Trước khi lập gia đình, chị Nguyễn Thanh H cao 1m56, nặng 56 kg. Khi mang thai lần đầu, dù chế độ ăn uống không có gì đặc biệt, đến tháng thứ 6 của thai kỳ, chị đã tăng đến 74kg và không may bị sảy thai. Từ đó, cân nặng của chị H không thể giảm xuống và những lần mang thai tiếp theo đều không thành công.
Kết quả tổng điều tra dinh dưỡng 2010 – 2020 cho thấy, tỷ lệ trẻ em thừa cân béo phì đã tăng gấp đôi trong 10 năm qua, từ 8,5% năm 2010 lên 19,0% năm 2020. Tỷ lệ thừa cân béo phì ở người trưởng thành cũng tăng đáng kể, từ 12% lên 19,6% trong cùng thời gian.
Qua thực tế, BS Phan Chí Thành –Trưởng phòng Chỉ đạo tuyến, BV Phụ sản Trung ương nhận xét: thừa cân, béo phì – hậu quả của lối sống thiếu khoa học là một trong những nguyên nhân rất đáng chú ý dẫn đến vô sinh hiếm muộn ở các cặp vợ chồng trẻ hiện nay.
PGS.TS Hồ Sỹ Hùng – Phó Giám đốc Trung tâm Hỗ trợ sinh sản, BV Phụ sản Trung ương phân tích, phụ nữ thừa cân béo phì thường bị rối loạn nội tiết tố, ảnh hưởng đến quá trình rụng trứng, chu kỳ kinh nguyệt không đều và làm giảm cơ hội mang thai tự nhiên. Ngoài ra, béo phì còn làm giảm chất lượng trứng, tăng nguy cơ mắc một số bệnh lý như đái tháo đường thai kỳ, sảy thai, sinh non. Con của những người mẹ này khi sinh ra dễ bị suy hô hấp hoặc hạ đường huyết.
Với nam giới, thừa cân béo phì cũng gây ra các rối loạn nội tiết, ảnh hưởng đến chất lượng và số lượng tinh trùng, làm giảm ham muốn và do đó cũng dẫn đến giảm khả năng sinh sản.
Để tăng cơ hội có thai, theo PGS.TS Hồ Sỹ Hùng, việc đầu tiên đối với những người đang bị thừa cân béo phì cần thực hiện là giảm cân.
“Có rất nhiều cách khác nhau để giảm cân, có thể là bằng chế độ ăn uống, chế độ luyện tập hoặc sử dụng một số loại thuốc do bác sĩ kê đơn. Khi giảm cân, phụ nữ sẽ có kinh nguyệt đều đặn trở lại thì việc phóng noãn sẽ diễn ra thường xuyên hơn so với trước và do đó cơ hội mang thai sẽ tăng lên. Trong một số trường hợp bị rối loạn nhiều quá thì các bác sĩ sản khoa sẽ can thiệp bằng các phương pháp khác nhau. Chẳng hạn như sử dụng thuốc để kích thích buồng trứng và hướng dẫn các cặp vợ chồng quan hệ vào thời điểm trứng rụng hoặc lọc rửa và bơm tinh trùng vào buồng tử cung. Tuy nhiên, tất cả các phương pháp này đều cần có sự tư vấn, chỉ định và theo dõi của bác sĩ một cách chặt chẽ” – PGS.TS Hồ Sỹ Hùng chia sẻ.
Với thai phụ từng bị thừa cân béo phì trước khi mang thai hoặc đang bị thừa cân béo phì nên gặp bác sĩ dinh dưỡng để được tư vấn đầy đủ về chế độ ăn uống khoa học, hợp lý, tránh nguy cơ mắc đái tháo đường thai kỳ. Các bà mẹ không nên vì lo lắng bị tăng cân mà kiêng khem hoặc nhịn ăn hay cắt hoàn toàn tinh bột. Bởi điều đó có thể dẫn đến các rối loạn trong cơ thể và ảnh hưởng đến sự phát triển của thai nhi.
“Những thai phụ thừa cân, béo phì bao giờ cũng tiềm ẩn nguy cơ bị tiểu đường, tiền sản giật, sinh non. Những bệnh lý này có thể xuất hiện ngay trong vòng một vài tuần kể từ lần thăm khám gần nhất. Do đó, trong thời gian mang thai, các bà mẹ có tình trạng dư cân cần được theo dõi sát sao hơn so với các thai phụ bình thường khác để phát hiện sớm các nguy cơ, các tai biến có thể xảy ra để có phương án điều trị, đảm bảo an toàn cho cả mẹ và thai nhi” – PGS.TS Hồ Sỹ Hùng khuyến cáo.
