Cách đây 75 năm, ngày 19/12/1946, Chủ tịch Hồ Chí Minh ra Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến. Hưởng ứng lời kêu gọi của Người, với tinh thần “thà hy sinh tất cả chứ nhất định không chịu mất nước, nhất định không chịu làm nô lệ”, với đường lối kháng chiến “toàn dân, toàn diện, trường kỳ và tự lực cánh sinh”, cả dân tộc Việt Nam bước vào cuộc kháng chiến trường kỳ chống thực dân Pháp xâm lược để bảo vệ độc lập dân tộc (1946 - 1954). Trong suốt 9 năm kháng chiến, Việt Bắc là căn cứ địa cách mạng - An toàn khu (ATK) - Thủ đô kháng chiến - Thủ đô gió ngàn, nơi Chủ tịch Hồ Chí Minh, Trung ương Đảng và Chính phủ đưa ra những quyết sách chiến lược, lãnh đạo cả dân tộc kháng chiến thành công.
Ngoài phần mở đầu giới thiệu thành quả của cuộc Cách mạng Tháng Tám gắn với sự ra đời nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa và phần kết thúc giới thiệu các hình ảnh về ngày Giải phóng Thủ đô 10/10/1954, hơn 200 tài liệu, hiện vật, hình ảnh tiêu biểu được trưng bày đưa người xem trở về những khoảnh khắc lịch sử trọng đại của đất nước.
Trưng bày gồm 3 phần: Quyết tử để Tổ quốc quyết sinh - Hà Nội cùng cả nước kháng chiến; Việt Bắc - Thủ đô gió ngàn; Khúc khải hoàn.
Phần 1: "Quyết tử để Tổ quốc quyết sinh - Hà Nội cùng cả nước kháng chiến" nhấn mạnh sự kiện ngày 19/12/1946, Chủ tịch Hồ Chí Minh ra lời kêu gọi "Toàn quốc kháng chiến". Với tinh thần "Quyết tử để Tổ quốc quyết sinh", quân và dân thủ đô Hà Nội đã nổ súng, mở đầu cuộc kháng chiến trên cả nước, kiên cường chiến đấu giam chân địch trong thành phố 60 ngày đêm để hậu phương kịp thời huy động lực lượng kháng chiến, bảo vệ an toàn cho Trung ương Đảng, Chính phủ trở lại căn cứ địa Việt Bắc; di chuyển kho tàng, công xưởng, máy móc lên chiến khu, chuẩn bị cho cuộc kháng chiến trường kỳ. Nội dung này có một số tài liệu tiêu biểu như: Biên bản Hội nghị Trung ương từ ngày 24 - 26/2/1946 về chuẩn bị trường kỳ kháng chiến; Chỉ thị "Hòa để tiến" của Ban Thường vụ Trung ương Đảng Cộng sản Đông Dương, ngày 9/3/1946; bản dịch Pháp - Việt 14 tháng chín 1946 (gồm 4 trang và 11 điều. Đây là bản dịch kèm theo lối bình và lý lẽ phân tích các vấn đề của tạm ước 14/9/1946); bút tích của Chủ tịch Hồ Chí Minh về Chỉ thị: Công việc khẩn cấp bây giờ, ngày 5/11/1946.
Phần 2: "Việt Bắc - Thủ đô gió ngàn" giới thiệu đến công chúng những hình ảnh cơ quan đầu não kháng chiến; hoạt động của Chủ tịch Hồ Chí Minh và Trung ương Đảng, Chính phủ tại chiến khu Việt Bắc; các bộ sưu tập Nghị quyết, Văn kiện của Đảng; ảnh, hiện vật về quân sự, kinh tế, văn hóa - xã hội... trong kháng chiến; áp phích, tranh cổ động thời kỳ 1946-1954 cùng hình ảnh, hiện vật về Đại hội II của Đảng; các hội nghị, sự kiện tiêu biểu…
Phần 3: "Khúc khải hoàn" tập trung vào sự kiện tháng 12/1953, Đảng, Chính phủ quyết định mở chiến dịch Điện Biên Phủ (13/3/1954 - 7/5/1954). Điểm nhấn trong phần này là những hình ảnh, tài liệu, hiện vật về chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ 1954 và hình ảnh Chủ tịch Hồ Chí Minh, Trung ương Đảng và Chính phủ trở về thủ đô…
Trưng bày "Việt Bắc - Thủ đô gió ngàn" là sự kiện có ý nghĩa quan trọng góp phần khẳng định, làm sâu sắc thêm vị trí, tầm vóc, giá trị lịch sử của Ngày Toàn quốc kháng chiến và chiến khu Việt Bắc - Thủ đô gió ngàn; khẳng định vai trò lãnh đạo đúng đắn, sáng suốt của Đảng, Chủ tịch Hồ Chí Minh và đóng góp của các tầng lớp nhân dân trong cuộc kháng chiến bảo vệ độc lập, tự do của dân tộc.
Trưng bày "Việt Bắc - Thủ đô gió ngàn" mở cửa đến hết tháng 5/2022 tại Bảo tàng Lịch sử quốc gia, đồng thời giới thiệu online trên website: baotanglichsu.vn và fanpage: facebook.com/BTLSQG.VNMH.
