Sáng ngày 19/12, tại Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Liên Hợp Quốc đã công bố Phụ lục bổ sung của Kế hoạch Ứng phó Chung (JRP) năm 2025.
Kế hoạch được Liên Hợp quốc xây dựng trên cơ sở hợp tác chặt chẽ giữa Chính phủ Việt Nam và các đối tác trong nước, quốc tế, nhằm xác định những nhu cầu nhân đạo và phục hồi cấp thiết nhất cho người dân bị ảnh hưởng, đồng thời vạch ra lộ trình hướng tới khả năng phục hồi và thích ứng lâu dài với biến đổi khí hậu.
Bà Pauline Tamesis – Điều phối viên thường trú Liên Hợp Quốc tại Việt Nam cho biết, phụ lục cập nhật của JRP kêu gọi khẩn cấp 96,2 triệu USD để cung cấp hỗ trợ cứu sinh và phục hồi cho 1,4 triệu người tại các tỉnh bị ảnh hưởng nặng nề ở khu vực miền Bắc và miền Trung Việt Nam.
Năm 2025 đã đi vào lịch sử thiên tai Việt Nam với những kỷ lục chưa từng có. Biển Đông ghi nhận tới 21 cơn bão và áp thấp nhiệt đới, con số cao nhất từ trước đến nay. Trong đó, bão số 9 trở thành cơn bão mạnh nhất từng xuất hiện ở biển Đông và mạnh thứ hai trên thế giới. Ba cơn bão rất mạnh liên tiếp đổ bộ vào Trung Bộ, buộc Chính phủ phải lập Ban Chỉ đạo tiền phương để ứng phó.
Không chỉ bão, 18 tuyến sông ở Bắc Bộ và Trung Bộ cùng 2 tuyến sông Nam Bộ vượt lũ lịch sử, gây ngập lụt nghiêm trọng. Huế và Quảng Trị hứng mưa lũ trái mùa ngay giữa mùa khô. Hồ Bản Vẽ ghi nhận lũ vượt tần suất 5.000 năm. Đỉnh Bạch Mã đạt lượng mưa kỷ lục 1.740mm trong 24 giờ-cao nhất Việt Nam, đứng thứ hai thế giới.
Ông Nguyễn Văn Tiến - Phó Cục trưởng Cục Quản lý Đê điều và Phòng, chống thiên tai (VDDMA), Bộ Nông nghiệp và Môi trường (MAE) thừa nhận, mưa lớn vượt ngoài tầm dự báo. "Chúng ta chưa từng ghi nhận và chưa dự báo được nên bị động trong vấn đề ứng phó", ông Tiến cho biết, tổng thiệt hại kinh tế lên tới 100.000 tỷ đồng – mức lớn nhất từ trước đến nay.
"Bão và lũ lụt đã gây tác động tới 15 tỉnh tại Việt Nam. 3,1 triệu người bị ảnh hưởng, trong đó có 65,7 nghìn nhà cửa bị hư hỏng, phá hủy", Đại diện của Văn phòng Điều phối các Vấn đề Nhân đạo của Liên Hợp Quốc (OCHA) cho biết con số khảo sát sau chuyến công tác tại các tỉnh miền Trung tháng 10 vừa qua.
"Chúng ta thấy 15 tỉnh cần ưu tiên nhưng phạm vi ảnh hưởng của mưa bão lũ lụt rộng hơn nhiều. Mưa lũ ảnh hưởng đến hàng triệu người dân, đặc biệt là nhóm dễ bị tổn thương", đại diện OCHA nói.
Kế hoạch Ứng phó Chung (JRP) xác định ba lĩnh vực ưu tiên: Nước sạch, vệ sinh và vệ sinh cá nhân; Nhà ở và vật dụng thiết yếu; và An ninh lương thực.
"Chúng ta không chỉ tập trung đáp ứng nhu cầu nhân đạo trước mắt mà còn kiên định lồng ghép nguyên tắc “Xây dựng tốt hơn sau thiên tai”. Các hoạt động ứng phó khẩn cấp và phục hồi sớm được thiết kế nhằm củng cố khả năng chống chịu của các cộng đồng dễ bị tổn thương nhất trước rủi ro thiên tai", bà Pauline Tamesis – Điều phối viên thường trú Liên Hợp Quốc tại Việt Nam chia sẻ.
Liên Hợp Quốc cũng cho rằng, hỗ trợ tiền mặt đa mục đích đóng vai trò đặc biệt quan trọng. Hình thức hỗ trợ này giúp người dân, hộ gia đình và cộng đồng chủ động đưa ra các quyết định phù hợp với nhu cầu thực tế của mình, qua đó bảo đảm phẩm giá, tính linh hoạt và quyền làm chủ - những yếu tố cốt lõi để phục hồi và tăng cường khả năng chống chịu.
Việc phân phối và giám sát nguồn lực hỗ trợ được Liên Hợp Quốc và Cục Quản lý Đê điều và Phòng, chống thiên tai (VDDMA) của Bộ Nông nghiệp và Môi trường thông qua nền tảng 5W.
Đại diện OCHA thông tin, đến nay đã có khoảng 123 nghìn người được hỗ trợ trong nhiều lĩnh vực khác nhau: xây dựng nhà cửa, an ninh lương thực, sinh kế, nước sạch, vệ sinh cá nhân.
Tình trạng tài trợ năm 2025 là 23,5 triệu đô la, đã cung cấp 11 triệu đô la hỗ trợ riêng cho miền Trung. "Trong khi đó tổng thể kế hoạch cần 96,2 triệu đô la, như vậy khoảng trống thiếu hụt kinh phí còn rất lớn, làm hạn chế mở rộng quy mô ứng phó", bà Pauline Tamesis cũng kêu gọi các tổ chức tiếp tục đóng góp vào Quỹ Ứng phó Khẩn cấp Trung ương của Liên Hợp Quốc (CERF).
Ông Nguyễn Văn Tiến, Phó Cục trưởng Cục Quản lý Đê điều và Phòng, chống thiên tai (VDDMA), Bộ Nông nghiệp và Môi trường (MAE) tin tưởng rằng Kế hoạch Ứng phó Thiên tai Chung năm 2025 sẽ đóng góp quan trọng vào việc bảo vệ tính mạng và tài sản của người dân, đồng thời tăng cường khả năng chống chịu của Việt Nam trước những thách thức ngày càng nghiêm trọng do biến đổi khí hậu và thiên tai.
Trong kế hoạch JRP, mỗi lĩnh vực cũng có kế hoạch ứng phó cụ thể riêng. Trong đó, chú trọng giải quyết những vấn đề ngắn hạn trong 3 tháng để giúp người dân phục hồi nhanh chóng. Sau đó sẽ có các hoạt động mang tầm nhìn 9 tháng, tức hỗ trợ này sẽ kéo dài đến tháng 6 năm sau./.
