Thời gian qua, nhiều khu vực trong cả nước đã phải hứng chịu ảnh hưởng của thiên tai, bão lũ. Ngập lụt xảy ra ở nhiều nơi, thậm chí cả ở những đô thị lớn như Hà Nội khiến nhiều người bức xúc.
Quan tâm vấn đề này, đại biểu Bùi Hoài Sơn (Đoàn Hà Nội) cho rằng muốn chống ngập đô thị, cần nhiều biện pháp trong đó có việc sử dụng các vật liệu thẩm thấu nước nhanh như bê tông rỗng siêu thoát. Theo đại biểu Bùi Hoài Sơn, vật liệu này không chỉ giúp hấp thu nước nhanh hơn và còn có tác dụng góp phần giảm nhiệt độ đô thị.
Tuy nhiên, đại biểu Hòa thượng Thích Bảo Nghiêm cho rằng nguyên nhân sâu xa gây ra tình trạng ngập úng là một số công trình đê điều, hồ chứa chậm được sửa chữa; năng lực dự báo, ứng phó còn hạn chế, trang thiết bị chưa đồng bộ. Đặc biệt, một số địa phương vẫn giữ tư duy bị động, nặng về "chống" mà chưa chuyển mạnh sang "phòng thích ứng".
Để giải quyết vấn đề này, Hòa thượng Thích Bảo Nghiêm kiến nghị trọng tâm là cần chuyển tư duy từ chống sang phòng thích ứng, lấy phòng ngừa là chính, đặt an toàn tính mạng của nhân dân lên trên hết. Trên cơ sở đó, đại biểu đề nghị, tăng đầu tư công và huy động vốn xã hội hóa cho hạ tầng phòng chống thiên tai; khuyến khích ứng dụng khoa học công nghệ hiện đại, trí tuệ nhân tạo (AI), dữ liệu lớn và kinh nghiệm quốc tế để cảnh báo sớm thiên tai. Đồng thời, cần quy hoạch phát triển theo hướng sống chung an toàn với thiên nhiên và đẩy mạnh giáo dục đạo đức sinh thái.
“Ứng xử thiên nhiên không chỉ là vấn đề kỹ thuật hay quản trị rủi ro mà còn là vấn đề văn hóa đạo đức và nhân tâm. Một xã hội phát triển bền vững là xã hội biết cân bằng giữa tăng trưởng vật chất, phát triển kinh tế với nuôi dưỡng tâm hồn, sống thuận với tự nhiên để bảo vệ thiên nhiên, giữ gìn thiên nhiên.” – Hòa thượng Thích Bảo Nghiêm nhấn mạnh.Tham gia thảo luận, đại biểu Nguyễn Phi Thường, Giám đốc Sở Xây dựng Hà Nội, thông tin Thành ủy và UBND TP Hà Nội cho hay, ảnh hưởng của biến đổi khí hậu tác động lên toàn bộ các đô thị trên thế giới. Việt Nam không phải là ngoại lệ.
Ông Nguyễn Phi Thường lý giải tình trạng úng ngập tại Hà Nội cuối tháng 9, đầu tháng 10 là do hoàn lưu bão số 10, 11 gây ra lượng mưa 500-600mm, vượt quá nhiều lần công suất thiết kế hệ thống thoát nước của Hà Nội. Bản thân hệ thống thoát nước của Thủ đô vẫn trong giai đoạn hoàn thiện. Hà Nội chỉ có khoảng 25% diện tích lưu vực sông Tô Lịch được đầu tư hệ thống thoát nước tương đối hoàn chỉnh, trong khi lượng mưa lớn do hoàn lưu bão số 10 và 11 vừa qua đã vượt xa công suất thiết kế là 310 mm2/ngày.
Công suất trạm bơm toàn thành phố mới đạt khoảng 160 m3/giây, trong đó riêng trạm bơm Yên Sở chiếm hơn một nửa (90 m3/giây).
“Hệ thống hồ điều hòa cũng thiếu trầm trọng. Quy hoạch có 5.400 ha nhưng mới đầu tư được hơn 1.000 ha. Ngay cả lưu vực sông Tô Lịch, nơi được đầu tư tốt nhất, cũng vẫn còn ngập khi mưa vượt ngưỡng" - ông Thường cho biết.
Để khắc phục ngập úng đô thị, ông Thường cho hay Hà Nội đã thông qua nhóm danh mục đầu tư khẩn cấp để mùa mưa sang năm có thể giảm bớt hoặc không lặp lại tình trạng này.
Cụ thể, nạo vét các sông như sông Nhuệ, hồ trong địa bàn thành phố; đầu tư 12 hồ điều hòa trên địa bàn thành phố, đặc biệt ưu tiên khu vực tả Nhuệ và hữu Nhuệ để hỗ trợ việc tiêu thoát nước. Bổ cập nước cho sông Tô Lịch với lưu lượng 5 m3/giây, cao hơn nhu cầu thực tế, để bổ cập cho cả sông Lừ, sông Sét qua sông Tô Lịch.
Ngoài việc bổ cập nước qua hệ thống kênh Thụy Phương và hệ thống cống ngầm từ đường Phạm Văn Đồng vào, hệ thống kênh này còn giúp tiêu thoát nước khu vực Bắc Từ Liêm.
“Tháng 12 tới, Hà Nội sẽ trình báo cáo đầu kỳ về Quy hoạch cao độ nền và thoát nước đô thị, cùng với Đề án xử lý úng ngập cục bộ khu vực nội thành. Hà Nội là thành phố nằm giữa sông nên chắc chắn là thành phố theo dạng thích ứng. Hiện nay, bão lũ, thiên tai càng ngày càng khắc nghiệt nên việc thiết kế hệ thống thoát nước đô thị phải đảm bảo cao hơn một bước. Chúng ta cũng có hệ thống liên quan tiêu chuẩn, quy chuẩn thiết kế đô thị, bao gồm vật liệu chống thấm nước, hệ thống ao hồ, hệ thống chống nước như hầm ngầm, hồ ngầm cũng được nghiên cứu bổ trợ cho những khu vực không thể sử dụng biên pháp thông thường khác. Úng ngập đô thị là chương trình tổng thể rất lớn nên cần có căn cơ trong thời gian dài.” - ông Thường thông tin thêm.
