Anh Pò Lò Hừ lớn lên trong sự thiếu thốn vì gia đình nghèo và anh không được đến trường, vì trường quá xa. Mãi đến năm 18-19 tuổi, ý chí tự học mới thôi thúc anh tìm đến con chữ, một quyết định táo bạo đi ngược lại bối cảnh chung của bản làng.
"Bố mẹ cũng không cho đi học, còn nghèo quá. Mà ở chỗ tôi ở, đi đến đâu cũng không có trường lớp. Trường lớp nó ở xa quá. Như thế nên mình mới không được đi học. 18-19 tuổi biết nghĩ ra là phải đi học để biết chữ thì lúc đấy lại quá tuổi rồi. Cuối cùng đầu năm thì học lớp 1 ở bản P'ha Bu đấy". Anh Hừ tâm sự.
Dù lớn tuổi, và phải học cùng các bạn nhỏ, anh vẫn quyết tâm. Đây chính là bước đầu tiên anh vượt qua rào cản của định kiến cá nhân về tuổi tác để nắm lấy kiến thức.
"Lúc đi học thầy giáo, cô giáo nhỏ hơn tôi, tôi thì lớn hơn cả thầy giáo, cô giáo. Lúc đấy cũng xấu hổ lắm, nhưng mà cố gắng để chịu khó học để biết đọc, biết viết một tí."
Sự lạc hậu trong sinh hoạt đã khiến dân tộc La Hủ của anh Hừ có thời gian bị người địa phương gọi bằng cái tên đầy định kiến là "dân tộc Lá Vàng". Anh Hừ đã sớm nhận thức được gánh nặng của cái tên này và nung nấu ý chí thay đổi: "Khi nghe mọi người gọi mình là dân tộc Lá Vàng thì mình cũng ngại. Muốn thay đổi điều đó."
Với tinh thần tự học, anh Hừ đã tự tìm cho mình con đường thoát nghèo. Bằng cách chủ động tìm hiểu, hỏi han từ những người đi chợ, anh đã vượt qua sự tự ti để tiếp cận thông tin về cây trồng mới: "Tôi đi chợ thì cứ hỏi xem cái này là quả gì, cái này giá nó như thế nào."
Nhờ đó, anh đã biết đến cây thảo quả và giá trị kinh tế của nó. Anh không ngần ngại đi xin giống ở các xã khác, và áp dụng kinh nghiệm tự học được vào thực tế. Đây chính là hành động chống lại lối làm ăn cũ lạc hậu, chỉ dựa vào rừng: "Thì cũng có thu nhập cao hơn, phát triển kinh tế hơn, vươn lên và tôi đã thoát nghèo."
Sau khi thoát nghèo, anh Hừ tiếp tục tự học, tự rèn luyện để trở thành người cán bộ bản, đảng viên gương mẫu. Anh không chỉ thay đổi bản thân mà còn dùng chính tấm gương của mình để vận động, tuyên truyền bà con chống lại hủ tục du canh du cư và tư tưởng trông chờ, ỷ lại: "Tôi bảo mẹ nhất quyết cũng không đi đâu, chết sống gì cũng ở đây thôi. Phải ở lại để làm ăn, để phát triển kinh tế, càng đi là càng khổ."
Anh Hừ luôn ý thức được vai trò là tấm gương: "Bản thân tôi là một đảng viên, tôi thấy là tôi phải nghĩ ra nhiều cách để phát triển kinh tế địa phương, để bản P'ha Bu thay đổi nhiều hơn."
Anh Hừ dùng kinh nghiệm tự học để động viên bà con, nhất là con em trong bản, khuyến khích họ vượt qua khó khăn để đi học, thoát khỏi sự lạc hậu của sự thiếu chữ: "Tôi khuyên để cho nó đi học, cố gắng đi học để biết đọc, biết viết, nâng cao trình độ."
Anh Hừ còn kiên trì động viên những học sinh muốn bỏ học, khẳng định quyết tâm xóa mù chữ, nâng cao dân trí là ưu tiên hàng đầu.
Trung tá Cao Văn Quý, Chính trị viên Đồn Biên phòng Pa Ủ đang trực tiếp công tác tại địa bàn, cho biết những năm 2000 trở về trước, đồng bào La Hủ ở xã Pa Ủ rất là khó khăn, hộ nghèo gần như 100%. Cuộc sống bà con thường xuyên đói, phải ăn củ, rau rừng, làm nương thì năng suất thấp...Trong hoàn cảnh đó, đồng chí Pờ Lò Hừ đã mạnh dạn lên đơn vị để hỏi xin các loại cây giống từ giống rau, giống cây ăn quả về để trồng.
Trung tá Cao Văn Quý còn cho biết, từ một người nghèo khó, nhờ siêng năng, chịu khó học hỏi dám nghĩ dám làm, chủ động áp dụng khoa học kỹ thuật và nắm bắt tốt thời cơ phát triển thảo quả, sâm quý Lai Châu, chăn nuôi trâu bò.... anh Pờ Lò Hừ đã trở thành một "đại gia" trên đất Pa Ủ khi thu nhập của riêng gia đình anh đã gấp 20-30 lần trung bình nguồn thu của các hộ gia đình khác trong xã...
Anh sẵn sàng chia sẻ kinh nghiệm, cho vay mượn con giống, tiền mặt và tận tình chỉ dạy kỹ thuật chăn nuôi, trồng trọt để bà con phát triển kinh tế. Anh Hừ cũng chính là gương điển hình tiên tiến để tuyên truyền vận động cho bà con La Hủ thấy rõ rằng chỉ cần cố gắng và chịu khó học hỏi thì sẽ thoát nghèo. Anh Hừ, với vai trò là Bí thư Chi bộ, đã rất phối hợp với lực lượng bộ đội biên phòng trong việc vận động những người nghiện từ bỏ thuốc phiện, góp phần quan trọng vào việc xóa đói giảm nghèo cho cộng đồng.
Đây là một sự thay đổi kỳ diệu, khi anh Hừ không chỉ lo cho bản thân mà còn tích cực tham gia vào việc xóa bỏ một trong những tệ nạn nguy hiểm nhất của hủ tục là nghiện hút.
Ông Tống Văn Dương, Bí thư Đảng ủy xã Pa Ủ, nhận xét: "Hừ là người đồng bào dân tộc thiểu số, nhưng có ý chí, nghị lực và tư duy. Đồng chí là gương rất là điển hình trong phát triển kinh tế xã hội và đảm bảo quốc phòng an ninh. Là người dám thay đổi cách nghĩ và có tư duy mới, biết áp dụng khoa học kỹ thuật để nâng cao cái năng suất cây trồng".
Con đường vươn lên của anh Pờ Lò Hừ là sự kết hợp giữa ý chí thay đổi, chống lại lối sống cũ, hủ tục, và định kiến của cá nhân. Bên cạnh đó, sự hỗ trợ kịp thời, thiết thực của chính quyền và Bộ đội Biên phòng chính là động lực lớn nhất để đồng bào dân tộc thiểu số nơi biên giới xóa đói giảm nghèo một cách bền vững./.
