Có thể ví sự hỗ trợ từ các chương trình, dự án về giảm nghèo bền vững là chiếc "cần câu", là đòn bẩy, hay chất xúc tác, giúp người nghèo có thêm điều kiện thuận lợi để vươn lên. Tuy nhiên, yếu tố mang tính “mấu chốt”, quyết định thành công, sự bền vững của khoản hỗ trợ là sự nỗ lực, quyết tâm vươn lên thoát nghèo của người hưởng lợi. Nghe nội dung bài viết dưới đây.
Trước đây, ở xã Phú Cát, Hà Nội, nhắc đến gia đình chị Phạm Thị Định, ai cũng cám cảnh: chồng mắc bệnh tâm thần, bản thân chị Định đi lại khó khăn, không làm được việc nặng do bị ảnh hưởng từ một vụ tai nạn giao thông, trong khi đó các con lại đang tuổi ăn học, nhiều khoản cần chi tiêu.
Chị Định thổ lộ “cái khó bó cái khôn” nên suốt nhiều năm gia đình nằm trong danh sách hộ nghèo của xã. Chị đã thử đi làm thuê với những công việc như làm cỏ mướn, cắt lúa thuê, dọn vệ sinh theo giờ... Tuy nhiên, vì sức khỏe kém nên việc nào cũng chỉ được vài buổi, người thuê lại từ chối khéo. Cứ như thế, chị những tưởng cuộc sống đi vào ngõ cụt. Đúng lúc ấy, chị được chính quyền và các đoàn thể trong xã họp, bình xét và hỗ trợ một con bò sinh sản từ Chương trình Mục tiêu quốc gia về giảm nghèo bền vững.
Để đảm bảo bò sinh trưởng và phát triển tốt, cán bộ có chuyên môn về chăn nuôi còn tư vấn, hướng dẫn chị Định cách chăm sóc.
Nhận thấy việc nuôi bò sinh sản phù hợp với sức khỏe, là cơ hội tốt để thoát nghèo, chị Định ghi chép cẩn thận từng lời dặn dò và làm đúng theo hướng dẫn của cán bộ.
Quyết tâm cùng với sự chịu thương, chịu khó, chị Định đã thành công trong việc chăm sóc bò. Bò khỏe mạnh và phát triển tốt.
Sau hơn một năm, chị Định đón lứa bê đầu tiên. Đây cũng là thời điểm cuộc sống của gia đình chị sang một trang mới. “Nhờ có sự hỗ trợ gia đình em mới thoát được nghèo”, chị Định chia sẻ.
Gia đình anh Đinh Như Hà, ở phường Tây Tựu, Hà Nội cũng thuộc diện hộ nghèo nhiều năm trước khi nhận được hỗ trợ một chiếc xe máy. Anh Hà chia sẻ, với ai đó, chiếc xe chỉ là phương tiện đi lại. Nhưng với anh, đó là sinh kế mà anh khao khát bấy lâu.
Anh từng cố gắng dành dụm tiền với mục đích mua một chiếc xe để làm nghề xe ôm. Tuy nhiên, cứ mỗi lần tích cóp được một khoản nhỏ, anh lại phải chi vào những việc cần thiết, như học phí, tiền mua sách vở cho con,... Cứ như thế, khao khát mua một chiếc xe máy làm kế sinh nhai sẽ mãi chỉ là mơ ước nếu không được khu dân cư họp và bình xét để được hỗ trợ một chiếc xe từ Quỹ vì người nghèo.
Được trao cơ hội để gia tăng thu nhập, anh Hà anh tận dụng thời gian để thực hiện những cuốc xe. Anh cũng chạy xe cẩn thận để đảm bảo an toàn cho bản thân và khách đi xe.
Lâu dần, anh có nhiều khách quen. Thu nhập không chỉ tăng lên mà còn ổn định, giúp anh đã thoát được nghèo.
“Tôi chạy xe ôm, mỗi tháng tôi kiếm được thêm 5-6 triệu. Có thêm thu nhập, bữa ăn cũng đảm bảo hơn. Nếu trước đây, chủ yếu cơm rau, cơm dưa thì nay có thêm món thịt”, anh Hà chia sẻ.
Theo Báo cáo của Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam thành phố Hà Nội - đơn vị đi đầu trong công tác giảm nghèo, gia đình anh Hà, chị Định chỉ là hai trong số nhiều hộ được hỗ trợ về sinh kế.
Riêng trong năm 2024, thành phố đã hỗ trợ 95 chiếc xe máy, 54 con bò cho các hộ nghèo. Ngoài ra, Hà Nội còn hỗ trợ 1 máy tuốt lúa, 13 máy khâu từ nguồn quỹ vì người nghèo cho một số hộ. Tổng giá trị ước tính khoảng 3,1 tỉ đồng.
Bà Nguyễn Lan Hương, Chủ tịch Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam thành phố Hà Nội cho biết, trước khi tiến hành hỗ trợ, cán bộ mặt trận tại cơ sở đều tìm hiểu kỹ về khả năng, điều kiện của đối tượng hưởng lợi. Một trong những yêu cầu cao nhất để được hỗ trợ sinh kế là sự quyết tâm thoát nghèo của người trong cuộc. Theo bà đây là yếu tố quan trọng, đóng vai trò quyết định đến sự thành công hay thất bại của khoản hỗ trợ.
Khi chọn được người xứng đáng nhất với yêu cầu cao về quyết tâm thoát nghèo, các cán bộ Mặt trận Tổ quốc mới đưa ra mô hình sinh kế phù hợp để hỗ trợ. Với cách làm này, tỷ lệ người hưởng lợi thoát nghèo thành công vừa cao vừa đảm bảo tính bền vững. “Để đảm bảo tính bền vững, Mặt trận Tổ quốc xác định “trao cần câu thay vì con cá. Ngoài ra, nhằm nâng cao hiệu quả của nguồn hỗ trợ, chúng tôi còn phân loại đối tượng, tìm hiểu rõ hoàn cảnh, điều kiện của từng gia đình và quyết tâm của mỗi cá nhân để trao mô hình hỗ trợ phù hợp”, bà Hương cho biết.
Các mô hình sinh kế: tặng bò sinh sản, tặng xe máy, máy khâu, máy tuốt lúa không phải là cách làm mới. Tuy nhiên, bằng cách đánh giá cao quyết tâm vươn lên của người nghèo, Hà Nội đã giúp cho nhiều hộ thoát nghèo, cải thiện chất lượng cuộc sống một cách bền vững.
