Triển lãm “Nghiên bút còn thơm” nhằm giới thiệu nghệ thuật thư pháp Quốc ngữ theo hướng hiện đại kết hợp với nghệ thuật sắp đặt cùng sự phối kết hợp với ánh sáng tạo nên hiệu ứng và cách nhìn mới về Thư pháp quốc ngữ với công chúng yêu nghệ thuật nói chung và thư pháp nói riêng.
Theo TS Lê Xuân Kiêu - Giám đốc Trung tâm Hoạt động Văn hóa Khoa học Văn Miếu - Quốc Tử Giám, triển lãm mong muốn tạo ra một sự thay đổi mới mẻ, sáng tạo cho hoạt động thư pháp chữ Quốc Ngữ cũng như tạo ra một sân chơi, một sự kết nối ngày càng bền vững, chắc chắn hơn giữa người hoạt động thư pháp trong cả nước. Thông qua đó triển lãm có thể góp phần cho đời sống và sinh hoạt văn hóa ngày càng phong phú hơn.
Ngoài 70 tác phẩm chính thức với những nội dung, ý nghĩa, ý tưởng nghệ thuật cụ thể, còn có 41 “tác phẩm” nhỏ được chọn lựa riêng với tinh thần chắt lọc tinh hoa bút mực một cách ngẫu nhiên trong quá trình sáng tác chuẩn bị cho triển lãm của các tác giả. Ngoài ra còn có các tác phẩm nhỏ dùng để sắp đặt, trang trí, trưng bày kết hợp theo từng module theo từng vị trí, tổng là 693 bức.
Nội dung các tác phẩm thư pháp, bao gồm các tác phẩm chính và các tác phẩm sắp đặt, đều được lấy cảm hứng để viết và sáng tác từ những nội dung thơ văn Quốc âm (chữ Nôm)/Quốc ngữ của các danh nhân trong lịch sử và văn học nước nhà như Nguyễn Trãi, Lê Thánh Tông, Nguyễn Bỉnh Khiêm, Nguyễn Du, Hồ Chí Minh và nhiều danh nhân khác gắn bó hoặc có những sáng tác về Thăng Long - Hà Nội, về Văn Miếu – Quốc Tử Giám. Bên cạnh đó, các tác giả viết và sáng tác còn sử dụng những nội dung văn chương thời nay viết về Thăng Long, về Hà Nội.
Giám tuyển triển lãm Xuân Như Vũ Thanh Tùng cho biết, toàn bộ các tác phẩm chính và các tác phẩm nhỏ sắp đặt theo từng module trưng bày đều được soi sáng từ bên trong mang lại hiệu ứng xem-cảm mới cho công chúng thưởng thức nghệ thuật. Các tác phẩm nhỏ trên mặt đất cùng với module chạy vòng xung quanh không gian trưng bày trên các ô cao mang hàm ý kết nối tác phẩm, kết nối tác giả, kết nối 3 miền Bắc – Trung – Nam, kết nối cộng đồng của mình, kết nối với công chúng trong một không gian thư pháp tràn ngập chữ.
Các dải băng giấy với tổng chiều dài 200m được sắp đặt trưng bày dạng lượn sóng vừa tạo hiệu ứng hoành tráng cho không gian trưng bày, vừa có tác dụng làm mềm cho không gian chữ, đồng thời mang hàm ý nghệ thuật phải được buông, được thả, được tự do sáng tác như con sóng tùy thích uốn lượn, từng đợt sóng sau tiếp đợt sóng trước, từng thế hệ sau nối tiếp thế hệ đi trước trên con đường tìm đến, thúc đẩy, phát triển nghệ thuật thư pháp chữ Việt.
Tác phẩm điêu khắc sơn thếp nghiên mực hình lá sen, bút lông cỡ lớn, cùng với con triện lớn có điêu khắc hình búp sen trên đầu và mặt triện được khắc 4 chữ triện Thăng Long Văn Miếu (Văn Miếu ở Thăng Long) vừa là chủ đề của triển lãm, vừa là hàm ý hướng tới Thăng Long - Hà Nội lại cũng vừa là sự khẳng định vị trí của Văn Miếu với bút - nghiên nơi khơi nguồn đạo học.
Triển lãm trưng bày những tác phẩm Thư pháp vừa mang cảm giác truyền thống, đánh thức mỹ cảm hiện đại nhằm tăng cường nhận thức và hướng công chúng tới sự nhìn nhận, đánh giá đúng đắn hơn về vai trò, giá trị của thư pháp Quốc ngữ trong bối cảnh hiện đại với cộng đồng viết thư pháp quốc ngữ nói riêng và những người yêu thích nghệ thuật thư pháp nói chung.
Để có cuộc triển lãm này, 15 tác giả từ cả ba miền: Bắc (8 người), Trung (3 người), Nam (4 người và các Giám tuyển đã làm việc trong bốn tháng. Đây có thể nói là triển lãm đầu tiên được Trung tâm Hoạt động VHKH Văn Miếu - Quốc Tử Giám tổ chức một cách bài bản, chuyên nghiệp, chính thức, chính danh đúng như một triển lãm nghệ thuật, mỹ thuật đúng nghĩa và mang tầm đương đại dành cho thư pháp Quốc ngữ - điều mà lâu nay ít hoặc chưa triển lãm Thư pháp Quốc ngữ nào làm được.
Triển lãm định hướng sáng tác mới, tư duy nghệ thuật theo hướng mới, tân cổ điển - bán hiện đại, kết hợp giữa kiểu truyền thống và phong cách sáng tác hiện đại, cùng với cách thức tổ chức, trưng bày hiện đại, được định hình để làm tiền đề và chuẩn mực hơn từ nay về sau cho các triển lãm kế tiếp về thư pháp Quốc ngữ.
Tại lễ khai mạc đã diễn ra màn trình diễn thư pháp từ 5 tác giả tham gia triển lãm. Màn trình diễn là sự phối kết hợp giữa nghệ thuật hành vi trình diễn kết hợp với âm nhạc được sáng tác riêng đã tạo ra sự ấn tượng riêng hết sức thú vị
Trong thời gian diễn ra triển lãm, ngày 14/09/2024, Ban Tổ chức phối hợp cùng giám tuyển và các tác giả tổ chức tọa đàm với chủ đề: Thư pháp Quốc ngữ trong bối cảnh hiện nay - Thực trạng và hướng đi. Đây sẽ là một chủ đề thu hút được rất nhiều sự quan tâm không chỉ của những người đang hoạt động trong lĩnh vực thư pháp Quốc ngữ mà còn nhận được nhiều sự quan tâm của những người đang nghiên cứu, học tập, theo đuổi đam mê với môn nghệ thuật mới mẻ này.
Triển lãm kéo dài đến hết 25/09/2024 tại Khu Thái Học, di tích Quốc gia đặc biệt Văn Miếu - Quốc Tử Giám.
