Đến lớp để điểm danh hay để trưởng thành?
Tại nhiều giảng đường, hình ảnh quen thuộc là những sinh viên ngồi trong lớp nhưng mắt dán vào màn hình điện thoại, đầu óc dành cho việc kiếm tiền ngắn hạn hay câu chuyện riêng hơn là bài giảng. Không ít bạn coi việc đến lớp chỉ là “có mặt cho đủ”, còn học chuyên môn, phát triển bản thân hay định hướng tương lai lại bị gác sang một bên.
Trong khi đó, như chia sẻ của chính sinh viên, thời gian này còn được gia đình hỗ trợ, có nhiều thời gian và chưa chịu gánh nặng cơm áo gạo tiền. Chính vì vậy, đại học là “thời gian vàng” để tích lũy kiến thức và kỹ năng. Việc bỏ lỡ giai đoạn này đồng nghĩa với đánh mất cơ hội chuẩn bị nền tảng cho con đường dài phía trước.
Câu hỏi “Bạn đang học hay chỉ tồn tại trong trường đại học?” vì thế là lời nhắc nhở để mỗi bạn trẻ nhìn lại cách mình đang sống quãng đời tươi trẻ và rất quan trọng này.
Vì sao nhiều sinh viên chỉ “tồn tại” trong môi trường đại học?
Theo TS. Trần Thu Hương, Trưởng Bộ môn Tâm lý học xã hội, Trường Đại học Khoa học xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia Hà Nội, có nhiều nguyên nhân khiến sinh viên vẫn đến trường nhưng thực chất chỉ là “tồn tại” trong môi trường đại học.
- Thay đổi giá trị học tập: Một bộ phận sinh viên xem đại học chỉ là bước đệm để có tấm bằng, không coi quá trình học là hành trình khám phá bản thân và xây dựng chuyên môn.
- Thiếu định hướng nghề nghiệp: Nhiều bạn sinh viên chọn ngành, chọn trường mà không rõ mình muốn gì, nên học một cách đối phó, thiếu cam kết với kiến thức và kỹ năng nghề nghiệp.
- Sức hút công nghệ và AI: Công cụ hiện đại khiến việc hoàn thành nhiệm vụ học tập trở nên dễ dàng hơn, vô tình tạo cảm giác “không học nhiều vẫn xong”, làm giảm nhu cầu nỗ lực thật sự.
- Thiếu kỹ năng học đại học: Từ kỹ năng tự học, quản lý thời gian đến kỷ luật cá nhân đều còn yếu. Môi trường đại học đòi hỏi chủ động hơn rất nhiều so với phổ thông, nhưng nhiều bạn chưa kịp thích nghi, dẫn đến trôi theo lịch học, trôi theo kỳ thi mà không có chiến lược.
Khi chỉ “tồn tại” như vậy, sinh viên đánh mất cơ hội hình thành bản sắc cá nhân, giá trị sống, mục tiêu dài hạn và sự trưởng thành trí tuệ lẫn cảm xúc trong giai đoạn đẹp nhất của tuổi trẻ.
Làm gì để không lãng phí bốn năm đại học?
Để bốn năm đại học trở thành nền tảng vững chắc thay vì nuối tiếc, TS. Thu Hương nhấn mạnh một số hướng đi:
- Học có trách nhiệm với chính mình: Chủ động lên kế hoạch học tập, chuẩn bị bài, trân trọng từng giờ lên lớp, xem thời gian với giảng viên là cơ hội chứ không phải nghĩa vụ. Xác định rõ động cơ học tập: học để trở thành chuyên gia trong lĩnh vực mình chọn, chứ không chỉ để “có tấm bằng”.
- Trau dồi kỹ năng và trải nghiệm thực tế: Tham gia câu lạc bộ, hoạt động tình nguyện, dự án cộng đồng; tìm kiếm cơ hội thực tập, làm thêm công việc liên quan đến ngành học để hiểu nghề, rèn kỹ năng, mở rộng góc nhìn văn hóa và xã hội. Đây là “sân tập” an toàn trước khi bước vào thị trường lao động.
- Rèn kỹ năng tự quản lý bản thân: Biết đặt mục tiêu, quản lý thời gian, kỷ luật với lịch học và công việc; học cách kiên trì, dám vượt qua cám dỗ trì hoãn, mạng xã hội, lối sống thụ động.
“Chiến thắng quan trọng nhất không phải với người khác mà là với chính mình, tức là làm được những việc cần làm, đúng thời điểm, mỗi ngày một chút cho mục tiêu dài hạn”, TS Thu Hương nhấn mạnh.
Đại học không chỉ là nơi để lấy một tấm bằng, mà còn là nơi để học cách sống, học cách tư duy, học cách làm việc và làm người. Nếu chúng ta chỉ tồn tại trong trường mà không thật sự học thì bốn năm quý giá ấy sẽ trôi qua rất nhanh và để lại nhiều tiếc nuối.
