Trái đắng từ những cạm bẫy “bọc đường”

Việt Nam có hơn 80 triệu người dùng Internet, 90% trong số đó sử dụng ít nhất một mạng xã hội. Nhìn ở mặt tích cực, đây là cơ hội giúp người dân hội nhập, tiếp cận tri thức, nâng cao kỹ năng nhưng nếu không có sự chọn lọc, mạng xã hội lại vô tình trở thành mảnh đất màu mỡ của nhiều loại hình tội phạm, trong đó có tội phạm mua bán người…

Chỉ cần lên mạng xã hội, vào các hội nhóm tuyển dụng việc làm, xuất khẩu lao động, không khó để tìm thấy lời mời chào có cánh về những cơ hội đi làm việc ở nước ngoài, với mức lương khủng hàng chục triệu đồng một tháng. Và bất cứ ai chỉ cần một tích tắc lơ là, thiếu hiểu biết đều có thể trở thành miếng “mồi ngon” của tội phạm buôn bán người.

Đó là những cô gái trẻ, ôm giấc mộng đổi đời nơi xứ người. Chỉ cần một cuộc gọi, một tin nhắn hứa hẹn đổi đời đã đủ khiến họ đánh cược cả tương lai…

Hay có những đứa trẻ bỏ nhà ra đi mang theo hờn dỗi, sự tổn thương hoặc cảm giác bị lãng quên trong gia đình, chúng cũng sẽ dễ dàng bị dụ dỗ, lôi kéo, đặt niềm tin ngây thơ rằng, ở ngoài kia, sẽ có một nơi tốt hơn để sống từ những người vốn xa lạ…

Tội phạm mua bán người đã đánh vào điểm yếu lòng tin…với những cạm bẫy “bọc đường” như thế…Chúng biết cách làm thân, hứa hẹn, vẽ ra giấc mơ lung linh rồi đẩy nạn nhân vào cơn ác mộng không lối thoát tại các cơ sở kinh doanh cờ bạc, bóc lột tình dục…Nếu không làm theo yêu cầu sẽ bị đánh đập, bỏ đói, buộc gọi điện thoại cho người thân bỏ tiền ra chuộc mới được thả về Việt Nam. Thậm chí, nhiều bị hại đã trở thành “tay chân” phục vụ hoạt động tội phạm của bọn mua bán người.

Mua bán người được Liên Hợp Quốc xếp là một trong 4 loại tội phạm nguy hiểm nhất, xâm hại trực tiếp đến tính mạng, sức khỏe, danh dự và nhân phẩm, các quyền cơ bản nhất của con người. Họ thường bị bóc lột về tình dục, cưỡng bức lao động nặng nhọc gây ra những tổn hại nghiêm trọng về sức khỏe, tinh thần và tâm lý; bị tước đi quyền làm chủ tính mạng, sức khỏe của bản thân; danh dự bị chà đạp, xúc phạm.

Ðặc biệt, ở đối tượng trẻ em còn mất đi quyền được học tập, vui chơi và chăm sóc từ gia đình, xã hội. Với các nạn nhân được may mắn trở về, cũng không dễ dàng vượt qua những tổn thương để có thể tái hòa nhập cộng đồng một cách bình thường. Không ít người trong số họ phải đối diện với những vết thương tâm lý nghiêm trọng, luôn tự ti, tách biệt với chung quanh, luôn trong tình trạng mất an toàn, sợ hãi, loạn thần, thậm chí có thể chọn giải tỏa bằng cách làm bị thương chính mình.

Vậy đâu là nguyên nhân của sự gia tăng của tội phạm mua bán người? Nhiều ý kiến cho rằng đó chính là sự nhẹ dạ cả tin của nạn nhân. Điều đó đúng nhưng chưa đủ… Bởi trong thời đại công nghệ len lỏi vào từng ngóc ngách của cuộc sống thì những tội phạm buôn người không chỉ dùng lời ngon ngọt hay những viên kẹo “bọc đường”, những chiếc bánh vẽ mà còn dùng cả kỹ thuật số để thao túng, khống chế, đánh gục tâm lý nạn nhân. Và cũng có người đã gọi tên sự bủa vây ấy chính là tác động của yếu tố an ninh phi truyền thống trong xã hội hiện đại.

Các loại tội phạm mạng, lừa đảo công nghệ cao, xâm phạm dữ liệu cá nhân, chiếm đoạt tài sản số và còn rất nhiều hình thức biến tướng khác mà nạn nhân đôi khi không kịp nhận ra mình đã bị tấn công. Hay nói cách khác, các yếu tố an ninh phi truyền thống đang đe dọa bằng chính sự chủ quan, bằng thói quen lười kiểm chứng của người dùng.

Chúng ta không thể quay lưng với công nghệ hay môi trường số. Bởi vậy việc giáo dục kỹ năng sống, kỹ năng số và khả năng tự bảo vệ bản thân trong môi trường số là một yêu cầu không thể chậm trễ, nó như một tấm áo giáp bắt buộc phải có. Bên cạnh đó, trong cuộc chiến nhiều phức tạp này cũng cần lắm một giải pháp đồng bộ, không chỉ từ phía cơ quan chức năng, mà từ cả gia đình, nhà trường, cộng đồng đến chính mỗi cá nhân.

Đằng sau mỗi nạn nhân là một cuộc đời, là một số phận bị đánh cắp, là những đứa trẻ bị tước mất tuổi thơ, là một giấc mơ bị dang dở… Bởi thế chúng ta phải cùng hành động để không ai trở thành nạn nhân của mua bán người từ những cạm bẫy “bọc đường”, đúng như chủ đề của Ngày Thế giới phòng, chống mua bán người năm nay “Mua bán người là hoạt động tội phạm có tổ chức - Hãy cùng hành động để chấm dứt các hình thức bóc lột”.