Sáng 10/3, Ban Kinh tế Trung ương phối hợp với Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Liên minh HTX Việt Nam cùng Hội Nông dân Việt Nam tổ chức Hội thảo "Góp ý dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) thúc đẩy phát triển kinh tế tập thể” nhằm phát huy quyền làm chủ, nguyện vọng của khu vực kinh tế tập tể, hợp tác xã (HTX), nông dân, hộ cá thể trong lĩnh vực nông nghiệp về tiếp cận đất đai.
Phát biểu tại Hội thảo, ông Nguyễn Duy Hưng, Phó Trưởng ban Kinh tế Trung ương cho rằng: Dự thảo Luật đất đai hiện có 16 chương, 236 điều nhưng cụm từ "hợp tác xã" lại được nhắc đến rất ít. “Như vậy, các chính sách ưu đãi, các nội dung quy định về đất đai chưa thể hiện được rõ các yêu cầu của Nghị quyết 19, 18 về đất đai dành cho khu vực kinh tế tập thể, HTX”, Phó Trưởng ban Kinh tế Trung ương nêu vấn đề.
Tuy nhiên, ông Nguyễn Duy Hưng cũng cho rằng: Khi tổ chức lấy ý kiến về Dự thảo Luật đất đai (sửa đổi) cũng là thời cơ để cùng bàn, cùng trao đổi, cùng đóng góp ý kiến với Quốc hội, Chính phủ về vấn đề đất đai, để làm sao có Luật đất đai hoàn thiện, tạo điều kiện thuận lợi nhất cho người dân và khu vực kinh tế tập thể, HTX tiếp cận và áp dụng vào sản xuất kinh doanh. Bởi trong Nghị quyết 20/NQ/TW đã quy định rõ “phải có chính sách cho khu vực kinh tế tập thể, HTX tiếp cận đất đai, phải có quỹ đất để HTX tiếp cận và phải có chính sách phù hợp để HTX tiếp cận đất đai”.
Tiến sĩ Trần Hồng Hà, nguyên Phó Bí Thư Thường trực Đảng ủy Khối cơ quan Trung ương cho rằng: Để góp phần chuyển hóa những quan điểm, chủ trương, chính sách trong các Nghị quyết số 18 (về đất đai), 19 (về nông nghiệp, nông dân, nông thôn), 20 (về kinh tế tập thể) được Hội nghị lần thứ năm Ban Chấp hành Trung ương khóa XIII thông qua vào Dự thảo Luật, Tiến sĩ Trần Hồng Hà cho rằng cần có cách tiếp cận vấn đề một cách khoa học, khách quan và thực tiễn. Đặc biệt phải nghiên cứu kỹ lưỡng các nội dung trong ba Nghị quyết nêu trên có liên quan đến cụm từ khóa “đất đai - Kinh tế tập thể”, hay vấn đề “đất đai với Hợp tác xã”.
Tiến sĩ Trần Hồng Hà cũng cho rằng, Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) có 6 lần xuất hiện cụm từ HTX nhưng không có điều khoản trực tiếp nào quy định cụ thể về đất đai với HTX, chỉ có những quy định gián tiếp như: Đất đai với nông dân, HTX là đối tượng chịu tác động bởi những quy định như vậy.
Đề xuất về những quy định của Luật đất đai đối với HTX, tiến sĩ Trần Hồng Hà nêu ý kiến: Cần bổ sung HTX, Liên hiệp HTX vào các trường hợp được Nhà nước giao đất, cho thuê đất không thông qua đấu giá quyền sử dụng đất, không đấu thầu dự án có sử dụng đất nông nghiệp. Các HTX, Liên hiệp HTX cũng cần được bổ sung vào đối tượng được cho thuê đất để thực hiện dự án đầu tư sản xuất nông nghiệp, lâm nghiệp, nuôi trồng thủ sản, làm muối và trả tiền hàng năm. Cùng với đó, Nhà nước cũng có chính sách khuyến khích các tổ hợp tác, HTX, Liên hiệp HTX thực hiện tập trung và tích tụ đất đai với quy mô phù hợp để sản xuất nông nghiệp, ứng dụng khoa học công nghệ để sử dụng tiết kiệm, hiệu quả quỹ đất....
PGS.TS Phạm Thị Tố Oanh – Trưởng ban Chính sách và phát triển HTX – Liên minh HTX Việt Nam cho rằng: Nhiều HTX hiện chưa được giao đất để xây dựng hoặc làm trụ sở, làm cơ sở sản xuất, kinh doanh khiến hoạt động gặp rất nhiều khó khăn. Từ đó, HTX khó tiếp cận vốn do quy định về thủ tục cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất còn vướng mắc. Khoảng 10% HTX đã ngừng hoạt động, chờ giải thể nhưng gặp nhiều vướng mắc trong quy định quản lý đất đai nên khổ thể thu hồi quyền sử dụng đất hoặc cho chuyển đổi sang loại hình hoạt động khác. Chính vì vậy cần đổi mới chính sách, pháp luật về đất đai, tạo điều kiện để kinh tế tập thể, HTX phát triển.
Kiến nghị các chính sách hỗ trợ ưu đãi về đất đai đối với HTX và Liên hiệp HTX theo tinh thần Nghị quyết số 20-NQ/TW, PGS.TS Phạm Thị Tố Oanh, Trưởng ban Chính sách, Phát triển HTX, Liên minh HTX Việt Nam cho rằng cần đổi mới chính sách pháp luật về đất đai tạo điều kiện thuận lợi để KTTT, HTX tích tụ, dồn điền, đổi thửa, tập trung ruộng đất tổ chức sản xuất hàng hóa quy mô lớn theo chuỗi giá trị. Cùng với đó cần ngăn ngừa sai phạm trong chuyển đổi mục đích sử dụng đất; quy định rõ về chuyển nhượng đất, chính sách ưu đãi về thuế, phí, lệ phí, thuê đất đối với các loại hình HTX nông nghiệp và HTX phi nông nghiệp…
