“Chuyện Trà” - Đậm đà duyên trà

Sau gần 10 năm với “Ngàn năm áo mũ” (2013) - cuốn sách rất nổi tiếng về lịch sử trang phục Việt, tác giả Trần Quang Đức lại xuất hiện ấn tượng không kém với “Chuyện Trà” – Những câu chuyện về lịch sử một thức uống lâu đời của người Việt.

"Chuyện Trà - Lịch sử một thức uống lâu đời của người Việt" là cuốn cẩm nang về trà được viết dựa trên sự khảo chứng, đối chiếu với sử liệu Việt Nam, Trung Quốc và phương Tây. Không chỉ mang tính khảo cứu, cuốn sách là sự hài hoà giữa sử liệu và những suy ngẫm của tác giả về chuyện xưa, chuyện nay cùng những thế thái nhân tình qua lá trà.

Tại buổi ra mắt sách do Công ty sách và truyền thông Nhã Nam tổ chức tại Hà Nội hôm 29/12, nhà nghiên cứu Nguyễn Hữu Sử chia sẻ về quá trình đồng hành cùng tác giả qua nhiều cung đường trà, từ khi đọc bản thảo cho tới khi “Chuyện Trà” hoàn thành. “Đi chơi với nhau, đi đâu cũng mang trà”. Với Chuyện Trà, khi đọc chương 1 - 2 sẽ thấy ông Đức như một người khảo cứu, nhưng rồi ở những chương tiếp theo lại là người yêu trà. Những thân phận của người viết cứ thay đổi như vậy, khó tách bạch. Vẫn với lõi khảo cứu, song văn phong của “Chuyện trà” được xử lý mềm mại”- nhà nghiên cứu Nguyễn Hữu Sử bộc bạch.

Hấp dẫn ngay từ cái tên “Chuyện Trà” mang đậm thông điệp nhắn gửi - như một lời thủ thỉ, tâm tình, cuốn sách dẫn dắt độc giả đi từ Trà nguồn cội - giống cây, tên gọi, thú vui uống trà, lần lượt qua Trà mộc mạc, Trà hương sắc - từ lối uống cổ truyền dân dã đến những hình thái tinh xảo của trà, chậm rãi bước đến Trà thưởng thức - về cách pha hãm và dụng cụ trà, và kết lại ở Trà tinh thần - những kết nối quanh chén trà. Phụ lục Thưởng trà giai phẩm tuyển và dịch những áng văn thơ hay viết về trà của người Việt là một tư liệu quý, thỏa mãn độc giả yêu trà và mong muốn tôn vinh trà Việt. Kết hợp tinh thần khách quan, cái nhìn phóng khoáng và giọng kể thâm trầm, "Chuyện Trà" đưa người đọc vào với thế giới trà một cách tự nhiên và khiến ta quyến luyến mãi trong thế giới dung dị đó.

Như được nghe qua hàng ngàn câu chuyện về tách trà của cha ông, "Chuyện Trà" giúp độc giả biết thêm về lịch sử của trà ở Việt Nam thông qua những sử liệu chi tiết mà tác giả thu thập được, cùng với đó làm rõ thêm bằng những kiến giả, so sánh với lịch sử trà ở Trung Hoa. Những câu chuyện thú vị về kĩ thuật pha chế cùng cách thưởng trà của cha ông ta cũng được Trần Quang Đức kể lại thật hấp dẫn.

Không chỉ dừng ở việc cung cấp kiến thức, tác giả còn tuyển chọn những câu chuyện của người xưa thưởng trà, có thể kể đến như Nguyễn Trãi, Lê Hữu Trác, Nguyễn Bỉnh Khiêm, Phạm Đình Hổ, Cao Bá Quát… Câu chuyện của những nhân vật đặc biệt này khiến "Chuyện Trà" thêm phần đặc sắc, như một tách trà ngọt dịu, chát nhẹ, thanh mát và thật tròn vị.

Tác giả Trần Quang Đức cũng có những so sánh khá tỉ mỉ trong cách uống trà: “Người Việt có sở thích uống trà, không đâu như ở Việt Nam, trà có mặt ở rất nhiều cung bậc, từ đơn sơ, giản dị, hồn hậu đến cầu kỳ, tinh tế. Trà có thể “ngự” từ dinh thự công quyền đến hang cùng ngõ hẻm, đâu cũng có trà”. Kiểu uống trà Tàu nhiều quy trình và kiểu cách, người Nhật cũng câu nệ về hình thức. Trong khi đó, người Việt uống trà theo kiểu rất phóng khoáng, không lệ thuộc quá vào cách thức. Vì thế, trong cầu kỳ của trà Việt vẫn có sự dung dị”- Trần Quang Đức nói.

“Chuyện Trà” ngay sau khi xuất bản đã được đón nhận nồng nhiệt như thêm một cánh cửa mở ra chân trời khám phá, thêm một lần định danh về thế giới trà Việt.

"Không chỉ như suối nguồn tuôn chảy về kiến thức mà nhiều quãng là sự cô đọng, nhấn nhá của từng ngụm trà được ủ vừa đủ, rót ra đúng lúc. Có hương thơm thoảng của hoa và cỏ lá rừng già, có cái chát nhẹ nhưng ngọt dịu cuống lưỡi, có cái thanh mát như bạc hà lẩn khuất, uống rồi vẫn còn dư vị đâu đây, còn muốn nâng chén lên tiếp tục thưởng thức", bà Nguyễn Thị Ánh Hồng - Phó Chủ tịch Hiệp hội Chè Việt Nam cảm nhận về cuốn sách.

“Trà không phải là trà, Chuyện trà cũng đâu chỉ có chuyện trà thôi đâu! Đặt Chuyện trà xuống, sẽ có hàng ngàn chuyện trà khác tiếp tục ra đời…” – Nhà nghiên cứu Nguyễn Hữu Sử chia sẻ.

“Mỗi người, khi cầm cuốn sách này lên và đọc sẽ tìm thấy trong nó những điều thú vị riêng. Với riêng tôi, khi đọc Chuyện Trà, tôi thấy mình thêm một lần được nghe thấy tiếng của cha ông” - Nguyễn Quốc Vương.