Theo nghiên cứu được thực hiện tại Trường Đại học Y Dược TP.HCM, ở nước ta, khoảng 30% người trưởng thành gặp các vấn đề về giấc ngủ, hơn 50% sinh viên bị mất ngủ, 70% sinh viên ngủ ít hơn 7 giờ/ngày. Chỉ riêng tháng 1 năm 2025, BV quận Bình Thạnh, TPHCM tiếp nhận hơn 1.500 lượt đến khám liên quan đến rối loạn giấc ngủ, bao gồm cả người già và sinh viên, học sinh trung học.
Tại Viện Sức khỏe tâm thần, BV Bạch Mai, những năm gần đây, 80% bệnh nhân đến khám được phát hiện rối loạn giấc ngủ liên quan đến sự căng thẳng trong cuộc sống. Trong đó có 5-7% mất ngủ nặng có trầm cảm, lo âu.
Chị Lê Thu Vân, 31 tuổi ở huyện Tam Điệp, tỉnh Ninh Bình bị rối loạn giấc ngủ cách đây 9 năm. Chị cho biết, nguyên nhân chủ yếu là do công việc căng thẳng, thường xuyên phải thức đêm.
Sau khi kết hôn, sinh con xong, công việc ngày càng nhiều hơn, những ngày phải thức đêm cũng tăng dần. Chị bắt đầu sử dụng đến thuốc an thần nhưng cũng chỉ có tác dụng trong thời gian đầu, những đêm mất ngủ kéo dài triền miên khiến chị cứ đờ đẫn, đầu óc không đủ tỉnh táo để giải quyết mọi việc, lâu dần chị bị trầm cảm lúc nào không hay.
“Thức đêm rất nguy hiểm. trước tôi làm công việc cứ phải thức đêm, lâu dần nên mất ngủ. Tôi có nhiều áp lực, sau khi sinh xong bị trầm cảm, làm sai nhưng không biết cách giải quyết nên nằm trong vòng tròn của trầm cảm. Bác sĩ khuyên nên nghỉ công việc đấy nên bây giờ đỡ hơn nhiều. Trước tôi uống thuốc ngủ cũng không ngủ được” – Chị Vân chia sẻ.
Không làm chủ được cảm xúc, đã có không ít lần Vân có hành vi tự làm tổn thương bản thân.
“Không kiểm soát được hành vi của mình, tự làm đau bản thân mình để cảm thấy thoải mái hơn. Làm đau bằng cách cứa tay, uống thuốc ngủ, nhiều cái, những lúc đấy không kiểm soát được. Đầu trống rỗng, bấn loạn, nhiều cảm xúc khiến mình không tự chủ được bản thân mình” – Vân kể lại.
Trẻ hơn Vân còn có Nguyễn Kim Giang, 29 tuổi ở Phú Thọ, sinh hoạt của em bị đảo ngược kể từ khi rối loạn giấc ngủ. Mệt mỏi, Giang sinh ra thường xuyên cáu gắt, không giải quyết được công việc theo ý muốn, không kiểm soát được cảm xúc. Và, cuối cùng thì Giang cũng bị trầm cảm phải điều trị ở Viện Sức khỏe tâm thần thời gian dài.
“Tôi bị 8 năm, ngủ được một ngày 2,3 tiếng đồng hồ thôi, thời gian gần đây còn không ngủ được nên đi khám” – Giang nói.
Rối loạn giấc ngủ ở người trẻ gia tăng còn có nhiều nguyên nhân khác như thói quen sử dụng chất gây nghiện: cà phê, thuốc lá… hay sử dụng điện thoại, công nghệ.
“Người sử dụng thiết bị điện tử trước khi ngủ hoặc sống không điều độ cũng là nguyên nhân dẫn đến việc khó ngủ, gây thiếu ngủ. Ánh sáng xanh từ điện thoại, máy tính bảng làm ức chế melatonin, hormone điều hòa giấc ngủ khiến não hiểu lầm là vẫn ban ngày, từ đó cản trở việc đi vào giấc ngủ” – BS Đoàn Thị Huệ cho biết.
Rối loạn giấc ngủ kéo dài làm gia tăng nguy cơ mắc các bệnh lý như tim mạch, tiểu đường, béo phì và các bệnh lý về thần kính khác… Theo BS Đoàn Thị Huệ - Viện Sức khỏe tâm thần, Bệnh viện Bạch Mai, có tới 80%-90% người bị trầm cảm do mất ngủ. Mất ngủ còn làm tăng nguy cơ lo âu, tạo vòng xoắn bệnh lý, làm trầm trọng hơn triệu chứng hoang tưởng, ảo giác, tăng nguy cơ tự sát.
BS Đoàn Thị Huệ khuyến cáo mỗi người cần tập luyện thói quen “vệ sinh giấc ngủ” nghĩa là sinh hoạt đi ngủ và ngủ dậy đúng giờ, tránh sử dụng chất kích thích, nhất là vào buổi tối, chế độ dinh dưỡng hợp lý, mỗi ngày nên tập thể dục 30 phút.
Khi có các dấu hiệu rối loạn giấc ngủ, mất ngủ như khó vào giấc ngủ, ngủ chập chờn, dậy quá sớm, ngủ không sâu, hay mệt mỏi và giảm tập trung vào ban ngày,… kéo dài ít nhất 3 tháng thì nên đi khám sớm để được chẩn đoán điều trị kịp thời.
