Hành trình âm thầm gìn giữ tiếng Việt tại xứ sở chuột túi
Giữa nhịp sống hối hả của nước Úc - nơi tiếng Anh là ngôn ngữ chính trong học tập, giao tiếp và hội nhập - không ít trẻ em gốc Việt đang dần xa cách với tiếng mẹ đẻ. Thế nhưng, tại một góc nhỏ ở Sydney, vẫn có những con người thầm lặng, kiên trì thắp lên ngọn lửa gìn giữ tiếng Việt. Một trong những người như thế là Tiến sĩ Trần Hồng Vân, Hiệu trưởng Trường Việt ngữ VietSchool, người gần 20 năm bền bỉ gieo mầm ngôn ngữ Việt nơi đất khách quê người.
Câu chuyện bắt đầu khi cô Vân đặt chân đến Úc cùng gia đình gần hai thập kỷ trước. Khi đó, cậu con trai nhỏ của cô chỉ mới 2-3 tuổi. Nỗi lo con mất gốc, quên tiếng mẹ đẻ, khi con trai được 5-6 tuổi, cô Vân đã đưa con đi học tiếng Việt ở trường Việt ngữ mỗi cuối tuần. Từ đó, cô Vân cũng bén duyên với các lớp tiếng Việt cộng đồng với vai trò một tình nguyện viên, cô Vân dần gắn bó sâu hơn với công việc dạy học, đồng thời theo đuổi con đường nghiên cứu ngôn ngữ tại các trường đại học Úc. Năm 2023, cô Vân chính thức thành lập VietSchool - một trường dạy tiếng Việt hiện đại, cập nhật và sáng tạo, tạo ra làn gió mới trong cộng đồng người Việt tại Úc.
“Tôi muốn tạo một luồng gió mới cho việc dạy tiếng Việt ở Úc với những giáo trình và phương pháp cập nhật hơn.” - TS Trần Hồng Vân chia sẻ.
Không giống với các lớp học truyền thống sử dụng giáo trình cũ, VietSchool tiếp cận người học bằng cách lồng ghép tiếng Việt với văn hóa, khoa học thường thức và đời sống hằng ngày. Học sinh không chỉ học ngữ pháp hay từ vựng, mà còn được tiếp cận với những chủ đề thú vị như “Tại sao Mona Lisa nổi tiếng?”, “Nếu con người có đuôi thì sao?”...
VietSchool - Ngọn gió mới cho tiếng Việt nơi xa xứ
VietSchool hiện có các lớp học trực tiếp tại trường Burwood Girls Highschool vào thứ Hai hằng tuần, đồng thời triển khai lớp học online cho học sinh ở khắp nơi trên thế giới, từ Bắc Mỹ, châu Âu đến New Zealand. Ngoài ra, chương trình “Play and Learn Vietnamese” dành cho trẻ mẫu giáo cũng được đưa vào giảng dạy, vì theo nghiên cứu của TS. Trần Hồng Vân, việc giữ tiếng mẹ đẻ hiệu quả nhất là bắt đầu từ khi trẻ tập nói.
Lớp học của VietSchool rất đa dạng: từ trẻ nhỏ đến thanh niên người Việt 25–27 tuổi - những người học vì yêu tiếng Việt, muốn hiểu vợ (chồng), hoặc đơn giản là vì muốn hiểu cội nguồn. Em Sophie Nguyễn (11 tuổi) và Bảo Bảo (10 tuổi) dù sinh ra tại Úc, vẫn cố gắng học tiếng Việt để có thể nói chuyện với ông bà, thăm quê và hiểu văn hóa Việt Nam. Dù đôi khi gặp khó khăn trong phát âm và viết câu, các em vẫn kiên trì học tiếng quê hương.
“Em mong muốn học giỏi hơn để giao tiếp với ông bà và hiểu thêm về văn hóa Việt Nam.” - Sophie chia sẻ.
Giữ tiếng Việt - trách nhiệm của cả cộng đồng
Đằng sau từng câu chữ các em viết, từng lời nói còn ngọng nghịu là sự nỗ lực không ngừng của cô giáo, là sự kiên trì từ phụ huynh. Nhưng không phải gia đình nào cũng đủ bền bỉ để đồng hành cùng con. Theo cô Vân, có hai nhóm phụ huynh: một nhóm hiểu rõ tầm quan trọng của tiếng Việt nên chủ động dạy con từ nhỏ; nhóm còn lại học theo phong trào, để rồi bắt đầu quá muộn, thường là khi trẻ đã đến tuổi teen và lúc ấy việc học trở nên khó khăn hơn nhiều.
Với cô Vân, chìa khóa của việc học không phải là bắt buộc, mà là niềm vui. Chỉ khi trẻ cảm thấy vui, hứng thú và thấy tiếng Việt gần gũi, các em mới tự nguyện dùng ngôn ngữ ấy mỗi ngày. Vì vậy, bên cạnh những bài giảng số hóa hấp dẫn, VietSchool còn tổ chức nhiều hoạt động gắn kết văn hóa như: múa hát, biểu diễn trống, kéo co, ô ăn quan, cướp cờ… những trò chơi tưởng chừng giản dị nhưng lại tạo nên sợi dây liên kết mạnh mẽ với quê hương.
Cô Vân nhấn mạnh, việc giữ gìn tiếng Việt còn là chìa khóa để cộng đồng người Việt tại Úc có tiếng nói mạnh mẽ hơn.
“Khi cộng đồng lớn mạnh, tiếng nói của mình mới được Chính phủ lắng nghe. Giữ tiếng Việt không chỉ tốt cho con cái mà còn có lợi cho chính tương lai của cả cộng đồng”.
Dưới góc nhìn của một nhà nghiên cứu, một cô giáo, một người mẹ, TS. Trần Hồng Vân luôn tin rằng, tiếng Việt không chỉ là ngôn ngữ giao tiếp, mà còn là sợi dây tinh thần nối liền các thế hệ người Việt nơi xa xứ. Để duy trì ngôn ngữ ấy, cần sự chung tay của cả cộng đồng, không chỉ giáo viên, không chỉ phụ huynh, mà là sự đồng lòng từ tất cả những ai mang trong mình dòng máu Việt.
Với TS. Trần Hồng Vân, tiếng Việt không chỉ là phương tiện giao tiếp, mà còn là cội rễ gắn kết người Việt xa quê với nhau. Trên đất Úc, hành trình giữ gìn tiếng mẹ đẻ có thể nhiều thử thách, nhưng nhờ những người tâm huyết như cô, ngôn ngữ ấy vẫn được gìn giữ và lan tỏa, để thế hệ trẻ gốc Việt lớn lên không quên mình là ai và vẫn thấy tiếng Việt là một phần quen thuộc trong cuộc sống hằng ngày.
