Mua bán người được Liên hợp quốc xác định là một trong bốn loại tội phạm nguy hiểm nhất, được đưa vào “Chương trình phòng, chống tội phạm toàn cầu”, là tội phạm có nguồn thu lợi bất chính cao chỉ sau ma túy và mua bán vũ khí. Tại Việt Nam, trong 6 tháng đầu năm 2022, cả nước đã phát hiện, điều tra 33 vụ, 75 đối tượng phạm tội mua bán người; xác minh, giải cứu, hỗ trợ 66 nạn nhân bị mua bán. Tình hình tội phạm mua bán người dưới 16 tuổi, trong đó, có nhiều vụ mua bán trẻ sơ sinh, bào thai; mua bán nội tạng; mua bán, đánh tráo, chiếm đoạt trẻ em... ngày càng có nhiều diễn biến phức tạp.

Theo luật sư Nguyễn Văn Hưng - Giám đốc Công ty luật Phúc Khánh Hưng, mua bán người dưới 16 tuổi là thực hiện một trong các hành vi sau đây:

- Chuyển giao người dưới 16 tuổi để nhận tiền, tài sản hoặc lợi ích vật chất khác, trừ trường hợp vì mục đích nhân đạo;

- Tiếp nhận người dưới 16 tuổi để giao tiền, tài sản hoặc lợi ích vật chất khác, trừ trường hợp vì mục đích nhân đạo;

- Chuyển giao người dưới 16 tuổi để bóc lột tình dục, cưỡng bức lao động, lấy bộ phận cơ thể hoặc vì mục đích vô nhân đạo khác;

- Tiếp nhận người dưới 16 tuổi để bóc lột tình dục, cưỡng bức lao động, lấy bộ phận cơ thể hoặc vì mục đích vô nhân đạo khác;

- Tuyển mộ, vận chuyển, chứa chấp người dưới 16 tuổi để thực hiện hành vi chuyển giao người theo hướng dẫn tại điểm a và điểm c khoản này.

Theo quy định tại Điều 151 Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi, bổ sung 2017:

# Để bóc lột tình dục là trường hợp chuyển giao, tiếp nhận hoặc tuyển mộ, vận chuyển, chứa chấp nạn nhân nhằm chuyển giao cho người khác để thực hiện các hoạt động bóc lột tình dục (như tổ chức cho nạn nhân bán dâm, đưa nạn nhân đến các cơ sở chứa mại dâm để bán dâm, sử dụng nạn nhân để sản xuất ấn phẩm khiêu dâm, trình diễn khiêu dâm, làm nô lệ tình dục...) hoặc tiếp nhận nạn nhân để phục vụ nhu cầu tình dục của chính mình.

# Để cưỡng bức lao động là việc dùng vũ lực, đe dọa dùng vũ lực hoặc các thủ đoạn khác nhằm buộc nạn nhân lao động trái ý muốn của họ.

# Để lấy bộ phận cơ thể của nạn nhân là trường hợp chuyển giao, tiếp nhận hoặc tuyển mộ, vận chuyển, chứa chấp nạn nhân để chuyển giao nhằm lấy bộ phận cơ thể của nạn nhân. Bộ phận cơ thể là một phần của cơ thể được hình thành từ nhiều loại mô khác nhau để thực hiện các chức năng sinh lý nhất định của con người.

# Vì mục đích vô nhân đạo khác là sử dụng nạn nhân để làm thí nghiệm, buộc nạn nhân phải đi ăn xin hoặc sử dụng nạn nhân vào các mục đích tàn ác khác.

Đối tượng có hành vi mua bán người dưới 16 tuổi sẽ phải chịu trách nhiệm hình sự với khung hình phạt quy định tại Điều 151 Bộ luật Hình sự hiện hành. Theo đó, mức phạt tù thấp nhất từ 7 năm - 12 năm. Cao nhất là phạt tù từ 18 năm - 20 năm hoặc tù chung thân.

Có thể thấy khung hình phạt cho tội mua bán người dưới 16 tuổi khá nghiêm khắc. Nhưng thực tế cho thấy, có những người làm cha, làm mẹ đang tâm bán đi những đứa con ruột của mình để phục vụ mục đích cá nhân. Luật sư Nguyễn Văn Hưng cho biết: "Những người làm cha, làm mẹ đang tâm bán con của mình vì mục đích cá nhân nếu có hành vi thỏa mãn các quy định tại Điều 151 Bộ luật Hình sự về tội mua bán người dưới 16 tuổi thì đều bị xử lý hình sự."

Mời quý vị và các bạn nghe toàn bộ phần trao đổi của luật sư Nguyễn Văn Hưng - Giám đốc Công ty luật Phúc Khánh Hưng với phóng viên chương trình Cầm tay chỉ luật: