Theo TS. Nguyễn Thị Hậu, chuyên gia về chương trình và sách giáo khoa giáo dục phổ thông, đề Ngữ văn hay phải là đề không có sạn, ngữ liệu chọn phải tốt và 3 phần trong cấu trúc đề phải có tính liên kết với nhau.
Đề Ngữ văn tốt nghiệp THPT năm nay dường như đáp ứng cả 3 yếu tố và với đề văn này, thí sinh không thể học tủ, và cũng không có "lò" luyện thi nào có thể "trúng tủ".
Chủ đề đoạn trích truyện ngắn "Những vùng trời khác nhau" của nhà văn Nguyễn Minh Châu là câu chuyện về hai chàng lính trẻ trong cuộc chiến tranh chống Mỹ bảo vệ Tổ quốc. Chủ đề có vẻ hơi cũ so với các thí sinh 2K7- lứa tuổi sinh ra và lớn lên trong thời bình. Nhưng đề thi lại yêu cầu thí sinh cách nghĩ, cách hiểu, cách viết, cách thể hiện mới về một chủ đề không bao giờ cũ: tình bạn, tình đồng chí đồng đội, tình yêu quê hương, tình yêu Tổ quốc.
Đề thi hay ở chỗ cả 3 phần đều có sự gắn kết quá khứ với hiện tại, thí sinh - những chủ nhân tương lai không thể đứng ngoài cuộc. Cảm xúc của thí sinh đi từ ngữ liệu văn học ở phần đọc hiểu văn bản trích đoạn đến phân tích tình cảm của Sơn và Lê (hai người đồng chí) ở phần nghị luận văn học và khi vào đến phần thứ 3 của đề thi, phần nghị luận xã hội, thì mở ra cho thí sinh không chỉ có "đất" để thể hiện những kiến thức xã hội mà là cơ hội để thí sinh bày tỏ cảm xúc, nhận thức của mình về sự chuyển mình của xã hội, đồng thời gắn với tình cảm, trách nhiệm của tuổi trẻ, trong đó có bản thân thí sinh, với đất nước trong "kỷ nguyên vươn mình".
Đất nước ta đang thực hiện một cuộc sắp xếp lại hệ thống chính trị, sáp nhập tỉnh, thành, sắp xếp lại địa giới hành chính. Cả nước đã và đang quyết tâm nỗ lực vì một Việt Nam vươn mình sánh vai với các cường quốc năm châu. Đề thi môn Ngữ văn năm nay sát với những gì đã, đang và sẽ tiếp tục diễn ra trên mảnh đất hình chữ S này. Mảnh đất mà những người như Sơn, như Lê (nhân vật trong tác phẩm được chọn làm ngữ liệu của đề thi năm nay) đã đổ máu để bảo vệ. Và trong bản anh hùng ca ngày vui chiến thắng ta cảm nhận được cả nụ cười, cả máu và nước mắt.
Thế hệ trẻ ngày hôm nay không quên lịch sử, không quên những dòng sông gắn với những địa danh cũ và mới, bởi họ cũng như các thế hệ cha anh luôn thuộc về bầu trời này, mảnh đất này, lịch sử này. Để rồi bằng nhiều hình thức khác nhau, họ tiếp tục gìn giữ, bảo vệ và làm giàu đẹp quê hương, Tổ quốc mình.
Đề thi Ngữ văn năm nay là cơ hội để các thí sinh bày tỏ sự hiểu biết về lịch sử, địa lý và nghệ thuật, trình bày tình cảm, trách nhiệm của mình với quê hương, Tổ quốc.
Theo nhiều chuyên gia, với đề thi Ngữ văn năm nay sẽ không có nhiều cơn mưa điểm 9. Cũng có thí sinh cho rằng, ngữ liệu trong đề khá cũ nhưng đa phần thí sinh đều nhận xét đề Ngữ văn năm nay có nhiều đổi mới và có tính logic cao. Đề nghị luận xã hội thực sự là "đề mở", thí sinh dễ viết và không bị trùng lặp kiểu văn mẫu. Tiêu chí này cũng gợi cho người chấm có "đáp án mở", khi chấm đồng cảm với thí sinh, tôn trọng cách nghĩ, tôn trọng cách viết, tôn trọng sự khác biệt của mỗi thí sinh mà không ảnh hưởng đến việc đánh giá năng lực của thí sinh theo khuôn mẫu định sẵn.
Có thể thấy rằng, đề Ngữ văn này đáp ứng được rất nhiều yêu cầu đổi mới giáo dục từ cách chọn tư liệu đến cách đánh giá năng lực viết và đặc biệt "năng lực nhận thức xã hội" của thí sinh. Từ "cái hay" của đề thi Ngữ văn năm nay chắc chắn sẽ tác động tích cực đến việc dạy và học môn Ngữ văn ở bậc học phổ thông trong thời gian tới, trong đó kỹ năng đọc hiểu văn bản, kỹ năng tư duy logic vấn đề và cách diễn đạt biểu cảm của người học cũng sẽ được cải thiện, đáp ứng những yêu cầu mới về năng lực cảm thụ, năng lực đọc, viết...
Quan trọng hơn là làm cho học sinh chủ động trong cách học, cách thi cũng như nâng cao ý thức học hỏi, tìm hiểu lịch sử, địa lý và các vấn đề thời cuộc, từ đó tìm cho mình hướng phát triển phù hợp. Bài thi còn có ý nghĩa định hướng cho các em: Dù ở đâu, phương trời nào cũng là người Việt Nam, yêu Tổ quốc và góp sức dựng xây Tổ quốc theo cách của riêng mình./.
