Nằm giữa con phố cổ của quận Ngũ Hoa, thành phố Côn Minh, tỉnh Vân Nam, Trung Quốc, khu di tích Chủ tịch Hồ Chí Minh được bảo tồn và phục dựng tại số nhà 89-91 đường Hoa Sơn Nam và được mở cửa đón khách tham quan miễn phí từ ngày 24/3/2023.
Đây là một trong những địa điểm mà Chủ tịch Hồ Chí Minh hoạt động cách mạng tìm đường cứu nước những năm 1940-1941 tại thành phố Côn Minh. Không chỉ giai đoạn 1940-1941 mà sau này, cũng tại nơi đây, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã gặp gỡ các nhà cách mạng nước ta như Phạm Văn Đồng, Võ Nguyên Giáp để bàn về những sự kiện trọng đại của cách mạng Việt Nam.
Ngôi nhà có diện tích mặt đất 121,5 m2, diện tích xây dựng 263 m2 với 3 tầng lầu, kết cấu bằng gạch và gỗ, nằm ngay gần trụ sở Chính quyền nhân dân quận Ngũ Hoa, thành phố Côn Minh. Hàng trăm hình ảnh, hiện vật, tư liệu quý được lưu giữ cẩn thận và trang trọng, tái hiện thời gian Chủ tịch Hồ Chí Minh đã sống và làm việc ở đây. Bên cạnh đó, khu di tích còn lưu giữ nhiều hình ảnh, tư liệu về tình cảm của Chủ tịch Hồ Chí Minh với các lãnh đạo Đảng, Nhà nước, nhân dân Trung Quốc cũng như hình ảnh, tư liệu về thời kỳ hoạt động cách mạng và các chuyến thăm, làm việc của Bác Hồ tại Trung Quốc.
Chị Phạm Giai thuyết minh viên tại đây cho biết, từ khi mở cửa cho tới nay, khu di tích đã đón hơn 150.000 lượt khách tham quan, trong đó có khoảng 70.000 khách là người Việt Nam, còn lại là khách Trung Quốc. Đặc biệt, có nhiều đoàn cán bộ lãnh đạo cấp cao của 2 nước cũng đến tham quan, mà gần đấy nhất là đoàn công tác của Thủ tướng Phạm Minh Chính hồi tháng 11/2024. Ghi sổ lưu bút tại nơi Bác Hồ đã sống và làm việc, Thủ tướng Phạm Minh Chính xúc động viết: "Đây là di tích lịch sử quý báu, minh chứng cho truyền thống đoàn kết, gắn bó của cách mạng hai Đảng, hai nước Việt Nam - Trung Quốc".
Mới đây, ngày 13/6, Tổng Bí thư Tô Lâm gửi tặng khu di tích tác phẩm điêu khắc “Việt Nam – Những trang sử vàng”, thêm một hiện vật giàu ý nghĩa cho khu di tích. Ông Hoàng Minh Sơn, Tổng Lãnh sự Việt Nam tại Côn Minh, Vân Nam, Trung Quốc cho rằng việc nước bạn cho xây dựng Khu di tích Chủ tịch Hồ Chí Minh ở Côn Minh thể hiện sự trân trọng: “Nhà lưu niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh Vân Nam, Trung Quốc nói lên việc Bác Hồ đã hoạt động ở Vân Nam với sự giúp đỡ quý báu của các đồng chí Trung Quốc trong thời kỳ chiến tranh. Đến nay, các bạn Trung Quốc đã giúp chúng ta xây dựng lại nhà lưu niệm này trở thành một địa chỉ đỏ cho các thế hệ thanh niên Việt Nam và Trung Quốc tưởng nhớ các vị tiền bối. Đồng thời có sự hợp tác giúp đỡ kề vai sát cánh của hai nước Việt Nam- Trung Quốc”.
Tham quan khu di tích nhà lưu niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Côn Minh, bạn trẻ Lý Tất Siêu hiện đang công tác tại Đài PTTH Vân Nam vô cùng xúc động khi được nghe những câu chuyện về Bác trong những ngày tháng hoạt động tại Côn Minh. Là một phát thanh viên Tiếng Việt của Đài, Lý Tất Siêu cho biết, khi được giới thiệu về những hình ảnh và tư liệu về những tháng ngày hoạt động của Bác tại đây, Siêu hiểu thêm được rất nhiều điều.
“Tham quan nơi ở cũ của Chủ tịch Hồ Chí Minh ở Côn Minh không chỉ khiến tôi hiểu thêm những hoạt động cách mạng của Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Vân Nam mà còn cảm nhận tình hữu nghị sâu sắc giữa nhân dân hai nước Việt Nam - Trung Quốc. Là một phát thanh viên tiếng Việt của Đài Phát Thanh Truyền hình Vân Nam, tôi thấy mình có trách nhiệm truyền tải những giá trị lịch sử này đến với công chúng. Những câu chuyện về tình đoàn kết giữa nhân dân hai nước cần được kể lại bằng cả trái tim với giọng đọc ấm áp truyền cảm nhất” - Lý Tất Siêu chia sẻ
Khu di tích Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Côn Minh có giá trị lịch sử, văn hóa, giáo dục truyền thống quan trọng. Chính vì thế, năm 2011, căn nhà cũ được công bố là đơn vị bảo vệ di tích văn hóa cấp thành phố. Đến năm 2019, căn nhà được công bố là đơn vị bảo vệ di tích văn hóa cấp tỉnh. Để tiếp tục kế thừa và phát huy tình hữu nghị truyền thống giữa Trung Quốc và Việt Nam, thúc đẩy giao lưu nhân dân và giao lưu văn hóa giữa hai nước, năm 2022, Khu di tích nơi ở cũ của Chủ tịch Hồ Chí Minh được trùng tu.
Anh Ngô Dân Tông là người Thượng Hải, trong chuyến công tác đến Côn Minh đã dành thời gian tham quan khu di tích này cho biết: “Khi tham quan những hình ảnh, hiện vật ở đây tôi hiểu thêm về Bác Hồ, Bác là người làm nên thành công của cách mạng Việt Nam. Tôi đã biết có khu di tích này nhưng những lần trước đến Côn Minh đều do công việc nên chưa có thời gian, lần này tôi đã thu xếp để đến đây. Tôi thấy có những thông tin rất bổ ích”.
Trong hành trình đến thăm Côn Minh lần này, khi đến thăm khu di tích Chủ tịch Hồ Chí Minh ở Côn Minh, ông Nguyễn Hữu Tính một du khách đến từ Hà Nội, Việt Nam rất chăm chú xem từng thông tin, hình ảnh về Bác Hồ bằng tất cả sự ngưỡng mộ, đặc biệt là những hiện vật hết sức giản dị như quần áo, chiếc giường ngủ, bàn làm việc của Người một thời bôn ba gian khổ. “Bước chân vào đây, tôi rất xúc động vì Người đã chịu rất nhiều gian khổ mà cuộc sống của Người rất giản dị. Khi tôi đến thăm nơi này, tôi thấy các bạn Trung Quốc đã sưu tầm nhiều hiện vật, tài liệu để trưng bày để nhân dân Trung Quốc cũng như du khách ở nhiều nơi đến để hiểu thêm về cuộc đời hoạt động cách mạng của Chủ tịch Hồ Chí Minh.Từ đó cho thấy nước bạn rất trân trọng”.
Sau hơn 2 năm mở cửa đón khách tham quan, khu di tích Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Côn Minh đã trở thành một địa chỉ đỏ để người dân, nhất là thế hệ trẻ hai nước hiểu thêm về lịch sử cách mạng, qua đó học tập và đóng góp tích cực cho việc vun đắp tình hữu nghị "vừa là đồng chí, vừa là anh em" Việt Nam - Trung Quốc mãi mãi xanh tươi, đời đời bền vững.
