Tại Hội nghị tổng kết 10 năm thực hiện Nghị quyết số 29 của Trung ương về "Đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục và đào tạo đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế", Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn đánh giá, giáo dục và đào tạo trong 10 năm qua có những đổi mới, chuyển biến tích cực.
Để có được kết quả này, ông Sơn khẳng định, Nghị quyết 29 của Trung ương có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, mở đường cho đổi mới giáo dục, thể hiện tầm nhìn cho sự phát triển bền vững, lâu dài của đất nước.
"Ở thời điểm bắt đầu đổi mới, giáo dục xuất phát thấp, khó khăn nhiều, điều kiện khó, kỳ vọng lớn, mong muốn cao, ước mong nhiều... Cho nên những kết quả đạt được 10 năm qua cho thấy sự cố gắng vượt bậc của các bộ, ban, ngành và các địa phương trong triển khai Nghị quyết 29", Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn nhấn mạnh.
Tuy nhiên, ông Sơn cũng thừa nhận, sau 10 năm, nhiều nội dung của Nghị quyết 29 vẫn đang triển khai và chưa hoàn tất. Ngay cả những việc vừa hoàn thành thì cần nhiều năm sau mới có thể nhìn thấy đầy đủ giá trị, ảnh hưởng của kết quả đó. "Bởi giáo dục là con người cho nên không thể đơn thuần một sớm một chiều đánh giá được!" - ông Sơn nói.
Do vậy, điều quan trọng, theo Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cần kiên trì trong định hướng đổi mới. Bởi kiên trì thì những việc làm đã qua mới có thể có tác dụng trong thời gian sắp tới.
"Ban Cán sự đảng Bộ GD-ĐT sẽ kiến nghị Bộ Chính trị đưa vào kết luận một trong những nội dung là kiên định, nhất quán, thống nhất trong chỉ đạo của sự đổi mới", Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cho biết.
Ông Sơn cũng cho rằng, so 10 năm trước đây khi Nghị quyết 29 ban hành, việc phát triển nguồn nhân lực nói riêng đối mặt những thách thức mới: Năng lực, kỹ năng mới xuất hiện nhiều, số lượng nghề nghiệp đổi mới nhanh, ranh giới rất mờ, liên ngành và tích hợp nhiều, yêu cầu về sự phát triển nhiều ngành công nghệ cao, đáp ứng yêu cầu phát triển của đất nước... những thách thức này ở thời điểm ban hành Nghị quyết 29 chưa đề cập nhiều.
Bên cạnh đó còn là thách thức của mô hình trường học, mô hình giáo dục mới, phương pháp giáo dục mới, không gian giáo dục mới trong thời đại số; Vấn đề ứng xử với hệ giá trị cả "thực" lẫn "ảo"...
"Trong bối cảnh cạnh tranh toàn cầu, giáo dục phổ thông và giáo dục đại học đối mặt nhiều thách thức. 10 năm trước chúng ta chưa bàn gay gắt vấn đề học sinh phổ thông tìm kiếm cơ hội học tập ở nước ngoài, các trường phổ thông tốt ở nước ngoài cũng thu hút học sinh chúng ta; Các trường đại học cũng phải cạnh tranh nguồn lực khoa học với các trường đại học trên quy mô toàn cầu. Chúng ta mải miết với câu chuyện tự chủ đại học, với câu chuyện đầu tư nhưng chúng ta còn phải ứng phó với thách thức trong bối cảnh cạnh tranh toàn cầu về giáo dục", Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn nói.
Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cho biết, trong đề xuất kết luận trình Bộ Chính trị sẽ có những đề xuất nhằm tăng cường sự thích ứng, xử lý, vượt qua những thách thức trong thời kỳ sắp tới. Trong đó xoay quanh 3 vấn đề chính: Nhận thức, thể chế và nguồn lực.
Đối với vấn đề nhận thức, theo Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn, bản thân Nghị quyết 29 đã là đổi mới về quan điểm đối với giáo dục. Nhưng nhận thức ở trong các cấp, các ngành trong giáo dục vẫn là một vấn đề lớn. Cần tiếp tục thúc đẩy nhận thức về đầu tư cho giáo dục, tự chủ trong giáo dục, xã hội hoá giáo dục ...
“Bên cạnh một nhận thức cho đầy đủ và thấu đáo, quan trọng hơn cần sự hành động tương xứng và cần sự hành động cho đến nơi đến chốn. Nếu chỉ gia tăng về nhận thức thì hàng ngày chúng ta vẫn nói với nhau rằng “Giáo dục là quốc sách hàng đầu”, nhưng sẽ chỉ dừng ở đó mà thôi. Câu chuyện hành động cho tương xứng với nhận thức vẫn là câu chuyện lớn cần làm tiếp để cho những vấn đề của Nghị quyết 29 được thực hiện một cách đầy đủ và triệt để trong thời gian tới”, ông Sơn nói.
Liên quan đến thể chế, chính sách, ông Sơn khẳng định cần tiếp tục rà soát các văn bản, các bộ luật, xây dựng Luật mới là Luật Nhà giáo, rà soát các văn bản quy phạm pháp luật để mở đường cho xã hội hoá trong giáo dục, tự chủ trong giáo dục và mở đường cho những đổi mới khác.
Riêng vấn đề nguồn lực (bao gồm tài chính giáo duc, đầu tư cho giáo dục và nguồn lực con người), Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn nhấn mạnh 2 từ khoá quan trọng: "tiền" và "con người".
"Càng ngày chúng ta càng nhận thức sâu sắc và toàn diện vai trò có tính chất quyết định của lực lượng nhà giáo trong công cuộc đổi mới này và chắc chắn chúng ta sẽ phải làm nhiều việc hơn nữa phát triển đội ngũ nhà giáo để hoàn tất các mục tiêu đổi mới giáo dục trong thời gian sắp tới", Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn nêu quan điểm.
