Đúng là một kỳ Olympic đặc biệt, bên cạnh đoàn thể thao người tỵ nạn, Olympic Tokyo 2020 chứng kiến sự góp mặt của một đoàn thể thao mang tên ROC với các vận động viên Nga.
Sự việc được bắt nguồn từ sau khi vụ bê bối doping của Nga được phanh phui, lúc đó Ủy ban Olympic quốc tế (IOC) đã ra lệnh cấm đoàn thể thao Nga không được tham dự các sự kiện thể thao trong vòng 4 năm kể từ năm 2018. Sau đó, án phạt đối với Nga đã được IOC giảm bớt còn 2 năm. Tuy nhiên, trước những phản đối quyết liệt đến từ xứ sở Bạch dương. IOC cũng có phần nới lỏng và đã cho phép các VĐV trong sạch của Nga được thi đấu tại Olympic Tokyo 2020 nhưng dưới danh nghĩa trung lập.
Tại Olympic Tokyo 2020, có tổng cộng 335 VĐV Nga tham dự Thế vận hội, IOC chỉ đồng ý Ủy ban Olympic Nga dùng tên viết tắt ROC thay vì tên đầy đủ như các đoàn khác. Cùng với đó, ROC chỉ được phép dùng lá cờ của đoàn thể thao mang biểu tượng 5 vòng tròn truyền thống của Olympic với màu sắc tượng trưng cho quốc kỳ Nga.
Tại kỳ Thế vận hội Olympic diễn ra trên đất Nhật Bản, các VĐV Nga mang trang phục in biểu tượng hình ngọn lửa được nối liền bởi sọc đỏ và xanh (khá giống quốc kỳ Nga). Và nếu một VĐV Nga giành HCV, "Bản hòa tấu piano số 1" của P.Tchaikovsky sẽ được phát thay cho quốc ca. Và đó là lý do khiến chủ tịch ROC, ông Stanislav Pozdnyakov cho rằng, các VĐV Nga đang bị đối xử không công bằng khi bị hạn chế truyền đi hình ảnh màu cờ sắc áo của quốc gia, không có quốc kỳ được treo và quốc ca cấm phát tại Olympic Tokyo 2020 “Dù sự tình đúng sai chăng nữa thì đó vẫn là nỗi đau đối với các VĐV Nga “trong sạch”. Bởi lẽ, họ đang phải gánh chịu những hậu quả nặng nề của thế hệ trước để lại dù không làm gì “nên tội”. Các VĐV trẻ này không liên quan gì đến các cáo buộc từ năm 2015. Nhiệm vụ chính của tôi là bảo vệ các thế hệ VĐV Nga trong tương lai khỏi những vấn đề mà chúng ta phải đối mặt hiện tại.”
Quốc kỳ và quốc ca là niềm tự hào dân tộc, là động lực để các VĐV tự tin tranh tài. Đã có những lo ngại về tinh thần thi đấu của các VĐV Nga khi họ không được đại diện cho quốc gia mình, phải tuân thủ những quy định nghiêm ngặt của án phạt. Trái lại, VĐV Nga đang đoàn kết hơn bao giờ hết, nỗ lực cống hiến hết mình để vượt lên thách thức. Ông Pozdnyakov khẳng định: “Quốc kỳ và quốc ca là những yếu tố thúc đẩy tinh thần thi đấu cho bất kỳ VĐV nào. Tất nhiên, VĐV Nga sẽ phải thi đấu mà thiếu đi những yếu tố này. Nhưng cả đoàn đã sẵn sàng cạnh tranh để có được vị trí trên bục vinh quang. Dù bị đối xử thế nào chăng nữa các VĐV Nga đều cố gắng thi đấu thật tốt và đem nhiều huy chương về cho quốc gia. Chúng tôi cùng quyết tâm xây dựng lại vị thế cường quốc thể thao vốn có của Nga. Chúng tôi dự đoán sẽ giành được 40 - 50 các tấm huy chương.”
VĐV Alla Shishkina phàn nàn khi đội bơi nghệ thuật của cô bị cấm mặc trang phục có biểu tượng chú gấu khi thi đấu vì cho rằng nó ám chỉ biểu tượng quốc gia Nga. “Điều này làm chúng tôi khó chịu. Gấu sống ở nhiều nước, không chỉ ở Nga. Đây có thể là bất kỳ con gấu nào! Gấu xám, gấu trúc v.v.. Nhưng họ chỉ cấm với nước chúng tôi. Tuy nhiên, chúng tôi chỉ khó chịu một chút trong phòng thay đồ, vậy thôi. Điều quan trọng nhất là phải thi đấu tốt".
Vượt lên trên tất cả, các VĐV Nga đã khiến đất nước họ tự hào, những người hâm mộ trên toàn thế giới phải thán phục. Tính đến hết ngày 2/8, Đoàn thể thao ROC đang đứng ở vị trí thứ 5 trên bảng tổng sắp huy chương với 12 HCV, 21 HCB và 17 HCĐ. Trong đó cần phải kể tới những chiến thắng kịch tính thể hiện bản lĩnh của đội tuyển nữ môn thể dục dụng cụ khi phá vỡ sự thống trị của Mỹ sau 11 năm, hay đội tuyển thể dục dụng cụ nam xuất sắc giành HCV Olympic quý giá sau 25 năm chờ đợi. Người đứng đầu Ủy ban Olympic Nga Stanislav Pozdnyakov tự hào cho biết chiến thắng của đội thể dục đồng đội nữ gồm các vận động viên Lilia Akhaimova, Viktoria Listunova, Angelina Melnikova và Vladislava Urazova trước Mỹ sẽ truyền cảm hứng cho một thế hệ mới các cô gái trẻ Nga. Pozdnyakov nói "Tôi rất xúc động. Lâu lắm rồi chúng tôi mới thống trị môn thể dục như thế này. Chiến thắng đã truyền cảm hứng cho các đội khác cũng như thúc đẩy những người trẻ theo đuổi môn thể thao này".
Và đặc biệt hơn cả có lẽ đó là tấm huy chương vàng kiếm liễu của VĐV Marta Martyanova. Trong trận chung kết đấu kiếm đồng đội nữ, Martyanov đã không rút khỏi cuộc thi dù bị chấn thương lật cổ chân. Cô đã "cắn răn chịu đau" dù chấn thương ảnh hưởng đến khả năng di chuyển. Tại thời điểm đó, không vận động viên thay thế nào được phép tham gia cuộc thi đồng đội và nếu Martyanov rút lui, đoàn ROC sẽ mất cơ hội nhận huy chương. Vì vậy, sự chịu đựng của Martyano rất đáng quý và cuối cùng ROC đã giành huy chương vàng.
Việc Đoàn thể thao ROC đang có thành tích tốt tại Olympic Tokyo 2020 không chỉ thể hiện đẳng cấp của một cường quốc thể thao thế giới mà còn là tiếng lòng của những VĐV Nga đang khát khao khẳng định sự trở lại mạnh mẽ sau sự cố. VĐV A.Tiron, đội trưởng đội tuyển bóng bầu dục Nga khẳng định: “Lá cờ Nga bị cấm ở Olympic Tokyo 2020 nhưng bản thân mỗi chúng tôi là một lá cờ tổ quốc”.
"Cứ để họ nghe nhạc cổ điển", phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Nga Maria Zakharova đã chia sẻ như vậy trong một video cổ vũ đoàn thể thao xứ sở Bạch Dương lên đường tham dự thế vận hội. Với tinh thần hài hước và lòng tự hào, các VĐV Nga đang nỗ lực để mang về nhiều hơn những tấm huy chương tại Olympic.
Các VĐV Nga đang thể hiện sự đoàn kết, tình hữu nghị và nỗ lực đồng lòng vượt khó chinh phục những đỉnh cao thành tích, hướng tới tương lai của nền thể thao sạch.
Sự chấp nhận miễn cưỡng màu cờ, sắc áo, tên gọi lần này sẽ không kéo dài. Sau Olympic Tokyo và Olympic mùa Đông tại Bắc Kinh năm 2022, nước Nga sẽ trở lại cộng đồng thể thao thế giới, đó là giải vô địch bóng chuyền thế giới năm 2022 được tổ chức tại 10 thành phố của Nga.
