Nghi lễ cúng ma bản của đồng bào Khơ Mú tỉnh Sơn La tái hiện tại Làng Văn hóa
Người Khơ Mú có tín ngưỡng vạn vật hữu linh. Bà con tin: mỗi bản đều có thần linh, ma bản ngự trị, bảo vệ cuộc sống người dân. Bởi vậy, họ có nghi thức cúng ma bản hàng năm.
Đồng bào chọn một ngày tốt, cũng là ngày truyền thống của bản để tổ chức hàng năm. Tùy từng bản, từng dòng họ của người có công lập bản mà chọn ngày.
Theo truyền thống, nghi lễ phải được diễn ra tại gốc cây to nơi đầu bản. Làm lễ xong, cả bản sẽ thực hiện cấm bản. Trong 2 ngày, người dân không được đi xa, người ngoài không được vào bản. Ai vi phạm sẽ phải làm lại lễ cúng.
Tại Làng Văn hóa – Du lịch các dân tộc Việt Nam, nghi lễ cúng ma bản được đồng bào Khơ Mú tỉnh Sơn La tái hiện theo đúng nghi thức truyền thống.
Bàn cúng ma bản được đặt dưới gốc cây to. Bà con dâng lễ vật gồm: lợn, gà luộc chín, rượu, vải vóc
Người dân trong bản cùng góp lễ dâng cúng. Riêng quần áo, theo tục lệ, mỗi người sẽ dâng một bộ lên ma bản. Ngoài ra còn có vòng tay, lắc bạc, vòng cổ...
Thầy cúng Mòng Văn Chơ cùng bà con thực hiện nghi thức mời ma bản về dự lễ, đón nhận lòng thành của người dân.
Ngoài đồng bào Khơ Mú, nghi lễ có sự tham gia của đại diện cộng đồng dân tộc Lào, Mường, Tày, Nùng, Thái đang sinh hoạt tại Làng Văn hóa
Sau những lời khẩn cầu ma bản về dự lễ, thầy cúng vẩy rượu, đốt vàng hương với hàm ý mời ma bản, thần linh thụ lễ và phù trợ cho bà con vụ mùa sản xuất mới thuận lợi, bình an.
Khấn mời đến đâu, thầy cúng đều dâng lễ vật tượng trưng. Vật phẩm không thể thiếu trong nghi lễ đó là gạo mới, như một sự báo cáo với ma bản, với thần linh thành quả lao động của vụ mùa vừa qua.
Dâng lễ vật xong xuôi, thầy cúng xem gạo để đoán định ma bản, thần linh có phù hộ bà con vụ mùa sản xuất mới hay không.
Sau nghi thức cúng bên ngoài, thầy cúng sẽ làm lễ tại gia, báo cáo tổ tiên con cháu đã hoàn thành công việc mời ma bản, thần linh dự lễ. Mâm cúng gồm: gà trống luộc chín, xôi đồ, đĩa trầu.
Kết thúc phần lễ, mọi người cùng chung vui bên rượu cần
Đồng bào các dân tộc sinh hoạt tại Làng cùng du khách hòa chung không khí vui nhộn của phần hội sau phần lễ. Cúng ma bản là nghi lễ đặc trưng của người Khơ Mú và được truyền đời, gìn giữ đến ngày nay. Tháng 4, tháng 5 hàng năm, bản người Khơ Mú lại rộn ràng lễ cúng ma bản, mang bao hy vọng của người dân về một vụ mùa bội thu, nhà nhà yên ấm.
