Ngày nay, sống ảo không còn là hiện tượng hiếm hoi mà đã trở thành lối sống khá phổ biến, nhất là trong một bộ phận lớn giới trẻ, khi họ tạo dựng hình ảnh trên mạng xã hội vượt xa hoặc thậm chí trái ngược với thực tế đời thường.
Chuyên gia tâm lý, TS. Lê Thị Thanh Thủy - Khoa Công tác xã hội, Học viện Thanh thiếu niên Việt Nam nhận định: Bây giờ từ ăn ở đâu, chơi ở đâu, du lịch như thế nào, thời trang bộ gì mới, sản phẩm hàng hiệu nào… người ta khoe hết. Theo tôi, việc này có thể bắt nguồn từ nền tảng xã hội. Chưa bao giờ tốc độ lan truyền thông tin nhanh như bây giờ, mà người ta không dùng chỉ một nền tảng mạng xã hội mà người ta dùng facebook, zalo, tiktok… Quá nhiều điều kiện thuận lợi để người ta sống ảo với những gì mình muốn.
Sống ảo không đáng trách nhưng sống ảo làm ảnh hưởng đến người khác, gây ra tác động tiêu cực thì lại khác, chẳng hạn như việc nhóm thanh thiếu niên muốn thể hiện trình độ điều khiển xe điêu luyện đã tung lên facebook những đoạn video lạng lách, đánh võng, bốc đầu xe nơi công cộng; một tiktoker dàn dựng việc dừng, đỗ đoàn xe rước dâu giữa đường, rồi phát trực tiếp lên mạng xã hội… Hay để có được những bức ảnh câu like trên mạng xã hội, nhiều người không ngại tạo dáng ở những tư thế vô cùng nguy hiểm, hoặc quay video, chụp ảnh nhóm ngay dưới lòng đường, bất chấp các phương tiện đang lưu thông…
Sống ảo có thể có ở nhiều lứa tuổi nhưng thường gặp ở giới trẻ. Bởi theo TS. Lê Thị Thanh Thủy, các bạn thanh thiếu niên thường dễ rơi vào hội chứng FOMO (Fear of missing out) - các bạn sợ để lỡ thông tin gì đó hoặc sợ lâu dần mình không có ảnh hưởng với mọi người. Sẽ có những người đăng thông tin, hình ảnh của mình và bận tâm quá nhiều vào việc đếm like, đếm view khiến đầu óc không yên, làm phiền người khác và có sự so sánh: “Tại sao mình đăng không nhiều like mà bạn khác lại nhiều như vậy?”
"Đấy là ảnh hưởng ngấm ngầm, hao tổn năng lượng, thời gian và có khi cả mối quan hệ." - TS Thủy khẳng định.
Có những người vì sống ảo mà gây ảnh hưởng đến an ninh trật tự đã bị cơ quan chức năng xử lý với những tội danh và mức phạt tương ứng. Có người vì mải mê chọn cảnh, chọn góc chụp “check-in” mà ngã chấn thương, thậm chí mất mạng.
Mới đây, tại xã Tân Xã (huyện Thạch Thất, Hà Nội) đã xảy ra một sự việc thương tâm khi 2 nam sinh tử vong vì đuối nước. Đại diện trường đại học mà các sinh viên này theo học cho biết các bạn rủ nhau đi quay một clip về việc cứu người tự tử để đăng lên mạng xã hội. Tuy nhiên nơi các bạn gặp nạn là khu vực đã gắn biển cấm bơi, cảnh báo nguy hiểm. Đây là sự việc không ai mong muốn nhưng cũng có thể coi là một lời cảnh tỉnh để các bạn trẻ biết đảm bảo an toàn cho bản thân khi muốn tạo nội dung, hình ảnh đẹp để đăng tải lên mạng xã hội.
Trong thời đại công nghệ số hiện nay, chúng ta không thể phủ nhận sức hút của mạng xã hội và sự cám dỗ của việc sống ảo. Tuy nhiên, mỗi người, nhất là các bạn trẻ cần phải ý thức được ranh giới giữa cuộc sống ảo và thực tại.
Để làm được điều đó, chuyên gia tâm lý Lê Thị Thanh Thủy cho rằng cha mẹ cần phân biệt cho con đâu là thực, đâu là ảo; cần đồng hành, sát sao hơn với con, biết con đang nghe gì, xem trend gì... Cha mẹ nên răn dạy để con biết rằng quá tập trung vào điện thoại chính là bỏ quên đời sống thực. Bên cạnh đó, cần tạo ra các hoạt động, sân chơi lành mạnh, thiết thực cho người trẻ, nhất là trong dịp hè. Thay vì lướt điện thoại thì các bạn trẻ có thể tập thể thao, giao tiếp với người xung quanh... để tạo dựng kỹ năng thật, áp dụng cho đời sống thực.
