Sáng 5/11, khi thảo luận ở tổ, các đại biểu Quốc hội đánh giá cao Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Phòng, chống tham nhũng. Tuy nhiên, nhiều đại biểu băn khoăn về việc mở rộng đối tượng kê khai tài sản, thu nhập.
Kỳ vọng nâng cao hiệu quả phòng chống tham nhũng khi áp dụng khoa học, công nghệ.
Mặc dù đã được sửa đổi, bổ sung một số lần nhưng sau gần 20 năm áp dụng, Luật Phòng, chống tham nhũng vẫn còn nhiều điểm không phù hợp. Đây là đánh giá của các đại biểu Quốc hội khi cho rằng việc xem xét Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Phòng, chống tham nhũng tại kỳ họp lần này là cần thiết.
“Luật Phòng chống tham nhũng đã đi được chặng đường 20 năm và cũng đã sửa đổi, sửa bổ sung. Tuy nhiên, thực tiễn cho thấy, thể chế chỉ mạnh khi cơ chế kiểm soát quyền lực đủ sâu. Lần sửa đổi này, chúng ta không chỉ dừng ở mức kỹ thuật để tạo sự chuyển biến thực chất trong công tác phòng chống tham nhũng”, đại biểu Lê Thu Hà, Đoàn ĐBQH tỉnh Lào Cai chia sẻ.
Luật sư Trương Trọng Nghĩa, Đoàn ĐBQH TP Hồ Chí Minh cũng đánh giá cao dự thảo luật. Ông cho rằng một trong những điểm mới đáng chú ý của Dự án luật là đã xây dựng được các điều khoản với nội dung đưa khoa học, công nghệ, chuyển đổi số vào phòng ngừa và chống tham nhũng.
“Luật chống tham nhũng lần đầu tiên có điều khoản về sử dụng khoa học công nghệ vào phòng chống tham nhũng. Điều này rất là đúng. Các quốc gia phát triển đã áp dụng khoa học không nghệ và phát hiện ra tiêu cực, tham nhũng hoặc phòng chống được. Hơn thế, khi khoa học không nghệ phát triển, những người muốn tham nhũng phải trùn tay”, Luật sư Trương Trọng nghĩa phân tích.
Đại biểu Đặng Thị Mỹ Hương, Đoàn ĐBQH tỉnh Khánh Hòa, cũng tin rằng tới đây công tác phòng chống tham nhũng sẽ thuận lợi và hiệu quả hơn khi Luật có những quy định theo hướng thúc đẩy các cấp, các ngành ứng dụng khoa học, công nghệ, chuyển đổi số trong công tác quản lý.
“Sau khi nghiên cứu, tôi thấy Điều 28 có quy định về ứng dụng khoa học công nghệ, chuyển đổi số trong quản lý. Các cơ quan, tổ chức, đơn vị có trách nhiệm tăng cường đầu tư trang thiết bị, nâng cao năng lực, đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Đọc quy định này thì tôi thấy rất đúng và trúng”, bà Hương chia sẻ.
Nhưng băn khoăn về việc mở rộng đối tượng kê khai tài sản, thu nhập
Theo Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Phòng, chống tham nhũng, Chính phủ đề xuất mở rộng đối tượng thuộc diện phải kê khai tài sản đối với cán bộ, viên chức làm việc tại các doanh nghiệp Nhà nước nắm trên 50% vốn điều lệ hoặc cổ phần có quyền biểu quyết.
Luật sư Trương Trọng Nghĩa cho rằng quy định này là cần thiết. Tuy nhiên theo ông, Luật cần quy định rõ hơn về từng trường hợp bắt buộc phải kê khai để tránh tác động tiêu cực đến hoạt động của doanh nghiệp, nhất là trong việc thu hút vốn và chuyên gia nước ngoài.
“Tôi cho rằng việc kê khai tài sản thu nhập cá nhân thì chỉ áp dụng đối với những người làm trong các doanh nghiệp Nhà nước nhưng họ là cán bộ công chức và viên chức. Còn những người làm ở doanh nghiệp Nhà nước 100% vốn hay là 50% vốn mà họ không phải là cán bộ công chức, viên chức thì không nên đưa vào diện phải kê khai tài sản, thu nhập. Vì họ có thể là những người có tài, có năng lực mà doanh nghiệp Nhà nước thuê, giữ các vị trí phó giám đốc hay là giám đốc, thậm chí họ họ có thể là người nước ngoài hoặc một công dân bình thường. Do đó, nếu bắt buộc họ phải kê khai tài sản, thu nhập cá nhân như là cán bộ công chức viên chức sẽ không hợp lý, khiến cho việc thu hút người tài bên ngoài, thu hút vốn đầu tư của người nước ngoài vào doanh nghiệp Nhà nước khó khăn hơn”, Luật sư Trương Trọng Nghĩa lập luận.
Đại biểu Lê Thị Thu Hà, Đoàn ĐBQH tỉnh Lào Cai, cũng boăn khoăn về việc mở rộng đối tượng kê khai tài sản ra khu vực doanh nghiệp Nhà nước nắm trên 50% vốn điều lệ hoặc cổ phần. Để tránh ảnh hưởng không đáng có đối với doanh nghiệp, bà kiến nghị: “Tôi đề nghị bổ sung một khoản, quy định rõ đối tượng kê khai. Người có nghĩa vụ kê khai trong doanh nghiệp Nhà nước bao gồm người đại diện phần vốn Nhà nước tại doanh nghiệp, người quản lý điều hành doanh nghiệp mà Nhà nước giữ quyền chi phối. Đối với người nước ngoài, việc kê khai chỉ áp dụng đối với thu nhập phát sinh từ phần vốn hoặc tài sản Nhà nước tại Việt Nam. Cách thiết kế này vừa kiểm soát được tài sản gắn với vốn Nhà nước vừa không vi phạm quyền riêng tư của nhà đầu tư nước ngoài và cũng phù hợp với thông lệ quốc tế”.
Về vấn đề kê khai tài sản cũng nhận được sự quan tâm, góp ý của đại biểu Mai Văn Hải, Đoàn ĐBQH tỉnh Thanh Hóa. Ông cho rằng Ban soạn thảo nên xem xét lại quy định tại Khoản 3.
“Về nghĩa vụ kê khai tài sản tại khoản 3, tôi cho rằng quy định như vậy là mang tích chất liệt kê. Theo tôi, để đảm bảo sự đổi mới trong xây dựng pháp luật thì nên quy định theo tính nguyên tắc, chung nhất. Vì nếu quy theo kiểu định liệt kê như thế thì sẽ không hết. Cho nên quy định chi tiết, cụ thể như thế nào thì giao cho Chính phủ. Điều này đảm bảo tính bao quát, dễ hiểu”, đại biểu Mai Văn Hải kiến nghị.
Thực tế cho thấy Luật Phòng, chống tham nhũng hiện hành bộc lộ một số điểm bất cập cần sửa đổi, bổ sung. Tuy nhiên, quy định như thế nào để khi ban hành, Luật đi vào cuộc sống rất cần sự phân tích, đánh giá một cách thấu đáo của các đại biểu Quốc hội trước khi thông qua.
