Mời các bạn bấm nút nghe nội dung:
Đến thời điểm này, đã có gần chục trường phổ thông được tham gia sự kiện “Không một mình” do “Liên minh Niềm tin số” tổ chức. Hơn 2000 học sinh trường THPT Phan Đình Phùng, phường Ba Đình, Hà Nội tham gia chương trình tuyên truyền “Không một mình - Cùng nhau an toàn trực tuyến” vào đúng ngày đầu tiên sau sự kiện Công ước Hà Nội 2025.
“Không một mình” giúp học sinh tự tin hơn khi tham gia vào thế giới số
Trần Vũ Minh Quang, học sinh 12A1 trường THPT Phan Đình Phùng chỉ chút nữa đã trở thành nạn nhân của chiêu lừa đảo “giả mạo cơ quan chức năng”.
“Con bị một người xưng là công an gọi bảo mẹ bị gì đấy. Họ biết cả họ tên ông bà bố mẹ. Lúc đó con cũng có hơi hoang mang nhưng sau đấy đã gọi được cho ông bà nội để xác nhận không có chuyện đó xảy ra. Sau này khi nghe nhiều thông tin từ báo chí thì biết đó là hình thức lừa đảo”, Minh Quang chia sẻ.
Nguyễn Như Bình, bạn cùng lớp Minh Quang thì từng bị lừa đảo dưới hình thức shipper gọi giao đồ và yêu cầu chuyển tiền. Việc mất hơn 500.000 với em học sinh này có thể xem như bài học về nguyên tắc đặt hàng trên mạng.
Nhưng với câu chuyện “bắt cóc online” xảy ra với một số học sinh thời gian gần đây, Bình đã từng nghĩ: “Con có xem thời sự và thấy khá thắc mắc, trong đầu có dấu hỏi chấm không hiểu sao các bạn lại để xảy ra chuyện này. Con từng nghĩ nếu mình bị gọi thế sẽ như thế nào?".
Bình chỉ thực sự thay đổi suy nghĩ sau sự kiện “Không một mình” vừa tổ chức ngay tại nhà trường. Em hiểu ai cũng có thể trở thành nạn nhân. Sau sự kiện “Không một mình”, "con đã được các chú công an hướng dẫn một nguyên tắc cần phải nhớ là công an không làm việc với người dân qua điện thoại. Nhờ đó, bất cứ cuộc điện thoại nào xưng là công an và buộc tội cũng sẽ không khiến mình hoang mang”, Như Bình cho biết.
Với Nguyễn Lan Phương, học sinh lớp 11D4, việc được cung cấp thông tin, địa chỉ đáng tin cậy của các cơ quan chức năng để trình báo mỗi khi gặp những dấu hiệu lừa đảo hoặc thao túng và dụ dỗ trở thành thông tin theo em có giá trị nhất thu lại sau khi tham gia sự kiện “Không một mình”.
Tình trạng lừa đảo trực tuyến nở rộ và để lại nhiều hậu quả trong xã hội, đặc biệt với giới trẻ, đòi hỏi những hành động thiết thực, sự phối hợp đồng bộ để bảo vệ các cá nhân trước các rủi ro ngày càng tinh vi. Cô giáo Nguyễn Thị Bích Loan, Phó hiệu trưởng trường THPT Phan Đình Phùng, Hà Nội cho rằng việc Liên minh Niềm tin số khởi xướng chiến dịch “Không một mình” với thông điệp “Cùng nhau an toàn trực tuyến” đã thiết thực tạo nên cộng đồng chung tay bảo vệ trẻ em, cụ thể học sinh, sinh viên trên không gian mạng.
“Đối với học sinh, việc tuyên truyền sử dụng mạng đúng mục đích rất quan trọng trong việc bảo vệ các em khỏi những nguy cơ như lừa đảo, bắt cóc... Bên cạnh đó, chương trình không chỉ hướng tới học sinh mà qua các con lan truyền thông điệp này tới người xung quanh”, cô Bích Loan phân tích.
Sự kiện “Không một mình” được Ban giám hiệu nhà trường tổ chức theo chuỗi các sự kiện từ làm câu hỏi khảo sát đến buổi nghe chuyên gia an ninh mạng, Bộ Công an hướng dẫn, chia sẻ trực tiếp. Sau đó, ban giám hiệu nhà trường còn phát động cuộc thi nhảy cổ động cho chiến dịch “Không một mình” nhằm thêm một lần nữa truyền đi thông điệp về sự đồng hành từ nhiều phía nhằm đảm bảo an toàn cho các em học sinh.
“Không một mình” sẽ còn tiếp tục đến với học sinh nhiều trường phổ thông trên cả nước trong thời gian tới. Cùng với đó, Ngày hội An toàn trực tuyến sẽ diễn ra tại Quảng trường Đông Kinh Nghĩa Thục vào ngày 1 và 2-11-2025 với nhiều hoạt động trải nghiệm, giao lưu và thực hành kỹ năng số, góp phần lan tỏa thông điệp: Không ai bị bỏ lại một mình trong thế giới mạng.
“Nghi ngờ thì dừng lại - Lo lắng thì chia sẻ”
Chiến dịch “Không một mình”, một sáng kiến của Liên minh Niềm tin số dự kiến sẽ được triển khai rộng khắp cả nước, kết hợp truyền thông trực tuyến với sự tham gia của các nền tảng xuyên biên giới, cơ quan báo chí, nghệ sĩ và cộng đồng sáng tạo nội dung.
Cùng đó là chuỗi tập huấn kỹ năng an toàn số cho học sinh, sinh viên tại các trường học.
Về sáng kiến chiến dịch này, Thiếu tá Phạm Ngọc Hưng, Cục An ninh mạng và phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao, Bộ Công an, đại diện Liên minh Niềm tin số khẳng định trẻ em và thanh thiếu niên đang dành phần lớn thời gian trên mạng để học, để chơi, để giao tiếp. Nhưng đi cùng cơ hội ẩn chứa vô vàn rủi ro.
Hơn 22.200 phản ánh về lừa đảo trực tuyến được ghi nhận chỉ trong 9 tháng đầu năm, thiệt hại ước tính lên đến 18.900 tỷ đồng chỉ trong năm 2024, tăng gấp đôi so với năm 2023 (khoảng 8.000 - 10.000 tỷ đồng). Tỷ lệ “nạn nhân tiềm năng” cũng đáng báo động: cứ 220 người dùng smartphone thì có 1 người trở thành nạn nhân. Và 70% người dân tiếp xúc với ít nhất một cuộc gọi hoặc tin nhắn lừa đảo mỗi tháng.
Năm 2025 chứng kiến sự chuyển dịch đáng lo ngại: Các đối tượng tập trung "săn mồi" nhằm vào giới trẻ, đặc biệt là học sinh, sinh viên, những người thiếu kỹ năng sống và dễ bị thao túng tâm lý. Thủ đoạn mới nổi lên - “bắt cóc online” - đang trở thành mánh khóe tinh vi, biến nạn nhân thành “tù nhân tinh thần” từ xa.
Phần lớn các vụ lừa đảo, dụ dỗ, thao túng trẻ em nói chung, học sinh, sinh viên nói riêng trên mạng đều xuất phát từ ba điểm yếu cơ bản:
Các em không biết cách nhận diện nguy cơ: ví dụ như nguy cơ khi bị yêu cầu giữ bí mật, rủ gặp riêng, tặng quà ảo...
Nhiều em không biết cách ứng phó khi bị đe dọa hoặc dụ dỗ, hoàn toàn bị nỗi sợ làm cho tê liệt, buộc phải làm theo hướng dẫn của kẻ xấu dù không biết mặt.
Và đặc biệt, kể cả khi bắt đầu nhận thức tình trạng của bản thân, không ít em vẫn làm theo yêu cầu bởi ngại chia sẻ vì sợ bị trách, bị cười hoặc không ai tin.
Bên cạnh đó, cần khẳng định, những con số có thể thống kê được mới chỉ ở phần nổi. Trẻ nhỏ có thể dễ dàng “khai gian tuổi” để tham gia nền tảng, và đó là kẽ hở để các đối tượng xấu tiếp cận. Ở độ tuổi còn non nớt, các em chưa đủ kỹ năng nhận biết thủ đoạn lừa đảo, chưa có kinh nghiệm ứng phó, lại sợ hãi, giấu kín. Và khi bị cô lập, các em càng dễ rơi vào bẫy.
“Liên minh Niềm tin Số nhận ra rằng: điều đáng báo động nhất không phải chỉ là tội phạm mạng, mà là cảm giác “một mình” của nạn nhân, khi các em không biết nói với ai, không biết tìm ai giúp. “Không một mình” ra đời với sứ mệnh kết nối: kết nối giữa trẻ – nhà trường – phụ huynh – chuyên gia, để không em nào phải tự xoay xở khi gặp nguy hiểm trên mạng”, Thiếu tá Phạm Ngọc Hưng cho biết.
“Không một mình” không dừng ở một chiến dịch truyền thông mà giống như lời nhắc nhở với chính người lớn: hãy ở gần con hơn, hỏi han, lắng nghe và dạy các em kỹ năng nói ra, cầu cứu, phản ứng an toàn. Càng nhiều kết nối, nguy cơ với các em sẽ càng ít đi, đồng thời dạy cho các em những nguyên tắc rất đời thường nhưng cực kỳ quan trọng như: Không làm theo yêu cầu giữ bí mật; Không chia sẻ ảnh cá nhân, thông tin riêng tư; Không bấm vào đường link hay tham gia nhóm lạ.
Và ngược lại, các em cần được rèn luyện việc: Phải nói ngay khi thấy sợ; Phải kiểm chứng trước khi tin; Phải lưu lại bằng chứng và tìm người lớn đáng tin cậy để giúp đỡ.
Chiến dịch theo Thiếu tá Phạm Ngọc Hưng được thiết kế rất thực tế cho môi trường học đường gồm:
Thứ nhất, đưa kiến thức an toàn số vào giờ sinh hoạt lớp hoặc tiết giáo dục công dân - qua các video, trò chơi, tình huống thật.
Thứ hai, xây dựng “điểm đến tin cậy” trong trường - có thể là thầy cô, chuyên viên tư vấn học đường hoặc hộp thư bảo mật để học sinh có thể chia sẻ khi gặp rắc rối.
Thứ ba, kết nối với phụ huynh và công an địa phương để xử lý nhanh khi có sự cố.
Cách làm ở đây được đánh giá “nhỏ mà sâu”, bắt đầu triển khai từ những hoạt động gần gũi, tiến tới lan tỏa thành mạng lưới. Khi nhà trường xem an toàn mạng như một phần của giáo dục nhân cách, hiệu quả sẽ đến tự nhiên, bền vững.
Truyền thông chỉ là khởi đầu, tiến tới tạo dựng và duy trì mạch kết nối thường xuyên, lâu bền. Ở đây, vai trò của các nhà trường thể hiện thông qua kế hoạch định kỳ.
Phụ huynh cũng cần thay đổi cách tiếp cận: ít mắng - nhiều hỏi, ít kiểm soát - nhiều đồng hành. Khi con dám chia sẻ, nghĩa là con đang được bảo vệ.
Các cơ quan, tổ chức, nền tảng mạng xã hội cũng cần vào cuộc, xây dựng hệ thống cảnh báo, phản hồi nhanh. Nói một cách ngắn gọn: một chiến dịch có thể bắt đầu từ một ngày, nhưng để có tác động thật, cần sự kiên trì của cả cộng đồng”.
“Các em học sinh hôm nay sinh ra trong kỷ nguyên số kỷ nguyên mà chỉ một cú chạm tay có thể mở ra tri thức, nhưng cũng có thể dẫn tới cạm bẫy rình rập. Chính vì vậy, kỹ năng số không còn là lựa chọn, mà là “tấm áo giáp mềm” bảo vệ mỗi em trên hành trình trưởng thành trực tuyến. Chiến dịch còn có một “khẩu quyết” rất dễ nhớ mà tôi nghĩ, bất cứ học sinh nào cũng nên mang theo mình: “Nghi ngờ thì dừng lại - Lo lắng thì chia sẻ””, anh Hưng nhấn mạnh.
Và quan trọng hơn, trẻ em cần nhớ: Trên mạng cũng như ngoài đời, các em không hề đơn độc. Có cha mẹ, thầy cô, bạn bè, và cả xã hội đang ở bên các em. Chỉ cần dám nói, dám tìm đến, sẽ luôn có người lắng nghe - vì không ai phải một mình trên không gian mạng.
