Năm 1972, bố mẹ bà Đỗ Thị Quý (hiện ở phường Thịnh Đán, thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên) đưa 4 người con đi khai hoang. Bố bà mất năm 1997, mẹ mất năm 2002. Hiện nay, em trai bà Quý đã mất, bà và các em gái phát hiện ra em dâu đang làm thủ tục chia mảnh đất này cho các con của mình. Điều bà Quý băn khoăn là bà có được khởi kiện em dâu để đòi lại thửa đất do bố mẹ và các anh chị em trong gia đình đã khai hoang hay không?
Luật sư Nguyễn Đức Hùng, Phó Giám đốc Công ty Luật TGS, Đoàn Luật sư thành phố Hà Nội phân tích: Trong trường hợp này của gia đình bà Quý, thửa đất là do các thành viên trong gia đình cùng khai hoang nên đối chiếu quy định của luật đất đai, quyền sử dụng đất đối với thửa đất này sẽ là tài sản chung của các thành viên trong gia đình bà Quý. Việc định đoạt, cấp Giấy chứng nhận Quyền sử dụng đất (“Giấy CNQSDĐ”) đối với toàn bộ thửa đất này phải dựa trên sự thỏa thuận và thống nhất giữa các thành viên là chủ sử dụng đất trong gia đình.
Sau khi bố bà Quý mất vào năm 1997 thì phần quyền sử dụng đất của bố bà Quý trong quyền sử dụng đất chung của gia đình sẽ trở thành di sản thừa kế. Nếu bố bà Quý không để lại di chúc thì phần quyền sử dụng đất này sẽ được chia cho những người thuộc hàng thừa kế thứ nhất bao gồm: vợ, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của bố bà Quý (nếu những người này còn sống vào thời điểm bố bà Quý chết).
Nếu việc cấp Giấy CNQSDĐ cho em trai bà Quý được thực hiện sau khi bố bà mất vào năm 1997 thì phải có sự thống nhất đồng ý của tất cả các thành viên trong gia đình, cũng như những người thừa kế. Trong trường hợp này, em trai bà Quý trở thành chủ sử dụng hợp pháp của toàn bộ thửa đất, bà Quý sẽ không có quyền yêu cầu chia tài sản chung, hoặc chia thừa kế đối với quyền sử dụng thửa đất.
Ngược lại, nếu không có sự thống nhất đồng ý của tất cả các thành viên trong gia đình cũng như những người đồng thừa kế của bố bà Quý thì việc cấp Giấy CNQSDĐ cho em trai thính giả là không hợp pháp. Và do đó, bà Quý vẫn có quyền yêu cầu phân chia phần quyền sử dụng đất là di sản thừa kế của bố mẹ bà.
Bố bà Quý đã mất năm 1997, mẹ bà mất năm 2002, Giấy CNQSDĐ hiện mang tên em trai bà Quý, người này cũng đã mất, vậy yêu cầu chia di sản thừa kế có còn trong thời hiệu khởi kiện hay không? Mời quý vị nghe toàn bộ nội dung tư vấn của luật sư Nguyễn Đức Hùng, Phó Giám đốc Công ty Luật TGS về trường hợp của gia đình bà Quý tại đây:
