Mời nghe trao đổi giữa phóng viên VOV2 với Luật sư Trần Xuân Tiền, Trưởng Văn phòng Luật sư Đồng đội:

Trong những năm gần đây, tội phạm mua bán người có diễn biến phức tạp, tinh vi và mang tính chất xuyên quốc gia, trực tiếp đe dọa đến sự an toàn của con người trên nhiều phương diện, tước đoạt đi quyền tự do, quyền con người, gây hoang mang và bức xúc trong dư luận xã hội. Đáng chú ý, nạn nhân không chỉ là phụ nữ, trẻ em mà hiện nay đã xuất hiện cả tình trạng mua bán đàn ông, mua bán trẻ sơ sinh, trẻ còn trong bào thai, mua bán nội tạng...

Theo ước tính của Liên Hợp Quốc và Tổ chức Lao động quốc tế (ILO), mỗi năm trên thế giới có khoảng 800 nghìn đến 1 triệu người bị mua bán, lợi nhuận các băng nhóm phạm tội thu về khoảng 32 tỷ đô la. Tại Việt Nam, trong năm 2024, Bộ Công an đã điều tra, xử lý 163 vụ mua bán người, với 455 đối tượng và 500 nạn nhân, trong đó bao gồm cả mua bán người trong nội địa và đưa ra nước ngoài.

Cuối tháng 2, Cơ quan Cảnh sát điều tra, Công an tỉnh Quảng Bình tống đạt quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can và bắt tạm giam đối với Lê Thị Ánh Sương (sinh năm 1985, trú tại xã An Thủy, huyện Lệ Thủy) và Lê Thị Giang (sinh năm 1977, trú tại xã Phong Thủy, huyện Lệ Thủy) về hành vi mua bán người. Theo kết quả điều tra ban đầu của công an, từ tháng 1/2024 đến tháng 2/2025, Lê Thị Ánh Sương và Lê Thị Giang thông qua mạng xã hội Facebook để tìm kiếm người đi xuất khẩu lao động nhưng thực chất là bán sang nước bạn để hoạt động mại dâm. Bước đầu, Cơ quan cảnh sát điều tra, Công an tỉnh Quảng Bình xác định đã có 7 người bị bán sang Kuwait và có hành vi bán dâm dưới sự điều hành của Sương và Giang.

Đầu tháng 4, Công an tỉnh Nghệ An ra quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can đối với hai đối tượng Lê Văn Hà (sinh năm 1999; trú xã Tam Đỉnh, huyện Anh Sơn, Nghệ An) và Bùi Thị Thảo (sinh năm 1994, quê quán ở xã Diễn Kim, huyện Diễn Châu, tỉnh Nghệ An; trú quận Tân Phú, Thành phố Hồ Chí Minh) vì đã có hành vi phạm tội “Mua bán người”. Hai đối tượng Hà và Thảo cầm đầu đường dây lừa đảo, đưa công dân sang làm việc tại nước ngoài, sau đó bán cho các ổ nhóm tội phạm lừa đảo quốc tế tại các đặc khu Tam Giác Vàng. Bước đầu, cơ quan chức năng xác định có 6 nạn nhân bị Hà và Thảo lừa đảo, thực hiện hành vi mua bán người.

Thực tế cho thấy những thủ đoạn mua bán người mà các đối tượng thường xuyên sử dụng có thể kể đến như: Lợi dụng mạng xã hội để tiếp cận, dụ dỗ: thông qua các trang mạng xã hội như: Zalo, Facebook... tiếp cận, rủ rê, lôi kéo đi du lịch, làm thuê thu nhập cao

Dụ dỗ thông qua lời mời làm việc hấp dẫn: tuyến mộ lao động Việt Nam sang nước ngoài làm việc với hứa hẹn mức lương cao, công việc nhàn hạ, sau đó tổ chức cho nạn nhân vượt biên (xuất cảnh hợp pháp hoặc bất hợp pháp) để ép buộc làm việc trong các casino, công ty đánh bạc hoặc lừa đảo trực tuyến

Lợi dụng hoàn cảnh khó khăn của nạn nhân: Những người ở vùng sâu, vùng xa, thiếu hiểu biết, hoàn cảnh kinh tế khó khăn, hoặc phụ nữ và trẻ em là những đối tượng dễ bị lừa gạt nhất. Một số trường hợp còn bị chính người thân hoặc người quen giới thiệu, lôi kéo, nên rất khó để họ có thể cảnh giác.

Luật sư Trần Xuân Tiền, Trưởng Văn phòng Luật sư Đồng đội cho biết, theo khoản 1 Điều 2 Nghị quyết 02/2019/NQ-HĐTP thì mua bán người là việc dùng vũ lực, đe dọa dùng vũ lực, lừa gạt hoặc thủ đoạn khác thực hiện một trong các hành vi sau đây:

+ Chuyển giao người để nhận tiền, tài sản hoặc lợi ích vật chất khác.

+ Tiếp nhận người để giao tiền, tài sản hoặc lợi ích vật chất khác.

+ Chuyển giao người để người khác bóc lột tình dục, cưỡng bức lao động, lấy bộ phận cơ thể của nạn nhân hoặc vì mục đích vô nhân đạo khác.

+ Tiếp nhận người để bóc lột tình dục, cưỡng bức lao động, lấy bộ phận cơ thể của nạn nhân hoặc vì mục đích vô nhân đạo khác.

+ Tuyển mộ, vận chuyển, chứa chấp người khác để thực hiện hành vi chuyển giao người theo hướng dẫn tại điểm a và điểm c khoản này.

Đồng thời, tội mua bán người được quy định tại Điều 150 Bộ luật hình sự và Luật phòng, chống mua bán người. Theo đó, tất cả những người trực tiếp bán, dụ dỗ, môi giới hoặc tiếp nhận người khác nhằm bóc lột, cưỡng bức lao động, cưỡng ép kết hôn hoặc các hành vi khác đều bị coi là mua bán người hoặc đồng phạm.

Tội mua bán người theo quy định tại Điều 150 Bộ luật Hình sự 2015, được sửa đổi bởi khoản 27 Điều 1 Luật sửa đổi Bộ luật Hình sự 2017 bao gồm các khung hình phạt như sau:

1. Khung hình phạt cơ bản: Phạt tù 5-10 năm

2. Khung hp tăng nặng thứ nhất: Phạt tù từ 8-15 năm

3. Khung hp tăng nặng thứ 2: Phạt tù từ 12-20 năm

4. Hình phạt bổ sung: Phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng, phạt quản chế, cấm cư trú từ 01 năm đến 05 năm hoặc tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản.

Các khung hình phạt đối với tội mua bán người dưới 16 tuổi như sau:

1. Khung hình phạt cơ bản: Phạt tù 7-12 năm

2. Khung hp tăng nặng thứ nhất: Phạt tù từ 12-20 năm

3. Khung hp tăng nặng thứ 2: Phạt tù từ 18-20 năm hoặc tù chung thân

4. Hình phạt bổ sung: Phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 200.000.000 đồng, phạt quản chế, cấm cư trú, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm hoặc tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản.

Có thể nói, tội phạm mua bán người không chỉ là một hành vi vi phạm pháp luật mà còn là một trong những vấn đề nhức nhối của xã hội hiện đại, gây ra nhiều hệ lụy nghiêm trọng cho các nạn nhân và cộng đồng. Căn cứ vào hậu quả của hành vi, các đối tượng sẽ bị xem xét xử lý theo quy định của Bộ luật Hình sự về tội mua bán người với các khung hình phạt khác nhau.