Phóng viên: Thưa TS Nguyễn Viết Chức, trong bối cảnh mà nền văn hóa dân tộc đang đối mặt với nhiều thử thách và tác động từ quá trình toàn cầu hóa thì sự ra đời của cuốn sách “Xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc” của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng có giá trị như thế nào?
TS Nguyễn Viết Chức: Cuốn sách vừa ra mắt không chỉ mang đến kiến thức quý báu mà còn đáp ứng kịp thời nhu cầu tìm hiểu và thích ứng với những biến động phức tạp của thế giới hiện nay. Như Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã nhấn mạnh, đây không chỉ là cẩm nang cho những người làm trong lĩnh vực văn hóa mà còn là nguồn tài nguyên đáng giá cho tất cả mọi người. Cuốn sách hướng dẫn chúng ta cách thức phát huy những lợi thế trong thời điểm thuận lợi và đồng thời trang bị cho chúng ta những chiến lược để vượt qua thử thách trong những giai đoạn khó khăn. Sự ra đời của nó không chỉ đáp ứng nhu cầu về tri thức mà còn khuyến khích tinh thần vượt khó, sáng tạo trong từng hoàn cảnh sống.
Cuốn sách đề cập đến vị trí và vai trò thiết yếu của văn hóa trong việc xây dựng và bảo vệ đất nước, thật sự là một quan điểm sâu sắc và cần thiết trong bối cảnh hiện nay. Việc nhấn mạnh rằng "văn hóa còn thì dân tộc còn" không chỉ phản ánh tâm tư của nhiều thế hệ mà còn khẳng định nền tảng ý thức chính trị của Đảng ta từ những ngày đầu thành lập. Như Chủ tịch Hồ Chí Minh đã từng nói, văn hóa là ánh sáng dẫn đường cho nhân dân, đặt văn hóa vào vị trí trung tâm trong các chiến lược phát triển kinh tế - xã hội.
Phóng viên: Cuốn sách của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã hệ thống hóa những quan điểm, chủ trương của Đảng về văn hóa trong giai đoạn đổi mới và hội nhập quốc tế. Những giá trị lý luận nào được xem là nổi bật, thưa ông?
TS Nguyễn Viết Chức: Đồng chí Nguyễn Phú Trọng đã đưa ra những điểm rất xác thực về tầm quan trọng của việc đầu tư cho văn hóa một cách tương xứng với kinh tế. Điều này không chỉ thể hiện sự kế thừa quan điểm của Đảng mà còn khẳng định tính cấp thiết của việc xây dựng nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc trong thời kỳ đổi mới và hội nhập quốc tế. Chỉ khi văn hóa được coi trọng và phát triển đồng thời với chính trị và kinh tế, chúng ta mới có thể tạo dựng một xã hội vững mạnh, hòa nhã và hưng thịnh.
Phóng viên: Tổng Bí thư đã đặt ra câu hỏi về cách thức mà văn hóa có thể góp phần vào sự phát triển kinh tế bền vững và xây dựng một xã hội công bằng, văn minh. Đây có thể là 1 gợi mở trong việc xác định vị trí và vai trò của văn hóa trong phát triển quốc gia, thưa ông?
TS Nguyễn Viết Chức: Cuốn sách chứa đựng những suy tư từ năm 1968, thể hiện rõ tâm huyết của Tổng Bí thư không chỉ về di sản văn hóa của đất nước mà còn về trách nhiệm phát triển văn hóa trong bối cảnh toàn cầu hóa hiện nay. Các thuật ngữ như "kinh tế trong văn hóa" hay "phát triển công nghiệp văn hóa" không chỉ đơn thuần là những khái niệm lý thuyết mà còn là những yêu cầu cấp thiết giúp nâng cao đời sống con người. Điều này cho thấy sự kết nối mật thiết giữa văn hóa và phát triển kinh tế - chính trị, đồng thời nhấn mạnh rằng văn hóa không chỉ là nền tảng mà còn là động lực cho sự phát triển bền vững. Thực sự, việc đặt ra những câu hỏi này là rất cần thiết, không chỉ cho thế hệ lãnh đạo hiện tại mà còn cho các thế hệ tương lai, để xây dựng một nền văn hóa phát triển đồng bộ và phong phú hơn.
Phóng viên: Cuốn sách của Tổng Bí thư không chỉ dừng lại ở lý thuyết mà còn gợi ý những giải pháp cụ thể, nhằm xây dựng nền văn hóa Việt Nam trong thời kỳ đổi mới. Từ việc nâng cao nhận thức về vai trò của văn hóa trong toàn xã hội đến việc xây dựng các chính sách văn hóa phù hợp. Điều này cho thấy quyết tâm của người đứng đầu về việc chấn hưng và xây dựng thành công một nền văn hoá Việt Nam tiên tiến đậm đà bản sắc dân tộc, thưa ông?
TS Nguyễn Viết Chức: Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã nêu bật một khát vọng sâu sắc và cần thiết cho dân tộc, đó là yêu cầu chấn hưng văn hóa trong bối cảnh hiện nay. Đúng như ông đã khẳng định, văn hóa không chỉ là nền tảng của sự phát triển bền vững mà còn là động lực dẫn dắt sự thịnh vượng và hạnh phúc của mỗi con người. Trong hành trình xây dựng một Việt Nam hùng cường, phát triển và có thu nhập cao vào năm 2045, việc chú trọng đến văn hóa trở thành một nhiệm vụ tối quan trọng.
Chúng ta cần nhận thức rằng sự phát triển văn hóa không chỉ là nhiệm vụ của một cá nhân hay tổ chức nào, mà là trách nhiệm của toàn xã hội. Điều này đòi hỏi sự chung tay, đoàn kết của mọi tầng lớp nhân dân, từ lãnh đạo cho đến từng công dân. Khi văn hóa được chấn hưng, nó sẽ thúc đẩy sự sáng tạo, nâng cao giá trị nhân cách và xây dựng một cộng đồng đoàn kết.
Hy vọng rằng, với quyết tâm và hành động cụ thể, chúng ta sẽ cùng nhau hiện thực hóa khát vọng này, đưa Việt Nam bước vào kỷ nguyên phát triển mới, góp phần làm phong phú thêm bản sắc văn hóa dân tộc và nâng cao vị thế của đất nước trên trường quốc tế.
Phóng viên: Một câu hỏi quan trọng khác là sự ảnh hưởng của cuốn sách đến chính sách văn hóa hiện hành. Liệu các quan điểm và giải pháp được nêu ra trong cuốn sách có thể trở thành những căn cứ cho việc xây dựng và điều chỉnh các chính sách văn hóa trong tương lai?
TS Nguyễn Viết Chức: Căn cứ lớn nhất là pháp luật, nhưng còn một căn cứ nữa là đường lối chính sách của Đảng và Nhà nước. Một người lãnh đạo cao nhất của Đảng đã viết, đã trình bày những quan điểm của mình thì tôi tin rằng đây là một chỗ dựa quan trọng để Đảng, các cấp ủy Đảng, các cấp chính quyền căn cứ vào đó để triển khai những kế hoạch và hành động của mình. Và cái xuyên suốt, cái khái quát là xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc nhưng tiếp thu tinh hoa văn hóa thế giới. Vậy thì làm thế nào để có thể giữ gìn được để phát huy được, đồng thời cũng tiếp nhận được tinh hoa văn hóa thế giới bởi vì mở cửa hội nhập không có nghĩa là không đem lại cái gì, thậm chí chúng ta phải quảng bá, phải góp phần vào xây dựng hòa bình, thịnh vượng chung của thế giới, rõ ràng đây là một căn cứ và tôi tin rằng thời gian tới chúng ta sẽ làm rất mạnh mẽ về điều này. Gần đây Bộ Văn hóa-Thể thao và Du lịch đã trình trước Quốc hội và Quốc hội đã cho ý kiến về chương trình mục tiêu phát triển văn hóa trong thời gian tới.
Phóng viên: Xin trân trọng cảm ơn ông!
Mời quý vị nghe nội dung cuộc trao đổi tại đây:
