Mời nghe cuộc trao đổi giữa phóng viên VOV2 với Luật sư Đinh Thị Chúc, Đoàn Luật sư thành phố Hà Nội:

Theo Luật Bảo hiểm tiền gửi, bảo hiểm tiền gửi là sự bảo đảm hoàn trả tiền gửi cho người được bảo hiểm tiền gửi, trong hạn mức trả tiền bảo hiểm, khi tổ chức tham gia bảo hiểm tiền gửi lâm vào tình trạng mất khả năng chi trả tiền gửi cho người gửi tiền hoặc phá sản. Bảo hiểm tiền gửi đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sự ổn định tài chính, giảm thiểu rủi ro và củng cố niềm tin của người dân vào hệ thống ngân hàng.

Trong hoạt động bảo hiểm tiền gửi, ba chủ thể chính là tổ chức bảo hiểm tiền gửi, tổ chức tham gia bảo hiểm tiền gửi và người gửi tiền. Trong đó, tổ chức tham gia bảo hiểm tiền gửi là chủ thể quan trọng trong việc đưa chính sách bảo hiểm tiền gửi đi vào cuộc sống bởi các tổ chức này trực tiếp giao dịch với người gửi tiền.

Theo Điều 6, Luật Bảo hiểm tiền gửi và Điều 4, Nghị định 68 năm 2013 thì: Tổ chức tham gia bảo hiểm tiền gửi là các tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài được nhận tiền gửi của cá nhân, bao gồm ngân hàng thương mại, ngân hàng hợp tác xã, quỹ tín dụng nhân dân, và chi nhánh ngân hàng nước ngoài được thành lập và hoạt động theo quy định của Luật Các tổ chức tín dụng.

Tổ chức tài chính vi mô phải tham gia bảo hiểm tiền gửi đối với tiền gửi của cá nhân bao gồm cả tiền gửi tự nguyện của khách hàng tài chính vi mô, trừ tiền gửi tiết kiệm bắt buộc theo quy định của tổ chức tài chính vi mô.

Như vậy, các tổ chức phải tham gia bảo hiểm tiền gửi gồm: Ngân hàng thương mại, ngân hàng hợp tác xã, quỹ tín dụng nhân dân, tổ chức tài chính vi mô và chi nhánh ngân hàng nước ngoài được nhận tiền gửi của cá nhân.

Luật sư Đinh Thị Chúc, Đoàn Luật sư thành phố Hà Nội cho biết, Điều 10, Luật Các tổ chức tín dụng năm 2024, trách nhiệm của các tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài trong việc bảo vệ quyền lợi của khách hàng là phải tham gia bảo hiểm tiền gửi theo quy định của pháp luật và công bố công khai việc tham gia bảo hiểm tiền gửi tại trụ sở chính và chi nhánh.

Điều 15, Luật Bảo hiểm tiền gửi quy định: “Tổ chức tham gia bảo hiểm tiền gửi phải niêm yết công khai bản sao Chứng nhận tham gia bảo hiểm tiền gửi tại tất cả các điểm giao dịch có nhận tiền gửi”.

Đây là văn bản xác nhận của Bảo hiểm tiền gửi Việt Nam về việc tổ chức phải tham gia bảo hiểm tiền gửi đã tham gia bảo hiểm tiền gửi, bản sao Chứng nhận là bản sao do Bảo hiểm tiền gửi Việt Nam cấp từ sổ gốc. Người gửi tiền có thể nhận biết tổ chức tín dụng đã tham gia bảo hiểm tiền gửi qua việc quan sát điểm giao dịch của tổ chức tín dụng có niêm yết bản sao Chứng nhận tham gia bảo hiểm tiền gửi hay không.

Ngoài ra, người gửi tiền có thể hỏi nhân viên ngân hàng xem tổ chức đó đã tham gia bảo hiểm tiền gửi hay chưa. Cán bộ của tổ chức tín dụng sẽ cung cấp thông tin về tình trạng tham gia bảo hiểm tiền gửi khi được khách hàng yêu cầu.

Bên cạnh đó, người gửi tiền cũng có thể kiểm tra thông tin thông qua các chứng từ giao dịch. Hiện nay, một số tổ chức tín dụng đã ghi rõ việc tham gia bảo hiểm tiền gửi ngay trên sổ tiết kiệm, hợp đồng tiền gửi hoặc phiếu xác nhận giao dịch, giúp khách hàng dễ dàng nhận biết.

Một cách khác là truy cập website chính thức của Bảo hiểm tiền gửi Việt Nam tại địa chỉ www.div.gov.vn. Tại đây, người dân có thể vào mục Danh sách tổ chức tham gia bảo hiểm tiền gửi, nhập tên ngân hàng hoặc tổ chức tín dụng để tra cứu. Danh sách này được cập nhật thường xuyên, giúp đảm bảo tính minh bạch và độ tin cậy thông tin.

Khi tham gia bảo hiểm tiền gửi, quyền và nghĩa vụ của tổ chức tín dụng được quy định tại Điều 12 Luật Bảo hiểm tiền gửi như sau:

- Nộp hồ sơ đề nghị cấp Chứng nhận tham gia bảo hiểm tiền gửi.

- Được cấp Chứng nhận tham gia bảo hiểm tiền gửi.

- Nộp phí bảo hiểm tiền gửi đầy đủ và đúng thời hạn.

- Yêu cầu tổ chức bảo hiểm tiền gửi chi trả tiền bảo hiểm cho người được bảo hiểm tiền gửi tại tổ chức tham gia bảo hiểm tiền gửi khi phát sinh nghĩa vụ trả tiền bảo hiểm.

- Khiếu nại, tố cáo, khởi kiện cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan đến bảo hiểm tiền gửi theo quy định của pháp luật.

- Cung cấp thông tin về tiền gửi được bảo hiểm cho tổ chức bảo hiểm tiền gửi theo định kỳ hoặc theo yêu cầu của tổ chức bảo hiểm tiền gửi.

Luật Các tổ chức tín dụng 2024 quy định: Tổ chức tín dụng được kiểm soát đặc biệt thì được miễn nộp phí bảo hiểm tiền gửi. Đồng thời, ngân hàng thương mại, ngân hàng hợp tác xã, quỹ tín dụng nhân dân, tổ chức tài chính vi mô được vay đặc biệt từ tổ chức bảo hiểm tiền gửi theo quy định của pháp luật về bảo hiểm tiền gửi.

Ngoài ra, tổ chức tham gia bảo hiểm tiền gửi còn có nghĩa vụ nhận, quản lý và niêm yết Chứng nhận tham gia bảo hiểm tiền gửi, bản sao Chứng nhận tham gia bảo hiểm tiền gửi.

Theo Luật sư Đinh Thị Chúc, Đoàn Luật sư thành phố Hà Nội, chứng nhận tham gia bảo hiểm tiền gửi là một loại văn bản pháp lý do Bảo hiểm tiền gửi Việt Nam cấp cho các tổ chức tín dụng tham gia bảo hiểm tiền gửi bắt buộc để chứng nhận rằng các tổ chức này đã được tham gia bảo hiểm tiền gửi và được hưởng đầy đủ quyền và nghĩa vụ theo quy định của pháp luật về bảo hiểm tiền gửi.

Theo Khoản 1, Điều 3, Thông tư 24/2014/TT-NHNN ngày 6/9/2013 của Thống đốc Ngân hàng Nhà nước hướng dẫn một số nội dung về hoạt động bảo hiểm tiền gửi thì nội dung chứng nhận tham gia bảo hiểm tiền gửi bao gồm:

- Tên tổ chức bảo hiểm tiền gửi;

- Tên tổ chức tham gia bảo hiểm tiền gửi;

- Nội dung khác theo quy định của Bảo hiểm tiền gửi Việt Nam.

Có thể nói, ngân hàng thương mại, ngân hàng hợp tác xã, quỹ tín dụng nhân dân, tổ chức tài chính vi mô và chi nhánh ngân hàng nước ngoài được nhận tiền gửi của cá nhân bằng đồng Việt Nam đều phải tham gia bảo hiểm tiền gửi theo quy định của pháp luật. Điều này không chỉ thể hiện trách nhiệm pháp lý của tổ chức tín dụng, mà còn góp phần bảo vệ quyền lợi chính đáng của người gửi tiền, giúp người dân yên tâm hơn khi gửi gắm những đồng tiền tích cóp được vào hệ thống ngân hàng.

Để được bảo vệ đầy đủ, người gửi tiền cũng nên chủ động kiểm tra xem tổ chức mình giao dịch có tham gia bảo hiểm tiền gửi hay không – bằng cách quan sát Chứng nhận tham gia bảo hiểm tiền gửi tại điểm giao dịch, hỏi nhân viên ngân hàng hoặc tra cứu trên website chính thức của Bảo hiểm tiền gửi Việt Nam.