Theo Tờ trình của Bộ Y tế - cơ quan chủ trì công tác soạn thảo, Luật Dân số gồm 08 chương, 28 điều, tập trung vào các chính sách cốt lõi, gồm: duy trì mức sinh thay thế; giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh; thích ứng với già hóa dân số; nâng cao chất lượng dân số; truyền thông, vận động, giáo dục về dân số; và bảo đảm các điều kiện thực hiện công tác dân số.
Sau khi nghiên cứu, phần lớn các đại biểu đánh giá cao nội dung dự án luật, đồng thời cho rằng việc ban hành luật là rất cần thiết, nhằm tạo cơ sở pháp lý thống nhất, đồng bộ để góp phần thể chế hóa chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng về dân số và khắc phục các hạn chế, tồn tại; đáp ứng yêu cầu công tác dân số phát triển trong tình hình mới.
“Tôi thống nhất với tờ trình và báo cáo thẩm tra về dự án Luật Dân số. Tôi thấy luật này có nhiều điểm mới, phù hợp với yêu phát triển kinh tế, xã hội và định hướng của đất nước trong giai đoạn mới”, đại biểu Hà Hồng Hạnh, Đoàn ĐBQH tỉnh Khánh Hòa nhận xét.
Tuy nhiên, bà Hạnh cho rằng để đáp ứng nhu cầu phát triển con người một cách toàn diện trong giai đoạn mới, Dự án Luật Dân số cần bổ sung, quy định chi tiết hơn về các chính sách phát triển con người.
“Một quốc gia muốn phát triển được phải có dân số chất lượng cao. Vì thế, luật cần có chính sách nâng cao chất lượng dân số về thể lực và trí lực”, bà Hạnh chia sẻ.
Bà Hạnh cho biết nhiều quốc gia trên thế giới coi việc phát triển về tầm vóc, trí tuệ của con người là chỉ tiêu chiến lược về sức mạnh quốc gia. Ở nước ta, vấn đề này cũng đã nêu ra trong một số Nghị quyết của Đảng. Tuy nhiên, việc triển khai chưa quyết liệt và thiếu đồng bộ.
Theo đại biểu Hoàng Quốc Khánh, Đoàn ĐBQH tỉnh Lai Châu, một trong những nội dung đáng chú ý tại dự án Luật Dân số là chính sách khuyến khích phụ nữ sinh đủ 2 con. Tuy nhiên, theo ông, quy định như trong dự thảo là chưa cụ thể, khó áp dụng vào thực tiễn, thậm chí dễ dẫn đến hiểu sai về chính sách như đã từng xảy ra.
“Chính sách khuyến khích sinh đủ 2 con cần quy định cụ thể hơn. Vừa qua, chúng ta thực hiện Nghị định 20 với chính sách hỗ trợ hàng tháng cho trẻ em ở vùng dân tộc, hộ nghèo, dưới 3 tuổi thì được 750.000/tháng/cháu. Do nhận thức hạn chế, có những nơi, chị em thấy có chính sách như vậy thì sinh tới 4-5 con. Điều này có thể trở thành gánh nặng cho các gia đình, cho một vùng nào đó”, đại biểu Hoàng Quốc Khánh cảnh báo.
Qua nắm bắt thực tế, đại biểu Chamaléa Thị Thủy, Đoàn ĐBQH tỉnh Khánh Hòa nhận thấy, giữa các vùng miền và các đối tượng có sự bất bình đẳng trong việc tiếp cận các dịch vụ xã hội. Theo bà, Luật Dân số với mục tiêu phát triển con người một cách toàn diện, cần nghiên cứu, bổ sung một số quy định để cải thiện vấn đề này.
“Tôi đề nghị nghiên cứu, bổ sung và nhấn mạnh nguyên tắc bảo đảm quyền con người, quyền trẻ em được tiếp cận công bằng, bình đẳng với các dịch vụ chăm sóc sức khỏe, sinh sản và kế hoạch hóa gia đình”, đại biểu Chamaléa Thị Thủy kiến nghị.
Đại biểu Chamaléa Thị Thủy cho rằng hiện nay vẫn còn tình trạng bất bình đẳng giới, lựa chọn giới tính thai nhi, dịch vụ y tế chưa đồng đều giữa các vùng miền và các nhóm dân tộc thiểu số, người nghèo, người khuyết tật. Nếu Luật Dân số bổ sung các quy định theo hướng “đảm bảo bảo quyền bình đẳng cho mọi đối tượng tiếp cận các dịch vụ xã hội” sẽ không chỉ có ý nghĩa về mặt pháp lý mà còn thể hiện cam kết của Việt Nam với quốc tế trong thực thi công bằng xã hội và phát triển bền vững.
Tham gia thảo luận tại tổ, Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan khẳng định dân số là yếu tố quyết định sự tồn vong của dân tộc và đất nước. Nhận thức được tầm quan trọng của luật, Bộ Y tế - với vai trò cơ quan chủ trì soạn thảo, đã nghiên cứu rất kỹ để thể chế hóa tối đa mọi chủ trương, đường lối của Đảng về công tác dân số.
Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan cho biết, ban soạn thảo sẽ tiếp thu những ý kiến đóng góp của các đại biểu để tiếp tục hoàn thiện dự án Luật.
“Luật dân số với cách tiếp cận mới, theo hướng dân số và phát triển, là yêu cầu cấp bách và thiết yếu. Chúng tôi đã rà soát khoảng 60 luật có các quy định liên quan đến dân số, rồi lựa chọn những vấn đề mà các luật khác chưa quy định để đưa vào luật này. Chính phủ cũng chọn ra những vấn đề liên quan đến cơ cấu, chất lượng, mất cân bằng giới tính khi sinh, già hóa dân số… để báo cáo và trình Quốc hội. Chúng tôi tiếp tục lắng nghe và trên cơ sở các ý kiến của đại biểu thảo luận tại tổ, chúng tôi sẽ tổng hợp để hoàn thiện luật”, Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan cho biết.
