Triển lãm “Đường lên Điện Biên” giới thiệu 70 tác phẩm hội họa, đồ hoạ, điêu khắc, ký hoạ, áp phích, sáng tác trong giai đoạn 1949 - 2009 của 34 tác giả, được lựa chọn trong bộ sưu tập của Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam.
Phát biểu khai mạc triển lãm, TS Nguyễn Anh Minh - Giám đốc Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam cho biết, những ngày tháng ác liệt của chiến dịch Điện Biên Phủ, nhiều nghệ sĩ, họa sĩ đã trực tiếp lên đường ra trận, hòa cùng những đoàn quân hướng về Điện Biên. Bằng ngôn ngữ tạo hình phong phú, họ khắc hoạ chân thực, sinh động cuộc sống, chiến đấu của quân và dân ta trong chiến dịch Điện Biên Phủ lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu.
Đề tài về chiến thắng Điện Biên Phủ - trang sử vẻ vang vẫn là niềm hứng khởi, mạch nguồn sáng tạo cho nhiều thế hệ nghệ sĩ thể hiện thành công các tác phẩm mỹ thuật như hình ảnh người chiến sĩ pháo binh trong tác phẩm Kéo pháo Điện Biên của Trần Đình Thọ; Điện biên năm ấy của Cao Trọng Thiềm; Đường lên Điện Biên của Trần Khánh Chương… hay cuộc sống và sinh hoạt của quân và dân trong vùng kháng chiến, hậu phương qua tác phẩm của họa sĩ Lưu Văn Sìn, Nguyễn Sáng… Đặc biệt, hình ảnh Chủ tịch Hồ Chí Minh vị Cha già dân tộc; hình ảnh vị Đại tướng của nhân dân - Võ Nguyên Giáp, cũng được khắc họa tài tình, thể hiện tình cảm sâu sắc của giới văn nghệ sĩ với Người lãnh tụ của nhân dân và vị tướng tài ba, qua tác phẩm của Minh Khôi, Minh Đỉnh…
Với phương pháp trưng bày truyền thống, kết hợp ứng dụng công nghệ trình chiếu cinemagraph và không gian tương tác trải nghiệm, triển lãm đưa người xem sống lại những khoảnh khắc của chiến trường Điện Biên Phủ năm xưa. Công tác kéo pháo vào trận địa chuẩn bị cho chiến dịch được thể hiện qua tác phẩm Tô Vĩnh Diện chèn pháo, Kéo pháo của Dương Hướng Minh, Kéo pháo Điện Biên của Trần Đình Thọ; sự hỗ trợ đóng góp công sức của hàng chục ngàn dân công được khắc hoạ rõ nét qua tác phẩm Việt Bắc của Đào Đức, Tiễn nhau đi dân công của Lưu Văn Sìn, Cả nước ra trận của Lưu Danh Thanh; tình cảm quân và dân gắn bó khăng khít, đùm bọc lẫn nhau trong thời chiến được các hoạ sĩ diễn tả qua các tác phẩm Tình quân dân của Nguyễn Sáng, Đường lên Điện Biên của Trần Khánh Chương…
Nhà điêu khắc Lưu Thanh Danh chia sẻ về đứa con tinh thần của mình: Xe đạp thồ được mệnh danh là “vua vận tải” trong chiến dịch Điện Biên Phủ. Những chiếc xe đạp này được dân công sử dụng để vận chuyển lương thực, thuốc men phục vụ Chiến dịch. Trong những lần đi thực tế ở Điện Biên Phủ, chính hình ảnh Quân đoàn xe đạp thồ trên chiến trường Điện Biên Phủ là cảm hứng cho tôi sáng tác tác phẩm này. Đây là một sự phi thường chưa từng thấy trong lịch sử chiến tranh Việt Nam nói riêng và trên thế giới nói chung. Những chiếc xe đạp này là biểu tượng cho tinh thần và ý chí quyết tâm không gì lay chuyển được của quân và dân ta trong công cuộc đấu tranh bảo vệ Tổ quốc.
Xúc động khi tác phẩm của người cha thân yêu được trưng bày tại triển lãm "Đường lên Điện Biên", ông Dương Hướng Nam, con trai họa sĩ Dương Hướng Minh cho biết, đây là những tác phẩm vô giá mà cha tôi cùng các họa sĩ để lại cho thế hệ hôm nay. Họ đã chứng kiến, có mặt và ghi lại một cách chân thực cuộc sống, chiến đấu gian khổ của quân và dân ta thời kỳ kháng chiến. Những tác phẩm này góp phần khắc họa đậm nét những trang sử hào hùng của dân tộc.
Triển lãm “Đường lên Điện Biên” không chỉ thể hiện sự trân trọng và tự hào về những trang sử vàng của dân tộc, khơi dậy và phát huy tinh thần yêu nước, tinh thần đại đoàn kết toàn dân trao truyền cho thế hệ trẻ hôm nay, mà còn là sự tri ân sâu sắc tới thế hệ các anh hùng, liệt sĩ, những người từng tham gia cuộc kháng chiến trong chiến dịch Điện Biên Phủ để chúng ta được sống trong độc lập, hòa bình. Triển lãm cũng là lời tri ân của Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam tới những hoạ sĩ, nhà điêu khắc mà sự sáng tạo của họ đã mang đến cho chúng ta một khí thế “Đường lên Điện Biên” hào hùng và đầy cảm xúc, TS Nguyễn Anh Minh - Giám đốc Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam chia sẻ.
Triển lãm mở cửa từ ngày 26/4 đến hết ngày 15/5/2024 tại tầng 1 nhà B, Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam, số 66 Nguyễn Thái Học, Ba Đình, Hà Nội.
Trong khuôn khổ triển lãm sẽ diễn ra chương trình Art Talk với chủ đề “Đường lên Điện Biên” vào lúc 9h30', ngày 27/4/2024; và “Những kỷ niệm về Họa sĩ, Liệt sĩ Tô Ngọc Vân” vào lúc 9h30', ngày 11/5/2024.
