân tộc thiểu số, hoặc triển khai các chương trình đào tạo đặc thù theo hình thức cầm tay chỉ việc cho cán bộ y tế vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, vùng có điều kiện kinh tế khó khăn, đồng thời thực hiện luân phiên cán bộ tuyến trên hỗ trợ, chuyển giao kỹ thuật cho tuyến xã, đẩy mạnh ứng dụng chuyển đổi số để tư vấn khám chữa bệnh từ xa”. – Đại biểu Đặng Thị Bích Ngọc đề xuất.
Đại biểu Trần Thị Nhị Hà (đoàn ĐBQH Hà Nội) cũng đồng tình cho rằng đội ngũ bác sĩ tuyến y tế cơ sở hiện nay đang thiếu hụt nghiêm trọng. Các chính sách đang được áp dụng như đưa bác sĩ trẻ về cơ sở, hay biệt phái từ 2-3 năm chỉ mang tính tạm thời. Bởi tâm lý của bác sĩ khi được điều chuyển theo các mô hình ngắn hạn thường không ổn định, khó chuyên tâm, gắn bó lâu dài. Nếu không có cơ chế mạnh mẽ, bền vững hơn về thu nhập, điều kiện việc làm, lộ trình phát triển nghề nghiệp thì rất khó để tuyến y tế cơ sở có được đội ngũ nhân lực đủ mạnh về số lượng và chất lượng.
Ngoài những chính sách đã nêu trong dự thảo, đại biểu đề xuất thêm hai giải pháp:
Thứ nhất, đối với bác sĩ từ khu vực ngoài nhà nước thu hút về công tác tại y tế cơ sở cần được tính thâm niên và xếp bậc lương tương đương như bác sĩ làm việc trong các khu vực nhà nước. Bác sĩ cần được xem xét đặc cách tuyển dụng vào viên chức tại các trạm y tế, không cần phải qua thi tuyển nếu đã có chứng chỉ hành nghề hoặc giấy phép hành nghề.
Thứ hai, về phụ cấp ưu đãi nghề, đề nghị áp dụng mức 100% cho bác sĩ trực tiếp làm công tác chuyên môn tại các trạm y tế xã và cơ sở y tế dự phòng. Đối với các vị trí chuyên môn y tế khác được hưởng mức tối thiểu 70%.
Tiếp thu ý kiến các đại biểu, Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan cho biết chính sách tiền lương và phụ cấp cho nhân viên y tế thời gian qua còn nhiều khó khăn. Để giải quyết vấn đề này, trong quá trình xây dựng Nghị quyết 72, Bộ Y tế đã được Bộ Chính trị cho phép lựa chọn một số đối tượng và mức tăng dần chế độ phụ cấp cho nhân viên y tế. Bên cạnh đó, Bộ đã xây dựng và trình Chính phủ nghị định về chế độ đặc thù như chế độ phụ cấp trực, các chế độ phụ cấp khác đối với nhân viên y tế thôn bản…
Những đề xuất từ các đại biểu Quốc hội một lần nữa cho thấy yêu cầu cấp thiết phải hoàn thiện hành lang chính sách, bảo đảm nguồn nhân lực y tế cơ sở đủ mạnh để thực hiện các nhiệm vụ chăm sóc sức khỏe Nhân dân trong giai đoạn mới. Khi các giải pháp về đãi ngộ, đào tạo, luân chuyển và cơ chế đặc thù được triển khai đồng bộ, tuyến y tế cơ sở sẽ có điều kiện phát huy vai trò “gốc rễ” của hệ thống y tế. Đây cũng là nền tảng quan trọng để các chính sách khám sức khỏe định kỳ, dự phòng và chăm sóc sức khỏe toàn dân đạt hiệu quả bền vững, góp phần thực hiện mục tiêu nâng cao chất lượng cuộc sống cho mọi người dân./.
