Trong suốt chiều dài lịch sử, dân tộc ta luôn coi trọng truyền thống “kính lão đắc thọ”, đề cao vai trò, trí tuệ và tấm gương sáng của người cao tuổi. Không chỉ là vốn quý của quốc gia, người cao tuổi còn là kho tàng tri thức và kinh nghiệm sống, là điểm tựa tinh thần bền vững cho gia đình và xã hội. Trong giai đoạn hiện nay, khi Việt Nam bước vào thời kỳ già hóa dân số nhanh, việc phát huy vai trò của người cao tuổi càng trở thành yêu cầu cấp thiết, gắn liền với sự phát triển bền vững của đất nước.
Trải qua nhiều biến động lịch sử, với vốn sống dày dạn, người cao tuổi chính là lớp người lưu giữ những giá trị văn hóa truyền thống, những bài học quý báu cho thế hệ sau. Trong gia đình, các cụ là điểm tựa tinh thần, dạy bảo con cháu sống nhân nghĩa, thủy chung, giữ gìn gia phong, tạo dựng nếp nhà.
Trong xã hội, người cao tuổi là những tấm gương lao động, cống hiến, vượt khó vươn lên, đồng thời là những “nhân chứng lịch sử” giúp thế hệ sau hiểu rõ và tự hào về truyền thống dân tộc. Nhiều người cao tuổi vẫn tiếp tục tham gia lao động sản xuất, nghiên cứu khoa học, điều hành doanh nghiệp hay truyền dạy nghề truyền thống, chứng minh rằng tuổi tác không làm giảm đi giá trị cống hiến, mà ngược lại, càng khẳng định vai trò không thể thay thế của các cụ.
Trong bối cảnh già hóa dân số, người cao tuổi càng được nhìn nhận như một nguồn lực quý báu. Nếu như trước đây xã hội chỉ chú trọng đến khía cạnh chăm sóc, thì nay cần thay đổi cách tiếp cận. Người cao tuổi không chỉ là đối tượng an sinh mà còn là lực lượng có thể tham gia và đóng góp.
Nhiều tấm gương cho thấy ở tuổi 70 hay thậm chí 80 tuổi, các cụ vẫn có thể mở lớp dạy học, duy trì hoạt động văn hóa nghệ thuật, tham gia khuyến học khuyến tài, giữ vai trò cố vấn chuyên môn hay tiếp tục vận hành những làng nghề truyền thống. Khi được tạo điều kiện, họ không chỉ truyền lại tri thức mà còn góp phần tạo việc làm, bảo tồn văn hóa và xây dựng cộng đồng gắn kết.
Trong những năm qua, Đảng và Nhà nước ta luôn dặc biệt quan tâm đến công tác chăm sóc người cao tuổi. Nhiều chính sách về y tế, bảo hiểm, phúc lợi xã hội đã được ban hành nhằm chăm sóc đời sống vật chất và tinh thần cho các cụ. Hệ thống Hội Người cao tuổi từ trung ương đến cơ sở hoạt động mạnh mẽ, trở thành cầu nối quan trọng để người cao tuổi tham gia các hoạt động xã hội, đồng thời truyền đạt tiếng nói của họ đến các cơ quan quản lý.
Phat biểu tại Hội nghị quán triệt 4 nghị quyết quan trọng của Bộ Chính trị mới đây, Tổng Bí thư Tô Lâm đặc biệt nhấn mạnh mô hình “chống cô đơn cho người già, người có tuổi”, coi đó là vấn đề rất nhân văn, gắn liền với thực tiễn xã hội Việt Nam hiện nay.
Tổng Bí thư gợi ý việc chăm sóc người lớn tuổi cần giống như chăm sóc học sinh. Với những người ở độ tuổi 70, 80, khi con cháu đi làm, đi học, thường ở nhà ít vận động và dễ rơi vào cô đơn thì các trung tâm dưỡng lão có thể tổ chức ô tô đón họ đi sinh hoạt ban ngày, chiều đưa về. Mô hình này không chỉ giúp người cao tuổi giao lưu, vận động, tránh sự cô đơn mà còn tạo điều kiện để cộng đồng, doanh nghiệp tư nhân tham gia vào dịch vụ chăm sóc người già, qua đó vừa giải quyết được nhu cầu an sinh, vừa hình thành ngành dịch vụ mới có ý nghĩa xã hội sâu sắc.
Những phát biểu chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm thể hiện sự quan tâm đặc biệt của Đảng, Nhà nước đối với lớp người cao tuổi trong bối cảnh già hóa dân số nhanh. Đó không chỉ là chính sách chăm sóc tuổi già, mà còn là tư duy mới, coi người cao tuổi như một nguồn lực, một đối tượng cần được đồng hành thay vì chỉ chăm lo đơn thuần. Đây cũng là sự tiếp nối quyết tâm mà Đảng, Nhà nước và toàn xã hội đã thể hiện tại Lễ phát động Tháng hành động vì Người cao tuổi năm 2025 với chủ đề “Phát huy vai trò người cao tuổi trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc”.
Thực tế chứng minh rằng, khi được quan tâm và tạo điều kiện, người cao tuổi sẽ tiếp tục cống hiến cho cộng đồng và đất nước. Họ có thể tham gia giảng dạy, cố vấn, vận động quần chúng, xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư, hay đơn giản chỉ bằng việc chia sẻ kinh nghiệm sống, kinh nghiệm phát triển bản thân để chỉ bảo, uốn nắn con cháu... Những giá trị đó, nếu được phát huy, sẽ trở thành một nguồn lực to lớn giúp xã hội phát triển bền vững và văn minh hơn./.
