Thị trường cá cược bất hợp pháp tại Việt Nam, với quy mô ước tính lên đến 5-7 tỷ USD mỗi năm, là một "dòng chảy ngầm" khổng lồ đang bào mòn nguồn thu thuế và là mảnh đất màu mỡ cho tội phạm tài chính, rửa tiền.

Động lực chính của thị trường này là nhóm khách hàng "VIP" - những người có tiềm lực tài chính dồi dào và xem mức cược 10 triệu đồng/ngày trong dự thảo hiện tại là không đáng kể.

Lập luận rằng một khung pháp lý không đủ sức cạnh tranh sẽ thất bại trong việc "thuần hóa" thị trường ngầm là hoàn toàn xác đáng.

Nếu không tạo ra một sân chơi hợp pháp đủ hấp dẫn, chúng ta sẽ không thể kéo dòng tiền này về lại hệ thống, không thể quản lý và cũng không thể thu thuế.

Về lý thuyết, việc nâng hạn mức là một đòn bẩy cần thiết để các doanh nghiệp được cấp phép có thể cạnh tranh sòng phẳng, từ đó tối ưu hóa nguồn thu cho ngân sách nhà nước.

Tuy nhiên, mối quan hệ giữa bóng đá và cá cược luôn là một mối quan hệ cộng sinh đầy phức tạp.

Khi hạn mức được đẩy lên con số 100 triệu đồng/người/ngày, nó không còn là một hình thức giải trí đơn thuần.

Đặt trong bối cảnh thu nhập bình quân của người Việt, con số này vẽ ra một viễn cảnh đáng lo ngại, có nguy cơ biến cá cược thể thao hợp pháp thành một "sòng bạc cao cấp", nơi đam mê thể thao bị thay thế bằng tâm lý sát phạt đỏ đen.

Một "cánh cửa" mở quá rộng có thể trở thành chất xúc tác, tạo ra một thế hệ "con bạc VIP" mới, kéo theo chuỗi hệ lụy xã hội vĩ mô như tan vỡ gia đình, gia tăng tội phạm,... gây áp lực nặng nề lên hệ thống an sinh.

Đó là cái giá mà không một nguồn thu ngân sách nào có thể bù đắp nổi.

Cá cược có thực sự giúp thể thao phát triển? Đây là câu hỏi cốt lõi mà các nhà làm chính sách phải trả lời.

Về lý thuyết, câu trả lời là CÓ. Ở nhiều quốc gia, nguồn thu từ thuế cá cược thể thao là một "bầu sữa" tài chính quan trọng, được trích lập để tái đầu tư trực tiếp cho thể thao: xây dựng cơ sở vật chất, phát triển bóng đá phong trào, tài trợ cho các lò đào tạo trẻ, nâng cao chế độ cho vận động viên.

Đây là mô hình cộng sinh lý tưởng, nơi cá cược hợp pháp đóng góp ngược lại cho sự phát triển của chính sản phẩm mà nó khai thác.

Tuy nhiên, thực tế luôn tiềm ẩn mặt trái. Nguồn tiền lớn từ cá cược cũng chính là động cơ cho "bóng ma" tiêu cực, dàn xếp tỷ số - thứ đã từng phá nát niềm tin của người hâm mộ bóng đá Việt Nam.

Một khi giá trị một trận đấu bị chi phối bởi các kèo cược thay vì tinh thần fair-play, thể thao sẽ mất đi linh hồn. Vì vậy, song song với việc hợp pháp hóa, việc xây dựng một đơn vị độc lập, được trao đủ quyền lực và nguồn lực (trích từ chính thuế cá cược) để giám sát, điều tra và trừng phạt các hành vi tiêu cực là yêu cầu cần thiết.

Singapore, với GDP đầu người vượt trội, chỉ cho phép mức cược khoảng 18 triệu đồng/ngày.

Vương quốc Anh và Mỹ, dù có thị trường cờ bạc khổng lồ, đều dựa vào các hệ thống quản trị rủi ro vô cùng chặt chẽ như chương trình tự nguyện loại trừ (self-exclusion), giới hạn mức thua (loss limits), và công nghệ xác thực danh tính nhiều lớp (KYC).

Vấn đề của Việt Nam không chỉ nằm ở con số 100 triệu mà còn ở năng lực quản trị và công nghệ giám sát.

Hệ thống AI 500 tỷ đồng có đủ thông minh để nhận diện các dấu hiệu bất thường, ngăn chặn rửa tiền và quan trọng nhất là bảo vệ người chơi dễ bị tổn thương hay không?

Nếu bộ máy quản lý không theo kịp, thị trường hợp pháp sẽ nhanh chóng trở thành "vỏ bọc" cho các hoạt động phi pháp.

Thay vì một mức trần cứng nhắc, một giải pháp dung hòa là áp dụng mô hình phân cấp hạn mức linh hoạt, dựa trên khả năng tài chính đã được xác minh của người chơi, kết hợp với các công cụ của "Chơi có trách nhiệm" (Responsible Gaming) như giai đoạn tạm nghỉ bắt buộc.

Quan trọng hơn cả, luật pháp phải quy định rõ tỷ lệ % doanh thu thuế từ cá cược được tái đầu tư cho thể thao và thành lập quỹ hỗ trợ điều trị nghiện cờ bạc.

Hợp pháp hóa cá cược là xu thế tất yếu, nhưng cách đi mới quyết định thành bại.

Thay vì một cú "đại nhảy vọt" với con số 100 triệu, một lộ trình thận trọng, bắt đầu từ mức hợp lý, theo dõi sát sao và điều chỉnh linh hoạt sẽ là bước đi vững chắc.

Bài học xương máu từ các quốc gia đi trước vẫn còn đó: cánh cửa một khi đã mở quá rộng, việc siết chặt trở lại sẽ vô cùng khó khăn và tốn kém.