Một người trưởng thành có thể cao thêm 20cm sau tuổi dậy thì? Điều tưởng như khó tin ấy đã trở thành hiện thực với một bệnh nhân nam 23 tuổi – một youtuber nổi tiếng được biết đến trên mạng xã hội với biệt danh Mao Đệ – nhờ điều trị suy sinh dục do tuyến yên hoạt động yếu.
Tuyến yên trục trặc – cơ thể mãi không chịu lớn
Trong câu chuyện được chia sẻ trong chương trình Chuyện thầm kín, BS Nguyễn Bá Hưng, chuyên gia Nam học, Bệnh viện Đa khoa quốc tế Vinmec - đã tiếp nhận một trường hợp đặc biệt: một nam giới trưởng thành nhưng thân hình nhỏ bé, không có dấu hiệu của tuổi dậy thì, không có ham muốn tình dục. Qua thăm khám, bác sĩ phát hiện bệnh nhân bị thiếu cùng lúc hai loại hormone quan trọng, đó là hormone tăng trưởng và hormone kích thích tuyến sinh dục - nguyên nhân đến từ tuyến yên.
Tuyến yên là một tuyến nội tiết nhỏ nằm ở đáy não, nhưng đóng vai trò vô cùng quan trọng trong sự phát triển toàn diện của cơ thể.
“Chức năng của tuyến yên giống như một tổng chỉ huy. Nó điều khiển hàng loạt hormone, trong đó có hai nhóm quyết định trực tiếp đến vóc dáng và giới tính: hormone tăng trưởng (GH) và hormone hướng sinh dục (FSH, LH)”- BS Nguyễn Bá Hưng giải thích.
Khi tuyến yên hoạt động bình thường, hormone tăng trưởng sẽ giúp phát triển chiều cao, cơ bắp, mật độ xương. Trong khi đó, hormone hướng sinh dục thúc đẩy sự phát triển của tinh hoàn, dương vật, khả năng sản sinh testosterone - yếu tố quyết định đặc điểm sinh dục nam.
Nếu hai nhóm hormone này không được tiết ra đầy đủ như trong trường hợp bệnh nhân nói trên thì quá trình dậy thì sẽ bị đình trệ, thậm chí không xảy ra, điều này khiến cơ thể mãi ở trạng thái “trẻ con”, cả về thể chất lẫn chức năng sinh dục.
Lỡ nhịp phát triển, có thể bắt đầu lại không?
Không ít người cho rằng, qua tuổi dậy thì là hết cơ hội để phát triển chiều cao hay chức năng sinh dục. Nhưng theo BS Nguyễn Bá Hưng, điều này chỉ đúng với người có tuyến yên hoạt động bình thường. Với những người suy tuyến yên, mọi quá trình phát triển gần như chưa từng bắt đầu và việc "khởi động lại" là hoàn toàn khả thi.
“Trường hợp Mao Đệ là một ví dụ tiêu biểu. Bạn ấy đến khi đã 23 tuổi, cơ thể chưa hề dậy thì. Sau điều trị, bạn tăng 20cm chỉ trong hai năm, và hiện vẫn còn khả năng cao thêm. Quan trọng hơn, chức năng sinh dục phát triển, cậu nhỏ lớn lên, bắt đầu xuất tinh, có tinh trùng - nghĩa là hoàn toàn có thể có con”- BS Nguyễn Bá Hưng chia sẻ.
Suy sinh dục nếu phát hiện sớm, việc điều trị có thể mang lại sự phát triển gần như bình thường. Tuy nhiên, kể cả phát hiện muộn, như trường hợp bệnh nhân trên thì cơ hội điều trị vẫn còn.
“Tất nhiên, việc phát hiện sớm, lý tưởng nhất là trước 14 tuổi sẽ cho hiệu quả cao nhất. Nhưng ngay cả khi đã muộn, nếu xương chưa cốt hóa hoàn toàn và hormone được bổ sung đúng cách, bệnh nhân vẫn có thể cao lên và phát triển giới tính”- BS Nguyễn Bá Hưng khẳng định.
Liệu pháp hormone không chỉ giúp tăng chiều cao mà còn mang lại sự thay đổi toàn diện: cải thiện thể lực, tăng khối cơ, thúc đẩy phát triển sinh dục và nâng cao chất lượng sống.
“Trước kia, bệnh nhân còn không bê nổi bình nước 20 lít. Sau điều trị, bạn ấy khỏe mạnh hơn, tự tin hơn và đã trở lại cuộc sống với hình ảnh hoàn toàn khác. Với chúng tôi, điều trị thành công không chỉ là giúp lớn về thể xác, mà còn là sự phục hồi về sức khỏe, sinh lý”- BS Nguyễn Bá Hưng nói.
Nếu con trai đến 13–14 tuổi mà chưa có dấu hiệu dậy thì (không mọc lông nách, râu, dương vật nhỏ bất thường...), phụ huynh cần đưa trẻ đi khám sớm. Việc trì hoãn có thể bỏ lỡ cơ hội can thiệp.
“Ở nhiều quốc gia, trẻ 14 tuổi được sàng lọc dậy thì muộn bằng cách đo thể tích tinh hoàn. Dưới 4ml là dấu hiệu đáng ngờ. Việt Nam hiện chưa có hệ thống sàng lọc này nên vai trò của phụ huynh cực kỳ quan trọng”- BS Nguyễn Bá Hưng cảnh báo.
Suy sinh dục nam trưởng thành là một bệnh lý hiếm gặp nhưng hoàn toàn có thể điều trị. Dù phát hiện sớm hay muộn, vẫn có cơ hội để người bệnh phát triển thể chất, chức năng sinh dục và khả năng sinh sản nếu được chẩn đoán đúng và điều trị kịp thời.
