Ngày 4/12 tại Trường Đại học Tổng hợp, số 19 Lê Thánh Tông, Hoàn Kiếm, Hà Nội diễn ra buổi ra mắt cuốn sách “Thời thanh xuân của Tân Nhạc Ái Quốc”.

Tác phẩm của nhà văn Nguyễn Trương Quý sẽ đưa độc giả về không khí thấm đẫm âm nhạc của Hà Nội một thời. Với tư liệu, sử kiện dày dặn, được tác giả xử lý khai thác ở nhiều góc độ đã mang tới những góc nhìn mới và khơi gợi những suy tư mới về buổi đầu của tân nhạc Việt Nam gắn với sự khởi sinh của chủ nghĩa dân tộc đầu thế kỷ XX.

Thông điệp chính mà tác giả muốn truyền tải tới độc giả, đó là chúng ta muốn đâu là con đường để phát huy vai trò và đóng góp của những người trí thức, nhất là người sinh viên? Các sản phẩm văn hóa được khởi sinh thế nào? Các không gian tự do sáng tạo ra sao? Đấy là điều rất ý nghĩa, tránh những diễn giải một chiều về văn hóa, về sản phẩm mà xu hướng là bài học lịch sử đã bị lãng quên, vì nó không hấp dẫn nữa, Nhà văn Nguyễn Trương Quý nhấn mạnh.

Trong cuốn du khảo “Thời thanh xuân của Tân Nhạc Ái Quốc”, người đọc sẽ được gặp lại nhiều nhân vật quan trọng trong đời sống văn nghệ và chính trị Việt Nam những năm 40 của thế kỷ trước: Lưu Hữu Phước, Văn Cao, Nguyễn Mỹ Ca, Trần Văn Khê, Mai Văn Bộ, Huỳnh Văn Tiểng, Thế Lữ…

Nhạc sĩ Nguyễn Quốc Hoàng Anh chia sẻ: Đây không chỉ là một cuốn sách ghi lại những câu chuyện trong quá khứ. Vượt ra ngoài biên giới của những tư liệu về di khảo và khảo sát lại những câu chuyện lịch sử, nó còn mang lại một góc nhìn mới, soi chiếu lại một quãng thời gian đã qua của một dòng chảy lịch sử. Thế hệ vàng đó đã cho chúng ta thấy họ đã sống như thế nào và đã cùng nhau để kiến tạo nên một hình dung về một tương lai của đất nước trong buổi giao thời".

Tái tạo một sinh quyển lịch sử

Trong bối cảnh Đông Dương thuộc Pháp năm 1940, những sinh viên và thanh niên chưa đến hai mươi tuổi đã viết những bài hát kể về chiến công xa xưa của các anh hùng dân tộc, kêu gọi tập hợp lực lượng kiến tạo một đất nước tương lai.

Những bài hát tân nhạc là một phương tiện gọn nhẹ, dễ truyền bá, kết hợp giữa lời ca mang tính văn học với giai điệu kiểu phương Tây quyến rũ thanh niên, trở thành sản phẩm báo hiệu vị thế đi đầu trong cuộc tập hợp lực lượng.

Lưu Hữu Phước, Văn Cao cùng những nhạc sĩ tiền chiến đã tạo ra một bầu khí quyển âm nhạc sôi sục bằng những bài hát “thanh niên - lịch sử”, thúc giục lớp người Việt Nam mới giành lấy chính quyền trong cao trào giải phóng dân tộc năm 1945.

Một Hà Nội “tinh hoa” là mảnh đất màu mỡ cho sự sáng tạo của một tổ chức đã vượt ra khỏi khuôn khổ một hội đoàn trí thức - Ban âm nhạc Tổng hội Sinh viên Đại học Đông Dương - với hạt nhân trung tâm là Lưu Hữu Phước cùng nhóm Hoàng Mai Lưu.

Một Hà Nội lầm than là nơi những lời ca gai góc bi tráng của Văn Cao khởi lên cho một đoàn quân Việt Nam đi trong tưởng tượng, để rồi trở thành dự báo cho cuộc đấu tranh vũ trang chi phối lịch sử mà số phận đất nước đã nếm trải.

Tiếp mạch du khảo văn hóa - đô thị

Nối tiếp cuốn Một thời Hà Nội hát - Tim cũng không ngờ làm nên lời ca (NXB Trẻ, 2018) về câu chuyện giải trí đô thị Hà Nội trước và sau 1954 thông qua cuộc đời sáng tạo của nhạc sĩ Đoàn Chuẩn, nghiên cứu mới này của nhà văn Trương Quý tiếp cận những nhân vật có hành trình khác trong dòng chảy tạo dựng một không gian văn hóa đại chúng ở quy mô phức tạp hơn, qua đó khảo cứu sự truyền bá những tư tưởng ái quốc thông qua các sản phẩm văn hóa truyền thông đại chúng, trong công cuộc tạo dựng hình ảnh Việt Nam hiện đại vào thập niên 1940.

Nhà văn Nguyễn Trương Quý sinh năm 1977 tại Hà Nội. Anh theo học và tốt nghiệp Đại học Kiến trúc Hà Nội. Sau một thời gian làm kiến trúc sư, anh đi theo đam mê với văn học và bắt đầu theo đuổi thể loại tản văn - thể loại anh được đánh giá là rất thành công. Hiện nay, bên cạnh viết lách, anh còn vẽ tranh, làm đồ họa và truyền thông.

Nguyễn Trương Quý được trao tặng Giải thưởng Bùi Xuân Phái - Vì tình yêu Hà Nội năm 2019 cho tác phẩm “Một thời Hà Nội hát - Tim cũng không ngờ làm nên lời ca". Các tác phẩm anh từng xuất bản đều viết về mảnh đất Thủ đô, nơi anh sinh ra và lớn lên, gồm: “Tự nhiên như người Hà Nội” (2004), “Ăn phở rất khó thấy ngon” (2008), “Hà Nội là Hà Nội” (2010); “Xe máy tiếu ngạo” (2012), “Còn ai hát về Hà Nội” (2013), “Mỗi góc phố một người đang sống” (2015), - Đểu là những tản văn viết về con người và phố thị Hà Nội. Ngoài ra còn có tập truyện ngắn “Dưới cột đèn rót một ấm trà” (2013), du khảo “Một thời Hà Nội hát – Tim cũng không ngờ làm nên lời ca” (2018). Tác phẩm mới nhất của anh là “Hà Nội bảo thế là thường” (2020).