Cuối tháng 11, Liên đoàn cử tạ thế giới (IWF) công bố danh sách các vận động viên dương tính với doping trong năm 2020. Cử tạ Việt Nam có 2 trường hợp của Nguyễn Thị Thu Trang (16 tuổi) và Bùi Đình Sáng (17 tuổi), đều dương tính với Oxandrolone, một loại chất giúp thúc đẩy tăng cân và cơ bắp. Liên đoàn cử tạ quốc tế IWF gửi thông báo tới Tổng cục thể dục thể thao Việt Nam về việc cấm thi đấu 4 năm đối với 2 VĐV. Thu Trang và Đình Sáng được lấy mẫu thử ngẫu nhiên bởi thành viên của Cơ quan phòng chống doping (WADA) trong lúc không thi đấu giải. Cả hai đô cử đều nhận án cấm thi đấu 4 năm, từ ngày 27/1/2020 đến 26/1/2024.
Ông Đỗ Đình Kháng - Phó Vụ trưởng Thể thao thành tích cao 2 (Tổng cục TDTT), Tổng thư ký Liên đoàn Cử tạ - Thể hình Việt Nam cho biết, các trường hợp VĐV này đều bị phát hiện sử dụng doping trong giai đoạn trở về địa phương tập huấn: "Tổng cục TDTT vẫn cho phép các VĐV ở đội tuyển trẻ và cả đội tuyển quốc gia, nếu các đơn vị có điều kiện thì vẫn cho phép các cháu trở về địa phương để tập huấn cùng các đơn vị. Một mặt tích cực là chúng ta có thể đầu tư cao cho các VĐV nhưng mặt khác chúng ta dường như không kiểm soát được vấn đề từ ăn uống sinh hoạt cho đến sử dụng thực phẩm dưỡng cho VĐV. Thế do vậy khi xảy ra thì đây là cái phải rút kinh nghiệm để tìm ra những giải pháp đảm bảo cho các VĐV hoàn toàn trong sạch khi tập luyện cũng như thi đấu”.
Thu Trang và Đình Sáng là hai VĐV trẻ, nhưng vấn đề khiến cử tạ Việt Nam lo lắng là nó làm ảnh hưởng tới khả năng tham dự Olympic Tokyo vì trước đó, Trịnh Văn Vinh và Nguyễn Thị Phương Thanh đã nhận án cấm 4 năm vì doping năm 2019. Theo quy định của IWF, bất kỳ quốc gia nào có từ 3 VĐV trở lên dương tính doping trong thời gian diễn ra vòng loại đối diện với các biện pháp trừng phạt, nghiêm trọng nhất là cấm dự Olympic Tokyo. Điển hình là trường hợp của Thái Lan, một quốc gia mạnh về cử tạ ở khu vực Đông Nam Á đã phải nhận án phạt này và trước đó các đô cử Thái Lan cũng không được tham dự SEA Games 30 hồi năm ngoái ở Philippines. Ngoài ra án phạt cấm tham dự Olympic Tokyo còn được Liên đoàn cử tạ thế giới áp dụng cho VĐV của Malaysia và Ai Cập, đều do bị phát hiện nhiều trường hợp dương tính với doping.
Cử tạ Việt Nam hiện có 2 VĐV nằm trong nhóm đủ điều kiện tham dự Olympic Tokyo là Thạch Kim Tuấn (hạng 5 nội dung 61 kg nam), Hoàng Thị Duyên (hạng 7 nội dung 59 kg nữ). Ngoài ra, Vương Thị Huyền (49 kg nữ) cũng có cơ hội tham dự. Tuy vậy, các VĐV sẽ phải chờ đợi quyết định từ IWF. Theo quy định, có thể cử tạ Việt Nam sẽ bị cắt giảm số lượng VĐV tham dự (ví dụ có 4 vé thì chỉ còn 1-2 suất), hoặc bị cấm tham dự.
Cử tạ là môn thể thao đặc thù, với tỷ lệ các VĐV sử dụng các chất cấm bị phát hiện khá cao, cùng với một số môn khác như thể hình, đua xe đạp, nhằm tăng cường cơ bắp, nâng cao thành tích hoặc tránh chấn thương… Tuy nhiên, việc kiểm tra phát hiện tại Việt Nam lại không được thực hiện gây ảnh hưởng tới đội tuyển quốc gia và bất bình đẳng khi tuyển chọn VĐV. Ông Đỗ Đình cho rằng: “Chúng ta không có biện pháp nào kiểm tra VĐV sử dụng doping hay không và chỉ căn cứ vào việc kiểm tra quốc tế và dừng lại là ở những VĐV đã đi thi đấu quốc tế, có mã số thì mới được kiểm tra. Người ta đến VN kiểm tra thì cũng chỉ gọi những VĐV đã có mã số rồi tức là từng tham dự thi đấu quốc tế còn lại các VĐV của chúng ta đang được các địa phương đào tạo thì chúng ta không có phương pháp nào kiểm tra xem họ có dùng hay không và các VĐV đội tuyển nhiều khi thi đấu giải VĐQG lại có thể thua VĐV địa phương mà chúng ta không có phương tiện kiểm tra”.
Theo ông Đỗ Đình Kháng, việc tìm ra chế tài xử phạt khó khăn, bởi bản thân các VĐV trẻ không ý thức được họ đang dùng chất gì, có vi phạm không mà lỗi này đến từ các HLV và nhà chuyên môn. Những VĐV thi đấu trong nước dùng doping lại không bị phạt, trong khi những VĐV có mã số quốc tế dính doping lại phải nhận án phạt. Đây là bài toán khó, loay hoay trong nhiều năm nhưng chưa tìm ra giải pháp.
