Chỉ với một chậu nước ấm pha thêm vài nhúm thảo mộc, nhiều phụ nữ tin rằng họ có thể “khơi thông khí huyết”, “làm khỏe tử cung” hay thậm chí “tăng khả năng đậu thai”. Trào lưu “ngâm mông dưỡng sinh” đang lan rộng trên mạng xã hội với hàng loạt video chia sẻ kinh nghiệm và cảm nhận cá nhân.
Một người tham gia trào lưu chia sẻ:“Khí huyết được lưu thông, cảm thấy tim đập nhanh hơn, mồ hôi lấm tấm trên mặt và cả ở phần thân trên mặc dù mình chỉ ngâm ở phần thân dưới thôi. Nếu duy trì 1 tuần 3 buổi thì sức khỏe tử cung cũng như sức khỏe tổng thể sẽ được cải thiện rất nhiều”.
Cảm giác nóng, tim đập nhanh hay toát mồ hôi khiến nhiều người lầm tưởng cơ thể đang “được khai thông”. Thực tế, đó chỉ là phản ứng sinh lý tự nhiên khi tiếp xúc với nước nóng - tương tự như khi tắm hơi hoặc ngâm chân.
Không ít phụ nữ, đặc biệt là những người từng gặp khó khăn trong hành trình sinh nở, tìm đến “ngâm mông” như một liệu pháp hỗ trợ. Một người từng trải qua điều trị hiếm muộn kể: “Mình IVF 2 lần thất bại và lần thứ 3 khi trải nghiệm liệu pháp ngâm mông thì thấy sức khỏe thay đổi rõ rệt. Khi đi khám thì trộm vía tử cung khỏe, không có huyết ứ”
Niềm tin ấy xuất phát từ mong muốn rất thật - được tự chăm sóc, được làm điều gì đó cho sức khỏe của mình. Nhưng khi thói quen này được củng cố bởi truyền miệng và những lời khuyên thiếu căn cứ, ranh giới giữa chăm sóc và lạm dụng lại trở nên mong manh.
Nhiều người thậm chí duy trì việc ngâm 5–6 lần mỗi tuần, coi đó là một phần không thể thiếu trong sinh hoạt. Tuy nhiên, cảm giác “thư giãn” hay “dễ chịu” không thể xem là thước đo cho hiệu quả y học.
Theo BS Nguyễn Thị Hà, Khoa Sản phụ hiếm muộn – Bệnh viện Nam học và Hiếm muộn Việt – Bỉ, “ngâm mông dưỡng sinh” tiềm ẩn nhiều nguy cơ hơn là lợi ích:“Âm đạo của phụ nữ rất gần với hậu môn. Khi ngâm mông, vi khuẩn bất lợi ở vùng hậu môn có thể theo nguồn nước xâm nhập ngược vào đường sinh dục hoặc đường tiết niệu, gây viêm nhiễm phụ khoa, viêm bàng quang, thậm chí có những trường hợp nặng dẫn tới nhiễm khuẩn huyết”.
Không chỉ nguồn nước, chính các nguyên liệu tự nhiên mà nhiều người cho là “lành tính” cũng tiềm ẩn rủi ro.
“Không phải cứ tự nhiên là lành. Nhiều loại lá hoặc thảo mộc, nếu dùng sai liều lượng hoặc ngâm quá lâu, có thể gây kích ứng, dị ứng và phá vỡ hệ vi sinh cân bằng trong âm đạo. Khi vi khuẩn có lợi bị tiêu diệt cùng vi khuẩn gây hại, phụ nữ rất dễ bị viêm nhiễm, bệnh nặng hơn và dễ tái phát”, bác sĩ Nguyễn Thị Hà nhấn mạnh.
Trong thực tế khám chữa bệnh, BS Hà từng gặp không ít trường hợp tổn thương vùng kín do tự ý áp dụng các mẹo dân gian.
“Có bệnh nhân bị viêm âm đạo do nấm, nghe mách dùng hơi nóng để giảm ngứa. Sau vài lần áp dụng, vùng da bị bỏng rộp nặng, cảm giác ngứa không hết mà còn đau rát hơn. Đó là hậu quả khi tự điều trị bằng cách phản khoa học”.
Đặc biệt, với phụ nữ đang điều trị hiếm muộn hoặc chuẩn bị mang thai, “ngâm mông dưỡng sinh” có thể làm giảm khả năng đậu thai.
“Ở giai đoạn này, cơ thể người phụ nữ rất nhạy cảm. Việc ngâm mông hoặc thụt rửa bằng nước lá, nước muối dễ làm thay đổi độ pH âm đạo, phá vỡ hệ vi sinh, khiến vi khuẩn có hại tăng lên. Nếu viêm nhiễm ngược dòng, có thể gây viêm mạc tử cung mạn tính – một trong những nguyên nhân âm thầm khiến IVF thất bại”, BS Nguyễn Thị Hà cảnh báo.
Theo BS Nguyễn Thị Hà, việc chăm sóc sức khỏe sinh sản cần dựa trên hiểu biết y học chính thống, không thể chỉ dựa vào cảm giác hoặc lời khuyên truyền miệng.
“Khi tiếp cận thông tin trên mạng, phụ nữ nên chọn lọc các nguồn tin chính thống như website của Bộ Y tế, Bệnh viện Phụ sản Trung ương, Từ Dũ, Hùng Vương… hoặc các hiệp hội sản phụ khoa uy tín. Không nên tin vào những clip trên mạng do người không có chuyên môn thực hiện, dù họ mặc áo blouse”.
“Ngâm mông dưỡng sinh” có thể mang lại cảm giác thư giãn tức thời, nhưng không phải là cách để thanh lọc cơ thể hay chữa bệnh. Đằng sau những video hàng triệu lượt xem có thể là những hậu quả khó lường mà chính người thực hiện cũng không ngờ tới.
