Theo báo cáo của Hiệp hội Giấy và Bột giấy Việt Nam, các nhà máy giấy lớn trong nước mỗi năm thải ra khoảng 20.000 tấn chất thải, trong đó chủ yếu là nilon, bột giấy, giấy loại. Đó là chưa kể đến lượng giấy bỏ đi khổng lồ từ sinh hoạt hàng ngày của hàng triệu người dân: những tập tài liệu đã dùng, tờ rơi quảng cáo, lịch treo tường hết năm, vở viết dở…
Tất cả, nếu không được phân loại, sẽ bị gom chung vào rác thải sinh hoạt, gây lãng phí tài nguyên và tăng áp lực xử lý cho hệ thống môi trường đô thị vốn đã quá tải.
Trước thực trạng ấy, chị Tống Bích Thủy, người sáng lập nhóm “Hành trình hạn chế rác” ở Hà Nội, đã nảy ra một ý tưởng rất giản dị, đó là thay vì vứt bỏ, hãy tận dụng những trang giấy còn trắng, những cuốn lịch chỉ mới dùng một mặt.
Chị Thủy chia sẻ: “Chỉ sau vài lời kêu gọi trên mạng xã hội, hàng trăm người đã hưởng ứng, mang giấy cũ đến các điểm tập kết. Hành động nhỏ thôi nhưng giúp giảm rác thải và quan trọng hơn là đánh thức thói quen tiết kiệm trong cộng đồng”.
Ban đầu, nhóm chỉ có khoảng 20 thành viên, chủ yếu là bạn bè thân quen. Công việc diễn ra vào buổi tối hoặc cuối tuần. Từng xấp giấy được phân loại, bóc tách, để riêng loại có thể tái sử dụng. Những cuốn vở đầu tiên ra đời từ những thao tác giản dị ấy.
Giấy dày, không phủ nilon được gửi tặng cho các trường mầm non để trẻ em dùng vẽ màu sáp, làm thủ công. Giấy trắng một mặt trở thành nháp cho học sinh, sinh viên. Giấy bóng mỏng thì chuyển đến xưởng vẽ để họ tái sử dụng trong quá trình sáng tác tranh.
Chị Nguyễn Thu Hường, thành viên nhóm cho biết: “Chúng tôi bất ngờ khi lượng giấy gửi về ngày một nhiều. Những cuốn vở đầu tiên được hoàn thiện, gửi tặng cho học sinh khiếm thị, đã trở thành động lực rất lớn để cả nhóm tiếp tục. Nhiều gia đình sau khi biết đến hoạt động còn chủ động phân loại giấy tại nhà trước khi mang đến”.
Điều quan trọng hơn cả là nhận thức cộng đồng bắt đầu thay đổi. Một tờ lịch tưởng chừng vô dụng có thể biến thành giấy học tập. Một tập tài liệu cũ có thể trở thành vở viết. Khi mỗi người bớt đi một thao tác vứt bỏ, thay vào đó là hành động giữ lại, cả xã hội sẽ tiết kiệm được một khối lượng tài nguyên khổng lồ.
Bạn trẻ Lê Anh Dũng, sinh viên Đại học Mỹ thuật Công nghiệp, khẳng định: “Có thể với một người, đó chỉ là tờ lịch cũ, nhưng khi cộng đồng cùng tham gia, chúng tôi thu về hàng vạn tờ. Đó chính là giá trị lớn vừa giảm rác thải, vừa tạo ra sản phẩm hữu ích cho cộng đồng”.
“Hành trình hạn chế rác” vẫn đang tiếp tục. Mỗi tháng, nhóm lại có thêm những tình nguyện viên mới. Nhiều trường học, doanh nghiệp đã liên hệ, đề nghị trở thành điểm tập kết giấy. Những cuốn vở mới đang chờ để gửi tới học sinh vùng sâu vùng xa, những em nhỏ khiếm thị, những gia đình có hoàn cảnh khó khăn.
Nhìn những cuốn vở trắng tinh được tạo ra từ giấy cũ, chị Thủy chia sẻ: “Chúng tôi chỉ mong góp một phần nhỏ bé để giảm gánh nặng rác thải cho thành phố. Quan trọng hơn, chúng tôi tin rằng khi một thói quen tiết kiệm và bền vững được gieo vào cộng đồng, nó sẽ nảy mầm và lan tỏa mãi”.
Hoạt động thu gom giấy bỏ đi của nhóm bạn trẻ Hà Nội tuy nhỏ bé, nhưng lại có sức lan tỏa lớn. Bởi nó gợi nhắc chúng ta rằng, giảm rác thải không nhất thiết phải bắt đầu từ những dự án tốn kém, mà từ những thói quen giản dị: giữ lại tờ giấy còn trắng, tận dụng tấm lịch cũ, chia sẻ cho những người cần./.
