Đẩy nhanh thu thập mẫu ADN thân nhân phục vụ xác định danh tính hài cốt liệt sỹ

Trao đổi của phóng viên VOV2 với đại diện Trung tâm Dữ liệu quốc gia về dân cư và Cục Người có công về Ngân hàng Gien thân nhân liệt sỹ và xác định danh tính hài cốt liệt sỹ còn thiếu thông tin:

Theo thống kê, đến nay cả nước còn khoảng 500.000 liệt sĩ chưa xác định được danh tính. Trong khi đó, thời gian và điều kiện môi trường khắc nghiệt của khí hậu, thời tiết không ủng hộ cho quá trình tìm kiếm và xác minh; nhiều gia đình, thân nhân của các liệt sĩ cũng không còn. Điều này đòi hỏi công cuộc “trả danh tính - nối người thân” như chạy đua với thời gian, phải được triển khai gấp rút hơn nữa; thể hiện lòng biết ơn, ân nghĩa, ân tình sâu đậm với các thế hệ đi trước, với những người đã hy sinh vì hòa bình, độc lập, thống nhất đất nước.

Ngày 23/7/2024, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã bấm nút kích hoạt Ngân hàng Gen (ADN) liệt sĩ và thân nhân, một sự kiện quan trọng đánh dấu bước tiến trong việc xác định danh tính cho hơn 300.000 hài cốt liệt sĩ chưa xác định được thông tin. Đến thời điểm hiện nay, Công an các địa phương đã cập nhật 336.243 thông tin liệt sĩ chưa xác định được danh tính và thu thập 284.329 thông tin thân nhân liệt sĩ lấy mẫu ADN. Trung tá Trần Duy Hiển, Phó Giám đốc Trung tâm dữ liệu quốc gia về dân cư cho biết, đơn vị này đã phối hợp với Công an các địa phương tổ chức thu nhận hơn 53.000 mẫu ADN của thân nhân các liệt sĩ, đồng thời tiến hành phân tích và cập nhật 13,6 nghìn mẫu AND của thân nhân liệt sĩ, tiếp nhận, tích hợp, lưu trữ 4.198 dữ liệu ADN hài cốt liệt sĩ từ Cục Người có công - Bộ Nội vụ vào Cơ sở dữ liệu Căn cước.

Với hơn 3.200 nghĩa trang liệt sỹ trên cả nước, hiện có khoảng 300.000 hài cốt liệt sỹ đã an táng nhưng còn thiếu thông tin và 200.000 hài cốt liệt sỹ chưa tìm kiếm, quy tập được. Bà Nguyễn Kim Oanh, Phó Trưởng phòng Dữ liệu - Thông tin người có công, Cục Người có công - Bộ Nội vụ cho biết, công tác lấy mẫu hài cốt liệt sỹ chưa xác định được danh tính thực hiện theo quy định tại Nghị định 131/2021 với 3 nguồn: Từ các đội tìm kiếm quy tập hài cốt liệt sỹ của Bộ Quốc phòng với các hài cốt liệt sỹ chưa xác định danh tính sẽ tiến hành trích xuất mẫu và gửi về Cục Người có công; thứ 2 là nguồn mẫu từ các nghĩa trang liệt sỹ khi nâng cấp, tuy bổ, sửa chữa, di dời liên quan phần mộ của liệt sỹ thì Cục Người có công tổ chức lấy mẫu tập trung và thứ 3 là khi thân nhân liệt sỹ có đề nghị giám định ADN so sánh khi có thông tin từ đồng đội, người dân biết thông tin về nơi liệt sỹ hy sinh.

Chiến tranh đã lùi xa, cùng với điều kiện tự nhiên, thời tiết, sự phát triển kinh tế xã hội đã khiến cho việc quy tập hài cốt và xác định danh tính hài cốt liệt sỹ càng ngày càng khó khăn buộc cơ quan chức năng và bản thân các thân nhân liệt sỹ phải chạy đua với thời gian. Theo chỉ đạo của Thủ tướng chính phủ, thời gian tới Bộ Công an phối hợp với Bộ Nội vụ khẩn trương tham mưu Ban Chỉ đạo quốc gia về tìm kiếm, quy tập, xác định danh tính hài cốt liệt sĩ ban hành kế hoạch tổng thể triển khai thu thập mẫu sinh phẩm thân nhân liệt sĩ chưa xác định danh tính, đề xuất phân tích các mẫu ADN hài cốt liệt sĩ đã thu thập được, tích hợp dữ liệu đã phân tích để tiến hành đối sánh với ADN thân nhân liệt sĩ.

Cùng với đó, tiếp tục phối hợp với các đơn vị, địa phương, tăng cường ứng dụng công nghệ số, khai thác tối đa dữ liệu dân cư, kết nối dữ liệu sinh học, kỹ thuật gien… tăng tốc phấn đấu đến năm 2027, cơ bản tạo lập và thu thập đầy đủ thông tin của tất cả liệt sĩ chưa xác định được danh tính, thu thập, phân tích mẫu ADN cho thân nhân các liệt sĩ đủ điều kiện để tích hợp ngân hàng gien; xây dựng hệ thống dữ liệu tích hợp; kết nối chặt chẽ với Bộ Quốc phòng, Bộ Nội vụ, UBND các địa phương, tạo mạng lưới phối hợp đồng bộ, hiệu quả; phấn đấu hoàn thành việc thu nhận mẫu trước ngày 30/6/2026 và hoàn thành việc xét nghiệm, phân tích, cập nhật vào Ngân hàng Gien trước ngày 31/12/2026 để hướng tới kỷ niệm 80 năm Ngày Thương binh - Liệt sĩ.