Bản án 6 năm tù dành cho Thái Khắc Thành 45 tuổi, ngụ tại xã Đô Lương, tỉnh Nghệ An vì nuôi, mua bán 13 con gà lôi trắng nằm trong nhóm nguy cấp, quý hiếm đang thu hút sự chú ý của dư luận mấy ngày qua.
Bị cáo Thái Khắc Thành bị truy tố theo quy định tại Khoản 2 Điều 244 của Bộ luật hình sự năm 2015 với hành vi nuôi nhốt và bán động vật hoang dã thuộc nhóm nguy cấp quý hiếm theo nhóm IB của Nghị định 84/2021 của Chính phủ về quản lý thực vật rừng, động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm và thực thi Công ước về buôn bán quốc tế các loài động vật, thực vật hoang dã nguy cấp. Hành vi phạm tội của bị cáo Thành được xác định từ năm 2004 cho đến khi bị cơ quan chức năng phát hiện vụ việc (ngày 02/04/2025).
Về vụ án này, luật sư Đặng Văn Cường - Văn phòng luật sư Chính Pháp cho rằng: Đối chiếu với những quy định của pháp luật thì việc cơ quan chức năng khởi tố vụ án là có cơ sở, tuy nhiên việc áp dụng hình phạt lại có nhiều điều chưa phù hợp. Pháp luật quy định, việc quyết định hình phạt phải căn cứ vào tính chất, mức độ, hành vi, nhân thân của người phạm tội và các tình tiết tăng nặng, giảm nhẹ hình sự. Thế nhưng Toà án nhân dân khu vực 5 - Hưng Yên xét xử sơ thẩm chưa đánh giá đầy đủ tính chất của vụ án, Hội đồng xét xử chưa làm rõ yếu tố nhân thân của bị cáo - một trong yếu tố quyết định hình phạt. Thêm nữa, Tòa sơ thẩm lại chỉ áp dụng 1 tình tiết giảm nhẹ là thành khẩn khai báo nên không chuyển khung hình phạt cho bị cáo là sự nghiêm khắc không cần thiết.
Danh mục động vật nguy cấp, quý, hiếm được quy định tại Nghị định 06/2019; Nghị định 84/2021 (sửa đổi Nghị định 06/2019); Thông tư 27/2025 của Bộ NN&MT. Thế nhưng phụ lục danh mục động vật nguy cấp quý hiếm trong Nghị định 84/2021 và Thông tư 27/2025 lại đang không có sự thống nhất. Nghị định 84/2021 quy định: gà lôi trắng thuộc nhóm IB (nhóm động vật rừng đang bị đe dọa tuyệt chủng nghiêm cấm khai thác, sử dụng vì mục đích thương mại và các loài thuộc Phụ lục I CITES phân bố tự nhiên tại Việt Nam). Do đó, đối chiếu quy định tại Nghị định 81/2021, hành vi nuôi nhốt săn bắt, mua bán gà lôi trắng như anh Thái Khắc Thành sẽ bị xử lý hình sự theo quy định tại Điều 244 Bộ luật hình sự. Tuy nhiên, Thông tư 27/2025/TT-BNNMT về quản lý loài nguy cấp, quý, hiếm, và thực thi Công ước CITES, có hiệu lực từ 1/7/2025 lại điều chỉnh phân loại, đưa gà lôi trắng từ nhóm IB xuống thành nhóm IIB (nhóm động vật rừng chưa bị đe dọa tuyệt chủng nhưng có nguy cơ bị đe dọa nếu không được quản lý chặt chẽ, hạn chế khai thác, sử dụng vì mục đích thương mại và các loài thuộc Phụ lục II CITES có phân bố tự nhiên tại Việt Nam), đồng nghĩa với việc bị cáo Thái Khắc Thành có thể không bị xử lý hình sự theo quy định tại Điều 244 Bộ luật Hình sự năm 2015. “Như vậy, giữa 2 văn bản pháp luật quy định về 1 tội danh lại đang có sự vênh nhau. Việc Toà án nhân dân khu vực 5 - Hưng Yên áp dụng quy định cũ là không phù hợp với sự thay đổi của pháp luật.” - Luật sư Cường nhận định.
Hôm nay, 13/8, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Hưng Yên đã ra kháng nghị toàn bộ bản án sơ thẩm tuyên phạt anh Thành 6 năm tù theo hướng đề nghị hủy bản án sơ thẩm để điều tra lại.
Cùng ngày, Tòa án nhân dân tỉnh cũng ra quyết định thay đổi biện pháp ngăn chặn đối với anh Thái Khắc Thành từ tạm giam sang cấm đi khỏi nơi cư trú, chờ xét xử phúc thẩm lại toàn bộ vụ án theo quy định của pháp luật./.
