Được gọi là chàng trai vàng Tin học sau khi lập “cú đúp” Huy chương Vàng Olympic Tin học Châu Á – Thái Bình Dương, Huy hương Vàng Olympic Tin học quốc tế năm 2022, Trần Xuân Bách, học sinh lớp 12A1 Trường THPT Chuyên Khoa học tự nhiên, Đại học Quốc gia Hà Nội còn khiến bạn bè cùng trang lứa trầm trồ khi chinh phục các 2 kỳ thi chuẩn hóa quốc tế là IELTS và SAT.
Trong đó điểm IELTS đạt 8.0 (9.0 listening, 8.5 reading, 7 speaking và writing). Điểm SAT (Scholastic Assessment Test) đạt 1590/1600 (top 1% thí sinh có điểm SAT cao nhất thế giới).
Bài thi SAT có ba phần, gồm đọc hiểu (400 điểm), ngôn ngữ (400 điểm), Toán (dùng máy tính và không dùng máy tính - 800 điểm). Trước khi dành được 1590/1600 điểm SAT, Bách từng đạt 1540 điểm SAT ở lần thi đầu tiên.
Luyện đề thật nhiều
Bí quyết đạt điểm gần tuyệt đối với bài thi SAT của Trần Xuân Bách đơn giản là tự học và luyện càng nhiều đề trên mạng càng tốt. Đó cũng là phương châm của Bách khi học tin. “Khi ôn luyện nên xen kẽ, làm 4-5 đề thì phải tự kiểm điểm bản thân hay mắc lỗi gì để "sai ở đâu thì sửa ở đó”.
Bách chia sẻ em chinh phục phần đọc với số điểm tuyệt đối 400 một phần nhờ thói quen nghiên cứu tài liệu Tin học bằng tiếng Anh.
“Về phần đọc, một phần là em may mắn vì lần thi thứ 2 bài đọc dễ hơn. Em nghĩ em học được là cách học từ khóa, ý chính (key word) trong mỗi câu. Nếu đọc lướt qua mà nắm được rõ key word trong mỗi câu thì sẽ hiểu rõ ý của cả đoạn văn mà không cần đọc từng đoạn một. Điều này cũng giống kỹ thuật đọc nhanh, đọc lướt”.
Phần thi gây khó cho Bách là ngôn ngữ. Đây là phần duy nhất em mất điểm do sai một câu. “Không hiểu sao em thường sai mấy câu dễ. Em nhận ra chỉ 4-5 dạng câu hỏi em hay sai nhất. Điều này chỉ còn cách khắc phục bằng cách luyện nhiều đề. Do vậy em thường lên trang cộng đồng SAT, có hơn 100 đề thi các năm trước thì em làm từng đề một. Làm nhiều đề, em rút ra được kinh nghiệm với các câu hỏi vì mỗi dạng câu hỏi có 1-2 đáp án chính, em nhớ được quy luật để không mắc các sai lầm”, Bách chia sẻ.
Về phần Toán, đây là phần thi mà Bách tự tin nhất vì em đã chinh phục các kỳ thi Toán từ hồi cấp 2. Do vậy, em gần như không ôn Toán, chỉ đọc qua từ vựng có thể chưa gặp.
Với phần thi Toán dùng máy tính, Bách đã không sử dụng đến máy tính. Còn phần thi không được phép sử dụng máy tính, theo em thường là các phép tính đơn giản và tròn trịa chứ không có số ngẫu nhiên như phần có máy tính. Bách cũng từng học qua chương trình tính nhẩm hồi cấp 1 nên có thể giải quyết nhanh phần này.
Kiểm soát thời gian, giữ bình tĩnh trong phòng thi
Kiểm soát thời gian làm bài là một trong những bí quyết chinh phục bài thi SAT của Bách. “Em tự đặt ra đồng hồ, tự bấm giờ trong đầu mình. Ví dụ mỗi câu reading em chỉ cho mình 1-1.15 phút là tối đa. Nếu có câu nào nghi ngờ em cũng tập trung quá nhiều thời gian vào đó mà tạm thời khoanh lại, lướt qua một lượt. Sau khi hoàn thành xong các đáp án, nếu còn 5-6 câu nghi ngờ còn 5-10 phút để kiểm tra, em mới quay lại hoàn thành nốt bài làm”.
Theo chàng trai vàng Tin học, ở bài thi SAT mọi người hay gặp “trở ngại” ở phần đọc. Kinh nghiệm của Bách là nên đọc các bài báo khoa học trên mạng và văn học. “Mọi người thường đọc khó nhất 2 dạng văn học - tiểu thuyết và phần đọc lịch sử”, cần luyện đọc nhiều. Đồng thời, nên học cách giữ bình tĩnh trong phòng thi, kể cả biết chỉ con 5-10 phút nữa cũng không nên cuống vì mỗi giây đều quan trọng như nhau, cố gắng giữ phong độ, bình tĩnh làm bài thi”.
Với bài thi IELTS, chỉ với 1 lần thi, Trần Xuân Bách đã đạt điểm 8.0. Em cũng không có ý định thi tiếp để nâng cao thành tích. Để đạt được điểm số này Bách tự học ở nhà và đi ôn tập 10 buổi writing trước khi đi thi.
Kỹ năng speaking và writing em không tự tin vì khó và dễ bị cuống, đồng thời cách phát âm tiếng Việt khác tiếng Anh nên sẽ thường bị trừ điểm ở những phần này.
Ở kỹ năng speaking, Bách chia sẻ, “khác với người bản địa nghe tiếng Anh và trả lời bằng tiếng Anh, học sinh Việt Nam chúng ta nghe câu tiếng Anh, dịch ra nghĩa tiếng Việt, tìm câu trả lời bằng tiếng Việt rồi dịch nó ra tiếng Anh. Điều này làm chậm hướng suy nghĩ và có thể khiến mình bị cuống khi trả lời câu hỏi”. Do đó, kinh nghiệm của Bách ở phần này là học cách nói chậm, phát âm “tròn vành rõ chữ”.
Ở phần nghe, theo Bách sai lầm nhiều người thường mắc phỉ là nghe thiếu số nhiều và số ít (“s” ở cuối đuôi), nếu không cẩn thận sẽ dễ mất điểm. Sai lầm tiếp theo là nếu không tập trung cao thường thường không biết khi nào bắt đầu câu hỏi. Để hạn chế mất điểm với sai lầm này, Bách cho biết, khi thi qua máy sẽ có trợ giúp bôi đậm đoạn từ. Do đó, trước khi nghe, Bách có có thời gian đọc qua câu hỏi, em sẽ gạch chân các từ khóa trong mỗi câu hỏi và trong mỗi câu trả lời.
Mùa hè năm lớp 6 lên 7 khi đang là học sinh Trường Ngôi sao Hà Nội, Trần Xuân Bách tham gia trại hè lập trình dành HS cấp 2 tổ chức tại Trường ĐH Khoa học Tự nhiên, Đại học Quốc gia Hà Nội. Từ buổi trải nghiệm đó, Bách bắt đầu thích thú với tin học, lập trình và tự tìm hiểu môn học này. “Em cảm thấy phù hợp vì đây là môn học vừa có tính logic vừa sáng tạo”, cậu bé vàng cho biết.
Bách dự định kết thúc phổ thông sẽ gap year 1 năm trước khi tính đến chuyện du học. Hiện nay, Bách cũng đang “bí mật” làm dự án giúp đỡ thầy cô giảng dạy trên lớp. Còn ở xa hơn, em mong muốn phát triển khả năng tin học phục vụ cho xã hội, viết ra các app, phần mềm giúp đỡ cho những người nghèo, người khuyết tật và các bạn học sinh./.
