Mời các bạn bấm nút nghe nội dung:
Bước sang năm thứ 13 xây dựng và phát triển, mạng lưới thành phố học tập toàn cầu UNESCO đã có 425 thành phố thành viên trên toàn thế giới, tạo cơ hội để các thành phố trao đổi ý tưởng, tri thức, kinh nghiệm thông qua một mạng lưới năng động.
Niềm vui không chỉ của riêng Hà Nội
Việc Hà Nội chính thức trở thành thành viên của mạng lưới thành phố học tập toàn cầu là tin vui của ngành giáo dục Thủ đô nói riêng, thành phố Hà Nội nói chung khi các thành phố học tập của UNESCO có vai trò kết nối các cơ sở giáo dục, đào tạo, văn hóa và thu hút nhiều đối tác từ khu vực công, tư, các tổ chức xã hội và người sử dụng lao động.
Từ đó huy động hiệu quả các nguồn lực trên mọi lĩnh vực để thúc đẩy học tập toàn diện và có chất lượng, từ giáo dục mầm non, giáo dục phổ thông đến giáo dục đại học.
“Hà Nội trở thành thành viên của mạng lưới thành phố học tập toàn cầu là công sức, sự nỗ lực cũng như quyết tâm của nhiều bên liên quan.
Hành trình bắt đầu từ tháng 8 năm ngoái, trong đó Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội giữ vai trò đầu mối, các sở, ngành liên quan đều có đại diện tham gia, các nhà khoa học, đại diện văn phòng UNESCO Việt Nam, đại diện Bộ Ngoại giao, Bộ Giáo dục và Đào tạo…
Với tất cả sự chuẩn bị chỉn chu, kỹ lưỡng, đầy quyết tâm và trách nhiệm thì việc Hà Nội được công nhận là thành viên của mạng lưới thành phố học tập toàn cầu không phải kết quả bất ngờ nhưng là kết quả mang lại nhiều niềm vui, xúc động cho đội ngũ trực tiếp tham gia vào quá trình xây dựng hồ sơ và nhân dân Thủ đô”, bà Tống Liên Anh, Phó Viện trưởng Viện học tập suốt đời Việt Nam, người đồng hành cùng các thành phố suốt hành trình xây dựng hồ sơ khẳng định.
Bà Tống Liên Anh cho biết, khi xét duyệt các thành phố, UNESCO không cào bằng mà thông qua các tiêu chí chung. Trong 42 tiêu chí đưa ra để xét duyệt, UNESCO không đưa ra đánh giá đạt hay không đạt mà là đạt bao nhiêu %.
Theo đó, bộ 42 tiêu chí được xây dựng với mục đích giúp các thành phố tự rà soát xem đang đạt được ở mức độ nào trong thang đánh giá này. Trên cơ sở đó, các thành phố sẽ phải trả lời hơn 20 câu hỏi trong đơn đăng ký, làm nổi bật các tiêu chí nào thuộc về thế mạnh qua các minh chứng cụ thể và đưa ra các giải pháp trung hạn, dài hạn để hiện thực hóa các tiêu chí còn đang đạt ở mức độ thấp.
Bởi lẽ đó, các thành phố trong quá trình làm hồ sơ không nên hiểu rằng phải đạt được tất cả 42 tiêu chí này mới đủ điều kiện tham gia mạng lưới thành phố học tập toàn cầu hoặc lấy mức độ đạt “cao – thấp” làm thước đo duy nhất để đánh giá năng lực cạnh tranh của bộ hồ sơ.
Nếu hiểu và thực hiện theo cách rập khuôn đó, các thành phố ở vùng khó khăn, vùng cao, vùng sâu xa sẽ không có cơ hội xây dựng hồ sơ “đẹp, đạt chuẩn” và bỏ lỡ cơ hội gia nhập mạng lưới quốc tế uy tín này.
Trong khi thực tế ở ngay Việt Nam cho thấy năm 2024, Sơn La (cũ), một trong những thành phố miền núi khó khăn sánh bước cùng TP. Hồ Chí Minh, trung tâm kinh tế phát triển nhất cả nước, cùng gia nhập mạng lưới.
Rõ ràng, nếu xét về một số tiêu chí như xóa mù chữ, đầu tư ngân sách cho giáo dục… thành phố Sơn La (cũ) không thể bằng thành phố Hồ Chí Minh. Nhưng một số tiêu chí khác như thúc đẩy học tập cộng đồng thông qua qua lễ hội, bảo tồn các văn hóa, ngôn ngữ dân tộc thiểu số trên địa bàn thành phố, rõ ràng Sơn La lại nổi bật khi có đến hơn 50% dân số trên địa bàn thuộc các dân tộc thiểu số.
Riêng với Hà Nội, sau quá trình đồng hành với xây dựng, hoàn thiện hồ sơ và gửi đi, Bà Liên Anh cho biết những điểm rất riêng nhưng cũng rất thú vị, độc đáo để Thủ đô được xét duyệt công nhận.
“Hà Nội đang phát triển hiện đại, tiệm cận theo những chuẩn cao nhất về giáo dục nhưng đồng thời lại lưu giữ và bảo tồn, phát huy được những giá trị về di sản và truyền thống văn hóa ngàn năm. Điều này cũng đáp ứng những ưu tiên, đổi mới trong bộ hồ sơ năm nay. Sau 13 năm, lần đầu tiên UNESCO xét duyệt đã đưa di sản vào thành tiêu chí đánh giá”, bà Liên Anh phân tích.
Hà Nội, thành phố vì hòa bình và bây giờ thêm danh hiệu thành phố học tập toàn cầu UNESCO. Theo bà Liên Anh, việc công nhận này sẽ tạo cơ hội để Thủ đô phát huy được những điểm mạnh mà từ trước đã là yếu tố được UNESCO đánh giá cao.
Hà Nội có thể giao lưu, chia sẻ, học hỏi kinh nghiệm cũng như huy động các nguồn lực về chuyên gia, về đầu tư quốc tế nhằm thực hiện tốt hơn những nhiệm vụ Thủ đô đang triển khai như chuyển đổi số, đưa tiếng Anh thành ngôn ngữ thứ hai trong trường học, làm thế nào để phát huy được những giá trị di sản vật thể và phi vật thể thành những trường học mở cho người dân…
Việc được tổ chức UNESCO công nhận tham gia mạng lưới có thể xem như vinh dự cho các thành phố, trong đó có Hà Nội. Nhưng cùng đó, Thủ đô cũng sẽ có trách nhiệm trong việc ra chính sách cũng như áp dụng những chính sách vào thực tiễn để khuyến khích phát triển giáo dục trên địa bàn.
Ở đây theo bà Liên Anh, khi tiến hành làm hỗ sơ, Hà Nội đã có nhiều những cam kết. Và sau khi được công nhận, gia nhập, thành phố cần hiện thực hóa những cam kết này thành những kết quả cụ thể, có thể đo lường được, giám sát được, báo cáo được.
Ví dụ như yếu tố phát triển bền vững và bảo vệ môi trường. Việc Hà Nội liên tục rơi vào nhóm các thành phố có mức độ ô nhiễm nghiêm trọng có thể xem như một câu hỏi về trách nhiệm của Thủ đô trước lời hứa với UNESCO trong việc trở thành một thành phố xanh, phát triển bền vững, đảm bảo sức khỏe thể chất và tinh thần cho người dân trong một tổng thể trọn vẹn thành phố học tập.
“UNESCO xin gửi lời chúc mừng chân thành tới Thủ đô Hà Nội cùng 72 thành phố học tập từ 46 quốc gia tham gia mạng lưới thành phố học tập toàn cầu của UNESCO.
Đây có thể xem như một danh hiệu hết sức ý nghĩa và tự hào, minh chứng cho truyền thống hiếu học, tinh thần học tập suốt đời đã bám rễ sâu trong văn hóa Hà Nội.
Nhân đây chúng tôi xin gửi 2 thông điệp ngắn gọn. Thứ nhất, danh hiệu này là động lực mạnh mẽ để Hà Nội phát huy mạnh mẽ và lan tỏa tinh thần học tập suốt đời, nhất là trong bối cảnh chuyển đổi số trong toàn ngành giáo dục, phù hợp với tinh thần mà Tổng Bí thư Tô Lâm đã nhấn mạnh về việc xây dựng xã hội học tập và thúc đẩy học tập suốt đời trong giai đoạn mới.
Thứ hai, trong bối cảnh hội nhập quốc tế toàn diện về mặt giáo dục và học tập là nền tảng phát triển con người, có ý nghĩa chiến lược, với vai trò là Thủ đô, Hà Nội có đầy đủ tiềm năng để tiếp tục dẫn dắt cả nước nỗ lực xây dựng một xã hội học tập”.
Ông Nguyễn Văn Giang, cán bộ chương trình Giáo dục, UNESCO Hà Nội
Mục tiêu đến năm 2030, cả nước sẽ có 10 thành phố học tập toàn cầu UNESCO
Đảng, Chính phủ trong suốt những năm qua đều quan tâm tới việc thúc đẩy việc học tập của từng cá nhân, của toàn xã hội và đặt ra mục tiêu phấn đấu đến năm 2030 chúng ta có 10 thành phố học tập toàn cầu.
Tuy nhiên, từ ngày 1/7 năm nay, nhiều thành phố thuộc các tỉnh thực hiện chủ trương chính quyền địa phương hai cấp đã tách thành các phường. Điều này đồng nghĩa có những thành phố của Việt Nam thuộc mạng lưới thành phố giáo dục toàn cầu đã không còn nguyên vẹn về quy mô dân số, diện tích và cũng không còn là các thành phố nữa. Điều này theo bà Tống Liên Anh ít nhiều đã có những tác động đến kết quả cũng như mục tiêu gia tăng thành phố học tập toàn cầu UNESCO của Việt Nam.
Với vai trò đồng hành cùng các thành phố xây dựng, hoàn thiện hồ sơ và đã được công nhận, bà Liên Anh cũng đã liên hệ với UNESCO tìm giải pháp cho vấn đề này. Phía UNESCO đồng ý để các thành phố sau khi tách thành phường vẫn có thể giữ nguyên danh hiệu, ghi nhận những nỗ lực trong việc tiếp tục ghi nhận các cộng đồng học tập.
Có thể ví dụ như thành phố Sơn La hiện nay chia thành 4 phường gồm: Tô Hiệu, Chiềng An, Chiềng Cơi và Chiềng Xinh. Tháng 10 năm nay, đại diện phường Tô Hiệu vẫn tham dự Hội nghị thành phố học tập tại Thượng Hải, Trung Quốc.
Điều khiến bà Liên Anh băn khoăn nằm ở việc những công nhận này chưa thể hiện thành các văn bản và điều này tác động tới các đại diện phường tham gia về tính pháp lí. Và điều này cũng đặt ra những lo lắng cho những thành phố đang chuẩn bị hồ sơ ra nhập mạng lưới.
Thực tế này theo bà Liên Anh cần có sự vào cuộc từ phía Bộ Ngoại giao, thông qua Ủy ban UNESCO Việt Nam phối hợp cùng Bộ Giáo dục và Đào tạo có văn bản chính thức tới UNESCO quốc tế để có những văn bản mang tính pháp lí, giúp các thành phố yên tâm và chuẩn bị chu đáo cho lộ trình hoàn thiện hồ sơ ra nhập mạng lưới thành phố học tập toàn cầu UNESCO trong kì xét duyệt tiếp theo.
“Nếu làm được điều này, chúng ta vẫn kì vọng đạt được mục tiêu đến năm 2030, Việt Nam có 10 thành phố tham gia mạng lưới thành phố học tập toàn cầu UNESCO. Quan trọng nhất, điều này đảm bảo cơ hội cho các thành phố, các tỉnh, các phường, các cộng đồng học tập của Việt Nam có thể tham gia một trong những sân chơi lớn nhất, uy tín nhất thế giới, thúc đẩy việc học tập suốt đời cho các cộng đồng đô thị”, bà Liên Anh nhấn mạnh.
Sau khi được công nhận danh hiệu, UNESCO sẽ hỗ trợ các thành phố học tập toàn cầu ở nhiều lĩnh vực. Cụ thể như hỗ trợ về chuyên môn và kĩ thuật diễn ra định kì thông qua hình thức online để đại diện các thành phố trao đổi kinh nghiệm. Ngoài ra sẽ có những hội nghị lớn, quy tụ đại biểu đến từ khắp các quốc gia trên thế giới gồm các thị trưởng, chủ tịch UBND các thành phố cùng các chuyên gia hàng đầu về giáo dục, tạo cơ hội để các thành viên không chỉ học hỏi, trao đổi kinh nghiệm mà còn kết nối thúc đẩy phát triển, liên kết, trao đổi về văn hóa, giáo dục, xã hội và cả kinh tế.
Từ kinh nghiệm của những thành phố đã trở thành thành viên của mạng lưới thành phố học tập toàn cầu UNESCO, chúng ta có quyền hi vọng Việt Nam sẽ có thêm những thành phố học tập toàn cầu, thêm những nguồn lực để phát triển xã hội học tập ở Việt Nam./.
