PV: Nghị quyết 72 được đánh giá là mang tính bao trùm và đột phá. Theo ông, đâu là ý nghĩa lớn nhất của Nghị quyết này đối với chiến lược chăm sóc sức khỏe nhân dân?
GS Nguyễn Anh Trí: Trong nhiều năm qua, chúng ta đã có nhiều nghị quyết về y tế, nhưng Nghị quyết 72 lần này thực sự nổi bật bởi tính bao trùm và đột phá. Đây là một nghị quyết mang tầm chiến lược, định hướng cho sự phát triển bền vững của ngành y tế trong sự nghiệp bảo vệ và chăm sóc sức khỏe nhân dân. Nghị quyết không chỉ dừng ở khẩu hiệu chung mà đi vào nhiều khía cạnh cụ thể: từ đào tạo, chuyển đổi số, nguồn lực, cách vận hành, cho tới những giải pháp rất khả thi.
PV: So với các nghị quyết về y tế trước đây, Nghị quyết 72 mang lại những thay đổi cốt lõi nào, thưa ông?
GS Nguyễn Anh Trí: Nghị quyết lần này được chuẩn bị rất công phu, có sự tham gia của Bộ Chính trị, Bộ Y tế và nhiều chuyên gia giàu kinh nghiệm. Tôi muốn nhấn mạnh 4 điểm nổi bật:
Một, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân được khẳng định là nhiệm vụ chính trị hàng đầu – đây là bước chuyển về nhận thức rất quan trọng.
Hai, thay vì chỉ tập trung khám chữa bệnh, Nghị quyết đặt trọng tâm vào chủ động phòng bệnh. Điều này không mới, nhưng nay đã được cụ thể hóa bằng những chỉ tiêu rõ ràng, như tỷ lệ tiêm chủng mở rộng phải đạt trên 95%. Thực tế dịch COVID-19 đã chứng minh vắc-xin hiệu quả hơn nhiều so với điều trị khi bệnh xảy ra.
Ba, hướng tới chăm sóc sức khỏe toàn diện, thông qua hồ sơ sức khỏe điện tử cho từng người dân, quản lý theo vòng đời. Đây là bước tiến rất hiện đại.
Bốn, đặt mục tiêu đến năm 2030, người dân được miễn viện phí cơ bản trong phạm vi bảo hiểm y tế. Đây là điểm nhân văn, thể hiện sự quan tâm sâu sắc của Đảng và Nhà nước.
PV: Ngành y tế đang chịu nhiều áp lực. Trong bức tranh chung ấy, ông cho rằng đâu là yếu tố cần ưu tiên hàng đầu để Nghị quyết 72 thực sự đi vào cuộc sống?
GS Nguyễn Anh Trí: Phó Thủ tướng Lê Thành Long đã nêu 6 nhóm nhiệm vụ, giải pháp. Tất cả đều quan trọng, nhưng theo tôi người làm nghề y – điều cần ưu tiên nhất là nâng cao y đức. Nếu cán bộ y tế không có đạo đức nghề nghiệp, thì dù cơ sở vật chất hiện đại đến đâu, hiệu quả điều trị cũng không cao, thậm chí còn gây hậu quả xấu. Đây là điều người dân luôn quan tâm, và cũng là yếu tố cốt lõi để nâng chất lượng phục vụ.
Điểm nữa tôi rất tâm đắc là ngân sách nhà nước sẽ giữ vai trò chủ đạo trong chăm sóc sức khỏe nhân dân. Đây là sự khẳng định tính ưu việt của chế độ ta. Theo Nghị quyết 72, không chỉ khám chữa bệnh mà cả dự phòng, quản lý bệnh mạn tính, khám sức khỏe định kỳ… đều được tính đến trong phạm vi chi trả. Tất nhiên, việc này sẽ thực hiện theo lộ trình, tập trung vào những dịch vụ cơ bản và thiết yếu trước, để bảo đảm tính khả thi và bền vững.
GS Nguyễn Anh Trí: Thực ra, việc quan tâm đến y tế cơ sở và y học dự phòng đã được nhắc đến nhiều, nhưng trước đây chưa đủ mạnh. Lần này, nghị quyết đã khẳng định rất rõ. Tôi được biết Bộ Y tế đang xây dựng chính sách đặc thù, ví dụ phụ cấp cao hơn cho bác sĩ tuyến cơ sở, bác sĩ y học dự phòng. Đây là sự khích lệ rất cần thiết.
Nhưng để giữ chân nhân lực y tế cơ sở, không chỉ có đãi ngộ vật chất. Họ cần một môi trường làm việc tốt hơn, có đồng nghiệp cùng chia sẻ, có cơ hội phát triển nghề nghiệp. Hiện nay, nhiều bác sĩ trẻ sau khi học xong chọn ở lại thành phố, không trở về địa phương, dẫn đến thiếu bác sĩ tuyến xã.
Giải pháp phải đồng bộ: tổ chức lại hệ thống y tế theo nguyên tắc “gần dân nhất”, phát triển mô hình bác sĩ gia đình, đảm bảo mỗi tỉnh có bệnh viện đa khoa và trung tâm chuyên sâu. Ở cơ sở cần bác sĩ đa khoa có kiến thức rộng để xử lý kịp thời, còn tuyến trên phải có bác sĩ chuyên khoa sâu để giải quyết ca khó. Khi cân bằng được hai tuyến như vậy, hệ thống mới vận hành hiệu quả.
PV: Trân trọng cảm ơn GS Nguyễn Anh Trí!
