Mời nghe chương trình tại đây:
Do mang thai con đầu lòng nên chị Hoàng Thị Thủy ở Chùa Láng, Hà Nội rất quan tâm và luôn chú ý đến vấn đề dinh dưỡng cho cả hai mẹ con. Hầu như những thực phầm nào được cho là giúp thai nhi khỏe, dễ tăng cân là chị Thủy đều mua về sử dụng. “Mình tăng cân thì sau này đẻ con ra sẽ khỏe mạnh hơn, chứ còn con bé quá để ra nuôi cũng vất vả”, chị Thủy chia sẻ.
Tâm lý này khiến không ít thai phụ rơi vào trạng thái “ăn cho hai người”, dẫn đến tăng cân quá mức. Một số bà mẹ như chị Nguyễn Hà Anh ở Cầu Giấy, Hà Nội đã phải ép bản thân ăn những món được cho là bổ dưỡng dù không thật sự thấy ngon miệng. Chị tâm sự, bản thân đã phải rất cố gắng ăn uống bồi bổ để bé được phát triển. Có nhiều thứ dù không thích nhưng vì con mình vẫn phải cố gắng chẳng hạn như ngày nào cũng phải ăn một con chim bồ câu hầm hoặc móng giò. Vì vậy đến khi sinh đã tăng khoảng 20 đến 22kg.
Việc tăng cân không kiểm soát vừa khiến mẹ dễ mệt mỏi, nặng nề vừa làm tăng nguy cơ mắc các biến chứng như tiểu đường thai kỳ, tiền sản giật, hoặc phải sinh mổ. Thậm chí, nhiều người dù từng có kinh nghiệm sinh con nhưng vẫn gặp khó khăn trong việc cân đối chế độ dinh dưỡng. Chị Lê Thị Hồng Thu ở Đống Đa, Hà Nội chia sẻ:" Đứa trước là mình ăn uống kiêng khem nhiều nên cháu hơi bị nhẹ cân. Đến đứa thứ hai thì mình bồi bổ nhiều hơn, nhưng gần đây đi khám thì bác sĩ bảo tăng cân hơi nhiều...”
Theo TS.BS Phan Chí Thành - Chánh văn phòng Trung tâm Đào tạo, chỉ đạo tuyến - Bệnh viện Phụ sản Trung ương, việc mẹ bầu tăng cân quá mức trong thai kỳ là tình trạng phổ biến, chủ yếu bắt nguồn từ quan niệm sai lệch và thói quen ăn uống thiếu kiểm soát. “Quan điểm ‘ăn cho hai người’ là hoàn toàn sai lầm. Mang thai không đồng nghĩa với việc phải ăn gấp đôi khẩu phần. Nếu không kiểm soát tốt, mẹ bầu rất dễ đối mặt với nguy cơ tiểu đường thai kỳ, tăng huyết áp, tiền sản giật, sinh non, thậm chí bắt buộc phải sinh mổ. Thai nhi cũng có thể bị rối loạn chuyển hóa từ sớm,” TS.BS Thành cho biết.
Không chỉ ảnh hưởng tới sức khỏe thể chất, việc tăng cân quá nhanh cũng khiến mẹ bầu dễ gặp phải các vấn đề về tâm lý, khó hồi phục sau sinh và mất nhiều thời gian để lấy lại vóc dáng.
Theo khuyến cáo y khoa, phụ nữ mang thai nên kiểm soát cân nặng theo chỉ số BMI trước khi mang thai: BMI bình thường (18,5–24,9): nên tăng từ 10–12kg trong toàn bộ thai kỳ; Thiếu cân: có thể tăng 13 - 15kg; Thừa cân hoặc béo phì: chỉ nên tăng 7 - 9kg. Việc tăng cân nên được chia đều theo từng giai đoạn: 3 tháng đầu: tăng khoảng 1 - 2kg; 3 tháng giữa và 3 tháng cuối: mỗi tháng tăng 1 - 2kg là hợp lý.
Để đảm bảo thai kỳ an toàn, TS.BS Phan Chí Thành đưa ra một số lưu ý quan trọng như: Không ăn theo cảm tính hoặc kinh nghiệm truyền miệng; Tránh tư tưởng “ăn càng nhiều càng tốt”; Không tự ý bổ sung thực phẩm chức năng hoặc món ăn “tẩm bổ” nếu chưa có chỉ định từ bác sĩ’; Theo dõi cân nặng thường xuyên; Ăn đúng, đủ và cân đối, ưu tiên thực phẩm giàu dinh dưỡng như: cá, trứng, thịt nạc, rau xanh, trái cây, hạn chế tinh bột xấu, đồ chiên rán, thực phẩm nhiều đường; Duy trì vận động phù hợp, tập luyện nhẹ nhàng như yoga bầu, đi bộ, bơi lội giúp kiểm soát cân nặng và cải thiện tuần hoàn; Tuân thủ khám thai định kỳ.
TS.BS Thành nhấn mạnh: Thai kỳ là hành trình thiêng liêng nhưng cũng nhiều thử thách. Việc kiểm soát cân nặng không chỉ giúp mẹ bầu giữ gìn sức khỏe, hạn chế biến chứng mà còn tạo điều kiện tốt nhất cho sự phát triển của thai nhi. Vì vậy, thay vì "ăn cho hai người", hãy ăn khoa học vì hai người – đúng nhu cầu, đúng cách và đúng theo hướng dẫn y tế.
