Bộ Y tế phản đối đề xuất thí điểm kinh doanh thuốc lá điện tử

Bà Trần Thị Trang, Phó Vụ trưởng Vụ Pháp chế (Bộ Y tế) cho biết sau 10 năm triển khai Luật Phòng chống tác hại thuốc lá, tỷ lệ sử dụng thuốc lá ở nam giới giảm 5% nhưng vẫn còn cao. Việt Nam vẫn nằm trong nhóm 15 nước có tỷ lệ sử dụng thuốc lá cao nhất thế giới.

Tỷ lệ hút thuốc lá điện tử ở nước ta chưa cao nhưng bắt đầu có sự gia tăng ở giới trẻ trong khi Việt Nam chưa cho phép kinh doanh sản phẩm này. Theo bà Trang, thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng đang được kinh doanh bất hợp pháp nhưng tỷ lệ sử dụng đã có xu hướng gia tăng. Nếu cho phép kinh doanh thì sẽ có nguy cơ tăng mạnh, thu hút giới trẻ nhiều hơn và tạo ra một thế hệ nghiện nicotin mới.

Bộ Công thương đang đề xuất cho phép thí điểm kinh doanh thuốc lá mới trong 2 năm. Bà Trang cho rằng ngành y tế đang "còng lưng" phòng chống các bệnh không lây nhiễm. Nếu cho phép thí điểm sẽ dẫn đến hậu quả nặng nề cũng như nhiều vướng mắc pháp lý. Cụ thể, chưa có đủ dữ liệu đánh giá tác động chính sách, đặc biệt là tác hại đến sức khỏe, xã hội, gánh nặng bệnh tật, hệ lụy cho giới trẻ và chi phí, tác động xã hội.

Việc đề xuất thí điểm chỉ tiếp cận từ góc độ kinh doanh, chưa nghiên cứu thấu đáo từ góc độ bảo vệ sức khỏe người dân và xã hội là chưa toàn diện. Thí điểm một sản phẩm gây nghiện nhưng không có giải pháp cho việc giải quyết các hệ lụy sức khỏe, xã hội và những hệ quả sau khi kết thúc thí điểm.

Từ năm 2020-2021, Bộ Y tế đã nhiều lần gửi công văn đề nghị Thủ tướng Chính phủ cấm hoàn toàn đối với thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng.

"Bộ Y tế nhất quán quan điểm bảo vệ sức khỏe người dân trên các lợi ích kinh tế, dựa trên các căn cứ khoa học, điều kiện thực tế của Việt Nam. Vì thế, không thí điểm các sản phẩm có hại cho sức khỏe, các nguy cơ, tác hại lâu dài còn chưa được nhận biết. Bộ Y tế đề nghị cấm hoàn toàn thuốc lá mới", bà Trang nói.

Theo đại diện Vụ Pháp chế ( Bộ Y tế) cho phép thí điểm thuốc lá mới dẫn đến khó có thể kiểm soát được các sản phẩm tương tự. Đồng thời dẫn đến tốn thêm ngân sách để phê duyệt văn bản, thêm trách nhiệm quản lý cho cơ quan quản lý nhà nước, giải quyết các hậu quả và bệnh tật. Trong khi đó lại không tăng thuế và nguồn thu từ các sản phẩm này. Đặc biệt Việt Nam chưa có khả năng về khoa học và máy móc để kiểm nghiệm các sản phẩm này. Nếu thí điểm thì hậu quả rất nặng nề.