[ảnh] “Tết Đoan Ngọ xưa và nay” tại Hoàng thành Thăng Long
[VOV2] - Nhằm bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa lễ Tết truyền thống của dân tộc, Trung tâm Bảo tồn di sản Thăng Long - Hà Nội đã tổ chức không gian trưng bày “Tết Đoan Ngọ xưa và nay”.
Phần trưng bày “Tết Đoan Ngọ xưa và nay” theo 2 chủ đề chính: Tết Đoan Ngọ dân gian truyền thống (tại khu trưng bày 19C Hoàng thành Thăng Long) và Tết Đoan Ngọ trong cung đình thời Lê Trung Hưng (tại nhà N14, Khu di sản Hoàng thành Thăng Long).
Trong truyền thống lễ tết Việt Nam, văn hóa tâm linh luôn được đặt lên hàng đầu. Tết Đoan Ngọ là dịp để người nông dân dâng lên trời đất, thần linh, tổ tiên những sản vật trái cây đầu mùa với tấm lòng biết ơn và cầu mong mùa màng không bị sâu bọ phá hoại, con cháu mạnh khỏe, bình an.
Một góc trưng bày tái hiện không gian thờ cúng tổ tiên trong ngày Tết Đoan Ngọ của người Việt xưa. Mâm cỗ với các sản vật đầu mùa như vải, mận, bánh tro, rượu nếp... được bày biện trang trọng, thể hiện lòng biết ơn và mong cầu một mùa màng bội thu, sức khỏe bình an.
Bánh ú tro vàng óng, bát rượu nếp thơm lừng, vài quả trứng luộc và những loại trái cây mùa hạ được đặt cạnh nhau, minh họa cho phong tục "giết sâu bọ" độc đáo. Theo quan niệm dân gian, thưởng thức những món này vào sáng sớm mùng 5 tháng 5 sẽ giúp loại trừ bệnh tật.
Nhằm tiêu độc, người lớn còn uống rượu hùng hoàng hoặc rượu xương bồ, nước dừa...
Những chiếc bùa túi hình quả khế, quả đào, con cá... cùng sợi chỉ ngũ sắc được phục dựng tỉ mỉ theo nguồn tư liệu ảnh của Henri Oger, Nguyễn Văn Huyên; Bảo tàng Quai Branly (Pháp).
Đây là những vật phẩm các em nhỏ xưa thường đeo trong dịp Tết Đoan Ngọ với ý nghĩa trừ tà, mang lại may mắn, bình an.
Ngải cứu, tía tô, ích mẫu, kinh giới... những loại thảo mộc quen thuộc được bày trí đẹp mắt.
Góc trưng bày này nhấn mạnh ý nghĩa "y dược toàn dân" của Tết Đoan Ngọ, khi người xưa thu hái lá thuốc vào giờ Ngọ để mong dược tính cao nhất.
Điểm nhấn của không gian trưng bày là hình tượng con giáp rắn (năm Ất Tỵ 2025) được các nghệ nhân khéo léo kết từ lá cây tự nhiên.
Không gian trưng bày được tái hiện một cách dung dị và chân thực, giúp du khách có thể tiếp cận và cảm nhận được nét độc đáo, ý nghĩa của các phong tục Tết của người dân kinh thành xưa.“Khi bước vào không gian này thì mình cảm thấy đây là một không gian vô cùng ấm cúng và đậm nét chất xưa, mình mới đi qua vài gian trưng bay thôi nhưng mình đã thấy những nét văn hóa vừa quen thuộc với thời đại bây giờ, nhưng cũng có những nét mới như bùa ngũ sắc là cái mà mình chưa biết đến bao giờ, mình cảm thấy rất là hay ở Tết Đoan ngọ xưa” - Bạn Trần Phương Anh, quận Đống Đa, Hà Nội chi sẻ.
Tết Đoan Ngọ, với những tên gọi như Đoan Dương, Tết "giết sâu bọ", không chỉ đơn thuần là một cột mốc thời gian trong nông lịch. Nó hàm chứa những giá trị văn hóa sâu sắc: là dịp con cháu tỏ lòng hiếu kính, nhớ về cội nguồn, tri ân công đức tổ tiên; là ngày hội "y dược toàn dân" với những tri thức dân gian quý báu về việc dùng thảo mộc để bảo vệ sức khỏe; là ước vọng về sự bình an, mùa màng tươi tốt, và một cuộc sống đủ đầy./.
