Có nên lệ thuộc vào các ứng dụng sức khỏe?

Trong cuộc sống hiện đại, công nghệ trở thành một phần không thể thiếu để hỗ trợ mọi công việc và sinh hoạt của con người. Tất nhiên, việc chăm sóc sức khỏe cũng đã có sự góp mặt của các “sản phẩm số”- được hiểu là các ứng dụng theo dõi và chăm sóc sức khỏe.

Phạm Thùy Linh 23 tuổi sống tại Thanh Xuân, HN đã thực hiện chế độ ăn eat clean được 2 năm nay. Như một thói quen, việc lựa chọn thực phẩm, lên thực đơn trở thành một việc làm thường xuyên hằng ngày của Linh. Mọi thứ phức tạp được đơn giản hóa khi bạn trẻ này sử dụng ứng dụng di động hỗ trợ chế độ ăn eat clean, giúp Linh tính toán lượng calo, theo dõi dinh dưỡng và xây dựng thực đơn phù hợp.

“Ban đầu mất khá nhiều thời gian với công việc này (ghi chép và tính calo) nhưng sau thì tính nhanh hơn thấy cũng đơn giản với bản thân. Sau mỗi bữa ăn mình sẽ lấy điện thoại ra bởi vì đã có sẵn phần mềm trong máy rồi sau đó nhập bữa ăn của mình đã ăn những gì vào đó là được. Nhiều khi không có thời gian thì mình chuẩn bị thực đơn cho cả tuần và thức ăn cho từng ngày, ghi sẵn vào đó là được”- Thùy Linh nói.

Chỉ bằng một vài thao tác là Thùy Linh đã có được một “huấn luyện viên dinh dưỡng” cho riêng mình. Còn với anh Tiến Quân- một người đam mê tập luyện thể thao sống tại Hoàn Kiếm, HN, việc trang bị một phần mềm theo dõi sức khỏe, tập luyện đã hỗ trợ anh một cách tối ưu trong quá trình tập luyện.

Vượt qua những rào cản về công nghệ, người cao tuổi hiện cũng rất quan tâm đến các ứng dụng theo dõi sức khỏe. Chị Lê Ánh Hồng- 27 tuổi, làm việc tại một công ty chuyên về công nghệ tại Hà Nội đã nhận được lời đề nghị giúp đỡ từ các bác lớn tuổi trong dòng họ.

“Các bác có hỏi về các app tập luyện vì các bác cũng ngại xem youtube nên các bác cũng muốn tìm hiểu về các app nào mà có hướng dẫn về cách tập luyện, app về theo dõi sức khỏe, sáng ra đo huyết áp xem bao nhiêu, hôm nay cần tập luyện các bài tập nhẹ nhàng về vai, về lưng thì tập như thế nào…”- chị Ánh Hồng chia sẻ.

Chỉ cần một cú “chạm”, người dùng có thể truy cập vào báo cáo giấc ngủ, số bước đi trong ngày, nhịp tim hiện tại, thậm chí là cảnh báo nếu huyết áp có dấu hiệu bất thường. Sử dụng phần mềm theo dõi sức khỏe dường như đã và đang trở thành trào lưu với mong muốn tiến gần đến cuộc sống khỏe mạnh và cân bằng.

Tuy nhiên, theo BS Nguyễn Huy Hoàng, Trung tâm Oxy cao áp Việt – Nga, Bộ Quốc phòng, bên cạnh những mặt tích cực thì theo bác sĩ việc quá lệ thuộc vào app sức khỏe có thể dẫn tới những nguy cơ hoặc là những hậu quả không tốt cho sức khỏe.

“Chúng ta cũng phải hiểu bản thân các app hoặc thậm chí các thiết bị đeo trên người không phải là thiết bị y tế chuẩn, nó chỉ mang tính chất tham khảo, gợi ý thôi. Chẳng hạn, đếm bước chân thì có vẻ ổn, để đánh giá rung nhĩ có thể ổn. Tuy nhiên, việc theo dõi giấc ngủ thì khả năng sai số khá cao, đánh giá việc tiêu thụ calo cũng không chuẩn, thậm chí người ta nghiên cứu có thể sai lệch tới 20-30%. Hoặc là đo đường huyết mà không xâm lấn, tức là chỉ đeo thôi để tính đường huyết thì cái này thậm chí lại còn nguy hiểm vì nó sai lệch rất lớn và các chuyên gia y tế trên thế giới cũng khuyến cáo là đừng có dựa vào những cái đấy vì có thể bị nhầm lẫn trong điều trị, dẫn đến những biến chứng nguy hiểm”- BS Huy Hoàng nhấn mạnh.

Hiện tượng "căng thẳng dữ liệu" khi người dùng trở nên ám ảnh với các chỉ số dẫn đến stress, căng thẳng tâm lý thay vì khỏe mạnh.

“Thứ nhất là sự lo lắng và áp lực thành tích, ví dụ như ngày hôm nay, bạn chưa đi được 10.000 bước thì phải cố gắng đi cho bằng được, đôi khi áp lực về thành tích vượt quá sức của mình cũng không tốt, về lâu về dài rất có hại cho sức khỏe. Thứ hai là bình thường nhịp tim thường dưới 90/phút nhưng khi căng thẳng có thể lên đến 120 nhịp/phút, nhưng mình lại lo lắng vì điều này, thế là tìm đến bác sĩ Google, rồi đọc một số thông tin cho rằng điều này có thể gây ra các bệnh kinh khủng. Ở đây, sự lệ thuộc vào phần mềm theo dõi sức khỏe khiến người ta lo lắng về bệnh. Thứ ba là sự quá tải về mặt thông tin. Hết công việc cơ quan, công việc gia đình rồi bây giờ lại thêm thông báo về sức khỏe là nhịp tim của bạn đang tăng lên, nhịp thở của bạn đang không đều, như vậy sẽ rất mệt mỏi”- BS Hoàng khẳng định.

Như vậy là dù thông minh tiện lợi song các cái app theo dõi sức khỏe không thể thay thế được cái việc thăm khám lâm sàng cũng như là các xét nghiệm chẩn đoán theo dõi của người thầy thuốc, nhất là đối với bệnh nhân mạn tính.

“Việc ra quyết định về mặt y tế phải qua rất nhiều khâu. Khâu thứ nhất là data thu nhập dữ liệu. Thứ hai, là tổng hợp các dữ liệu để thành thông tin thì máy có thể làm được nhưng quyết định xử lý như thế nào đối dữ liệu đấy thì nhất định phải là nhân viên y tế, tức là cần bác sĩ, cần trí tuệ, cần những kiến thức kinh nghiệm của những người có chuyên môn. Máy móc không hoàn toàn thay thế được, máy móc ở đây chỉ có vai trò hỗ trợ thôi”- BS Hoàng chia sẻ.

Cũng theo BS Nguyễn Huy Hoàng, một điều vô cùng quan trọng là mỗi người đều phải lắng nghe cơ thể, không tập quá sức và không đặt nặng thành tích. Nếu thấy mệt thì phải nghỉ ngơi, quan tâm đến lắng nghe phản ứng của cơ thể hơn là tin vào app sức khỏe trên điện thoại hay đồng hồ. Cuối cùng là chúng ta phải hiểu là tất cả dữ liệu và công nghệ chỉ là hỗ trợ, nó không thể thay thế con người trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe. Chúng ta vẫn phải hiểu rằng các thiết bị này độ chuẩn xác không cao, thay lệ thuộc vào nó, chúng ta phải làm chủ nó, cung cấp nó cho những người có chuyên môn và chúng ta lắng nghe cơ thể thì mới là người tiêu dùng thông minh.