Tinh gọn bộ máy là một cuộc cách mạng
Đất nước ta đang chuẩn bị bước sang kỷ nguyên mới: Kỷ nguyên vươn mình - hướng tới mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh, phát triển theo chế độ xã hội xã hội chủ nghĩa, sánh vai cùng các cường quốc năm châu. Để đưa đất nước phát triển toàn diện và bứt phá, cần phải giải quyết những bất cập, hạn chế về thể chế - vấn đề được Tổng Bí thư Tô Lâm nhận định: Đang là điểm nghẽn của điểm nghẽn.
Một cuộc cách mạng thực sự về tinh - gọn - mạnh - hiệu năng - hiệu lực - hiệu quả tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị sẽ là một trong những giải pháp cấp thiết và quan trọng để tháo gỡ điểm nghẽn này.
Theo ông Thái Quang Toản – nguyên Vụ trưởng Vụ Tổ chức - Biên chế, Bộ Nội vụ, vấn đề tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị không phải bây giờ mới được đặt ra mà đã được đề cập trong nhiều nhiệm kỳ Đại hội Đảng trước đây. Đặc biệt, ngày 25 tháng 10 năm 2017, Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII đã ban hành Nghị quyết 18-NQ/TW "Một số vấn đề về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả".
Việc thực hiện Nghị quyết 18 đã đạt được một số kết quả quan trọng. Đó là hệ thống tổ chức của Đảng, Nhà nước, tổ chức chính trị xã hội được đổi mới chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, cơ cấu tổ chức được điều chỉnh, phân định hợp lý hơn, đảm bảo vai trò lãnh đạo của Đảng, quản lý của Nhà nước về sắp xếp tổ chức bộ máy.
Tại cuộc họp ngày 25/11/2024 vừa qua, Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII xác định: Tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả là nhiệm vụ đặc biệt quan trọng, là một cuộc cách mạng.
“Sở dĩ việc tinh gọn bộ máy lại đặc biệt cấp thiết và quan trọng trong thời điểm hiện nay và được gọi là cuộc cách mạng là bởi hiện nay, tổ chức bộ máy còn cồng kềnh, nhiều tầng nấc, nhiều đầu mối, hiệu lực, hiệu quả chưa cao, chưa đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ. Theo đó, chức năng, nhiệm vụ của một số cơ quan, tổ chức còn chồng chéo, trùng lắp chưa phân định rõ việc phân công, phân cấp giữa các cấp, các ngành, đặc biệt là giữa Trung ương và địa phương chưa được rõ và chưa hợp lý. Vẫn tồn tại tình trạng bao biện, việc dễ thì làm – việc khó thì bỏ. Nhiệm vụ về sắp xếp tổ chức bộ máy gắn với cơ cấu lại đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức và tinh giản biên chế trong giai đoạn vừa qua đạt kết quả thấp. Số lượng cấp phó thì còn nhiều, việc bổ nhiệm cấp hàm chưa hợp lý. Tổng Bí thư Tô Lâm cũng đã nói rằng là đến 70% ngân sách là dành chi cho bộ máy cồng kềnh. Như vậy thì chúng ta còn rất ít để có thể đầu tư cho phát triển. Chính vì vậy, đây là một nhiệm vụ đặc biệt cấp thiết trong thời điểm hiện nay. Đây là cuộc cách mạng, vì vậy phải đổi mới một cách cơ bản toàn diện từ Trung ương đến địa phương” – ông Thái Quang Toản phân tích.
Thống nhất cao về nhận thức và quyết tâm chính trị là chìa khóa thành công
Mục tiêu của công cuộc sắp xếp, tinh gọn bộ máy là xây dựng một hệ thống chính trị gọn nhẹ, minh bạch, vững mạnh, hoạt động hiệu lực, hiệu quả, tránh tình trạng chồng chéo chức năng, lãng phí nguồn lực. Tuy nhiên, rào cản lớn nhất, theo ông Thái Quang Toản, đó là nhận thức, ý thức, trách nhiệm của cấp ủy và các tổ chức Đảng.
Hiện nay một số cấp ủy tổ chức Đảng nhận thức chưa đầy đủ, chưa toàn diện về tầm quan trọng, tính cấp thiết và những yêu cầu đổi mới kiện toàn hệ thống tổ chức bộ máy biên chế, tinh giản biên chế của cả hệ thống chính trị từ trung ương đến địa phương – ông Thái Quang Toản nhận định.
Phát biểu tại phiên bế mạc Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII ngày 25/11 vừa qua, Tổng Bí thư Tô Lâm đã nhấn mạnh "Sắp xếp tinh gọn tổ chức bộ máy là công việc rất khó khăn, nhạy cảm, phức tạp, ảnh hưởng trực tiếp đến mỗi con người trong từng tổ chức. Do đó, đòi hỏi sự đoàn kết, quyết tâm cao, dũng cảm và cả sự hy sinh lợi ích cá nhân vì lợi ích chung".
Lịch sử đã đúc kết, để thành công thì cuộc cách mạng nào cũng không tránh khỏi những hy sinh, thiệt thòi đối với một số cá nhân. Đội ngũ cán bộ cũng như công chức, viên chức và người lao động chắc chắn sẽ có sự xáo trộn. Tuy nhiên, để phát triển đất nước, vì những lợi ích to lớn của của cả dân tộc, để bộ máy cơ quan nhà nước năng động hơn, thoát ra khỏi tình trạng trì trệ thì bắt buộc chúng ta phải chấp nhận những hi sinh đó.
Có thể thấy sự thống nhất cao về nhận thức và quyết tâm chính trị cũng như yêu cầu hành động nhanh, quyết liệt của Trung ương Đảng và người đứng đầu là Tổng Bí thư Tô Lâm trong việc tổ chức, sắp xếp lại bộ máy của hệ thống chính trị khi coi đây là một cuộc cách mạng.
Tuy nhiên, để làm đến cùng, triệt để, hiệu quả, theo ông Thái Quang Toản, đợt sắp xếp này không đơn giản chỉ là giảm biên chế và sáp nhập, tổ chức lại các cơ quan nhà nước một cách cơ học. Từ bài học rút ra của việc tinh gọn bộ máy của hệ thống chính trị những năm trước đây, có thể rút ra nhiều kinh nghiệm và áp dụng cho việc triển khai cải cách tổ chức sắp xếp lại các cơ quan, tổ chức của Đảng của Chính phủ trong thời điểm hiện nay để bộ máy này thực sự là tinh gọn, hiệu quả, phân cấp, phân quyền hợp lý, giảm thiểu nguy cơ lạm dụng quyền lực và ngăn ngừa phòng, chống tham nhũng cũng như đáp ứng sự phát triển của đất nước.
“Đầu tiên, phải tăng cường sự lãnh đạo của Đảng, quản lý của Nhà nước phát huy vai trò của Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị xã hội trong việc đổi mới tổ chức bộ máy, tinh giản biên chế của cả hệ thống chính trị từ trung ương đến địa phương. Xác định rõ trách nhiệm của tập thể và cá nhân, người đứng đầu và phải đảm bảo tính đồng bộ, liên thông, thống nhất, kế thừa ổn định, đổi mới và phát triển để cải cách tổ chức bộ máy gắn với cơ cấu lại đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức và thực hiện tinh giản biên chế. Tiếp đó là thực hiện quản lý đa ngành, đa lĩnh vực, một cơ quan được giao nhiều việc nhưng một việc chỉ giao cho một cơ quan chủ trì chịu trách nhiệm chính, phù hợp với đặc điểm của từng cơ quan, đơn vị và địa phương” – Ông Thái Quang Toản đề xuất.
Ông Thái Quang Toản cho biết thêm, Bộ Chính trị đã ban hành kết luận số 40, Quy định số 70 và Quyết định số 71, Quyết định số 72 về việc trao thẩm quyền cho cấp ủy của địa phương chịu trách nhiệm trước Trung ương về việc thực hiện sắp xếp tổ chức tinh gọn bộ máy, tinh giản biên chế làm sao cho tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả.
Khi bộ máy nhà nước đã được tinh gọn, hoạt động trơn tru, thông suốt và hiệu quả, chắc chắn sẽ mang lại những lợi ích vô cùng lớn đối với đất nước, không chỉ về kinh tế mà còn trên nhiều mặt về chính trị, xã hội, ngoại giao…và đây sẽ là cú hích, tạo đà để đất nước ta bứt phá và cất cánh.
Sắp xếp, tổ chức lại bộ máy của hệ thống chính trị là công việc khó khăn đối với bất cứ quốc gia nào. Tuy nhiên, khó không có nghĩa là không thể thực hiện được. Nếu có quyết tâm cao và sự dũng cảm cũng như thống nhất về ý chí và hành động, quyết liệt cuộc cách mạng lần này dẫu có những đau đớn, hi sinh song cũng sẽ góp phần to lớn đối với sự phát triển đất nước và đánh dấu một bước ngoặt lớn khi bước vào kỷ nguyên vươn mình.
