Khu vực kinh tế tập thể, nòng cốt là HTX thời gian qua đã khắc phục được một phần tình trạng yếu kém kéo dài, từng bước đổi mới gắn với cơ chế thị trường, bước đầu khẳng định là nhân tố quan trọng góp phần bảo đảm an sinh xã hội, ổn định chính trị ở cơ sở và sự phát triển kinh tế của thành viên, góp phần phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Các HTX cơ bản chuyển đổi sang mô hình HTX kiểu mới, tự chủ, tự chịu trách nhiệm. HTX cũng đã áp dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất nhưng còn hạn chế.

Theo nhận định của Liên minh HTX thành phố Hà Nội, chỉ có tổ chức HTX mới đứng ra làm cầu nối, là địa chỉ để tiếp nhận và chuyển giao tiến bộ KHCN đến kinh tế hộ và người lao động. Tuy nhiên, hiện nay, nhiều xã viên, hộ xã viên HTX và người lao động vẫn thiếu kiến thức khoa học công nghệ cả trong sản xuất trực tiếp và trong quá trình tiếp cận thị trường, tiêu thụ sản phẩm. Nhà nước đã đặt ra mục tiêu là đến hết năm 2025, cả nước có khoảng 5.000 HTX ứng dụng công nghệ cao. Thế nhưng tính đến tháng 2/2025, con số này mới là 2.500 – một con số còn khá khiêm tốn so với tổng số HTX hiện nay.

Bà Vũ Thị Thu Hương – PCT Liên minh HTX Thái Nguyên cho rằng nguyên nhân dẫn đến tình trạng này là bởi HTX gặp khó khăn trong việc tiếp thu khoa học kỹ thuật do thiếu nguồn lực, kỹ năng và kiến thức của thành viên, cơ sở hạ tầng lạc hậu, khó khăn trong kết nối thông tin, và chính sách hỗ trợ chưa đủ mạnh.

"Việc hỗ trợ cho các HTX sâu hơn thì nguồn lực của tỉnh Thái Nguyên còn hạn chế vì nó liên quan đến hạ tầng cơ sở. Nguồn lực đó rất là lớn. Bản thân các HTX này hoạt động từ các vùng sâu vùng xa, hạn chế về mặt năng lực cũng như trình độ, đặc biệt với công tác chuyển đổi số, ứng dụng số và thời đại số như thế này thì họ rất cần nguồn lực chuyên sâu về công nghệ thông tin, ứng dụng số để giúp họ truyền thông bán hàng, bán dịch vụ trên môi trường số". - Bà Hương nói.

Không chỉ các HTX ở các tỉnh, mà chính HTX tại Hà Nội cũng đang gặp khó khi tiếp cận khoa học công nghệ.

"Chúng tôi thường nơi sản xuất phải xa khu dân cư, xa đường quốc lộ mới đủ điều kiện về an toàn rau sạch. Những điểm đấy khi nối mạng kém, mạng chủ yếu mua theo sim sóng thôi. Cái tiếp cận đấy hơi khó khăn". - Bà Đào Thị Lương – Chủ tịch Hội đồng quản trị HTX Tâm Anh, thành phố Hà Nội chia sẻ.

Bên cạnh đó, bà Lương cũng cho rằng hiện thành viên HTX thường là những lao động dư thừa ở nông thôn, đã có tuổi, trình độ học vấn, chuyên môn không cao nên khó tiếp cận và ứng dụng khoa học công nghệ vào sản xuất, kinh doanh. Và đó cũng là điều khiến ông Lê Văn Tám - Giám đốc HTX Dịch vụ nông nghiệp Sông Hồng trăn trở: "Khó khăn lớn nhất của chúng tôi tiếp cận được khoa học kỹ thuật là trình độ của chúng tôi khác trình độ của giới trẻ bây giờ. Giới trẻ bây giờ trình độ công nghệ rất cao rồi còn người già chúng tôi tiếp cận chậm chạp hơn nhưng không thể không làm".

Năng lực và khả năng tiếp cận công nghệ của nông dân, HTX còn nhiều hạn chế do nhiều yếu tố. Trong đó, họ đang thiếu sự hỗ trợ, đồng hành từ các chuyên gia trong ngành công nghệ và gặp khó khăn trong việc tiếp cận các thông tin mới, hay thao tác sử dụng các phần mềm hiện đại. Đây cũng là một trong các tác nhân chính ảnh hưởng tới quá trình chuyển đổi số trong nông nghiệp.

Để khắc phục tình trạng này, các HTX cho rằng cần đầu tư đào tạo, nâng cao năng lực cho thành viên, tăng cường liên kết với các đơn vị nghiên cứu, doanh nghiệp, và hoàn thiện chính sách hỗ trợ.../.