Đại tướng Đoàn Khuê (1923-1998), nguyên Ủy viên Bộ chính trị, nguyên Bộ trưởng Bộ Quốc phòng là một nhà chính trị, quân sự xuất sắc. Thông qua những lần làm việc cụ thể với cấp dưới, Đại tướng đã bồi dưỡng được nhiều cán bộ nâng cao về trình độ lý luận và thực tiễn.

Trong cuộc đời làm báo và công tác tuyên huấn, tôi được Cục Tư tưởng - Văn hóa trước đây, nay là Cục Tuyên huấn, TCCT giao chấp bút một số bài đăng báo, tạp chí và phát biểu tại Hội nghị cán bộ toàn quân của các đồng chí lãnh đạo TCCT, Bộ Quốc phòng và lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Quốc hội.

Trước mỗi lần chấp bút, tôi thường được cán bộ Cục gặp, đưa công văn truyền đạt ý kiến của cấp trên về nội dung bài viết và bắt tay vào thực hiện. Viết xong, được Cục trưởng hoặc Phó cục trưởng góp ý kiến, sửa chữa đôi chỗ, rồi gửi lên Văn phòng TCCT, Văn phòng Bộ Quốc phòng trình các đồng chí lãnh đạo đứng tên xem xét, sử dụng. Nếu bài viết phục vụ các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước thì Văn phòng Bộ Quốc phòng trình lên Văn phòng Trung ương, Văn phòng Chủ tịch nước. Công việc chấp bút cứ lặp đi, lặp lại như thế trong nhiều năm. Nhưng khi tôi nhận nhiệm vụ chấp bút bài báo của Đại tướng Đoàn Khuê thì không khỏi bất ngờ.

Đó là một ngày giữa tháng 3/1995, Đại tá Mai Thế Chính, Phó cục trưởng Cục Tư tưởng - Văn hóa (nay là Cục Tuyên huấn) gặp tôi, thông báo: "Nhân dịp kỷ niệm 20 năm giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước và 105 năm ngày sinh Bác Hồ, Tạp chí Tư tưởng - Văn hóa, Ban Tư tưởng - Văn hóa Trung ương (nay là Tạp chí Tuyên giáo, Ban Tuyên giáo Trung ương) phối hợp với Cục mình biên soạn tài liệu về hai sự kiện này in trên số chuyên đề Tạp chí Tư tưởng - Văn hóa tháng 5 để phục vụ công tác tuyên truyền trong cả nước. Tạp chí Tư tưởng - Văn hóa có công văn đề nghị Đại tướng Đoàn Khuê viết bài về việc phát huy Chủ nghĩa Anh hùng cách mạng trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, xây dựng quân đội thời kỳ mới. Đại tướng đã có văn bản đồng ý. Cân nhắc đi, cân nhắc lại, cuối cùng, Thủ trưởng Cục thống nhất giao cho Duy Thủy chấp bút. Ý cậu thế nào?”.

Thực tình, tôi thấy đây là công việc hơi quá sức, một anh trung tá chỉ quen viết báo, trình độ lý luận, chính trị còn hạn chế. Nhưng tôi hiểu lời của anh Mai Thế Chính là mệnh lệnh. Tôi nói: “Vâng, anh cứ để em thử, nếu đổ thì anh giao người khác”.

Anh Mai Thế Chính nói: “Cứ yên tâm, chấp bút lần này khác với những lần trước đấy. Đại tướng Đoàn Khuê yêu cầu gặp cán bộ để hướng dẫn cụ thể nội dung bài viết. Hai giờ chiều mai, cậu phải có mặt tại phòng làm việc của Đại tướng bên khu A”.

Đúng giờ, tôi có mặt tại phòng làm việc của Đại tướng Đoàn Khuê. Tôi giới thiệu họ, tên và báo cáo nội dung công việc với Đại tướng. Lần đầu tiên được làm việc trực tiếp với Đại tướng, tôi thấy hơi lúng túng, nói năng chưa lưu loát. Dường như thông cảm với tâm trạng của tôi, Đại tướng rót nước mời, rồi cười vui vẻ, hỏi han đôi nét về cuộc đời binh nghiệp và gia đình tôi. Một lát sau, Đại tướng nói: “Tôi đã đọc yêu cầu của Tạp chí Tư tưởng - Văn hóa và thấy đây là việc cần thiết nên làm để phục vụ công tác tuyên truyền, xây dựng Quân đội ta. Mấy ngày qua tôi đã suy nghĩ nhiều về nội dung bài viết và chắc Cục Tư tưởng Văn hóa và cậu cũng vậy. Bây giờ, tôi muốn nghe cậu nói về đề cương”.

Sau khi lắng nghe tôi trình bày, Đại tướng trầm ngâm: “Về cơ bản, nội dung đề cương là được. Nhưng, theo tôi, mở đầu bài viết, cần giải thích để người đọc hiểu thấu Chủ nghĩa anh hùng cách mạng trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước cả về lý luận và thực tiễn là như thế nào. Rồi chứng minh quân, dân ta đã tiến hành chủ nghĩa anh hùng cách mạng bằng ý chí quyết tâm đánh thắng giặc Mỹ xâm lược, tinh thần dũng cảm, chiến đấu hy sinh tự lực, tự cường, vượt qua mọi khó khăn, thử thách, nhằm giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước để mọi người phấn khởi, tự hào. Tiếp đó, bài viết cần tập trung tuyên truyền, cổ động việc phát huy Chủ nghĩa anh hùng cách mạng trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, xây dựng quân đội cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại, làm cơ sở để hoàn thành tốt nhiệm vụ trong thời kỳ mới. Như vậy, bài viết sẽ hợp lý và chặt chẽ”.

Đại tướng giành thời gian nói với tôi những nội dung cơ bản mà quân đội ta cần phát huy trong tình hình mới. Đó là phát huy tinh thần dũng cảm chiến đấu hy sinh, quyết chiến quyết thắng kẻ thù xâm lược trong kháng chiến chống Mỹ cứu nước thành hành động cụ thể trong huấn luyện sẵn sàng chiến đấu. Phát huy tinh thần chủ động, sáng tạo nhiều cách đánh khoa học vào quá trình thực hiện nhiệm vụ, nhằm đạt hiệu suất chất lượng cao. Phát huy tinh thần tự lực, tự cường, kết hợp chặt chẽ huấn luyện sẵn sàng chiến đấu bảo vệ Tổ quốc với tham gia xây dựng kinh tế, góp phần làm cho dân giàu, nước mạnh xã hội công bằng, dân chủ, văn minh để toàn quân quán triệt và thực hiện thắng lợi.

Tôi ghi chép hết sức cẩn thận ý kiến chỉ đạo của Đại tướng và cảm tưởng như được nghe một bài giảng về lý luận chính trị và thực tiễn sâu sắc.

Nói xong, Đại tướng Đoàn Khuê hỏi tôi: “Cậu thấy tôi nói còn thiếu điểm gì cứ bổ sung, đừng ngại”. Tôi mạnh dạn trình bày vài ý kiến nhỏ, Đại tướng gật đầu đồng ý và nói tiếp: “Khi viết, cậu cần thể hiện đúng ngôn ngữ của người ở cấp chiến lược, vừa mang tính lý luận, vừa giản dị, dễ hiểu. Viết xong, chuyển cho tôi sửa chữa rồi đưa sang Tạp chí để họ yên tâm. Chúc cậu thành công! Cảm ơn cậu!”.

Được động viên, trở về cơ quan, tôi đọc đi, đọc lại những ý kiến chỉ đạo của Đại tướng Đoàn Khuê, tìm đọc các tài liệu tham khảo và tiến hành bài viết. Bài báo được chỉ huy Cục Tư tưởng - Văn hóa phê duyệt rồi chuyển thẳng lên Văn phòng Bộ Quốc phòng.

Chừng hai hôm sau, nhận được bài chấp bút do Văn phòng Bộ Quốc phòng chuyển xuống, tôi và anh Mai thế Chính phấn khởi đọc ngay những dòng chữ của Đại tướng Đoàn Khuê viết ở đầu trang: “Bài viết tốt, tôi sửa lại một vài chi tiết nhỏ và một vài từ ngữ, các đồng chí hoàn chỉnh thành văn bản chính thức, gửi ra Tạp chí”.

Tôi vội giở các trang đọc lại và nhận thấy, sau khi được Đại tướng chỉnh sửa, bài viết trở nên sâu sắc, chính xác hơn. Tạp chí Tư tưởng-Văn hóa số chuyên đề tháng 5/1995 đã trân trọng in bài viết của Đại tướng.

Những năm sau, tiếp tục công việc trợ lý báo chí và phóng viên Thông tấn Quân sự, TTXVN, tôi nhiều lần được tham gia đoàn công tác phục vụ Đại tướng Đoàn Khuê làm việc tại đơn vị. Nhưng lần được gặp, nghe Đại tướng chỉ đạo chấp bút bài viêt: “Phát huy Chủ nghĩa Anh hùng cách mạng trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, xây dựng quân đội cách mạng, chính qui, tinh nhuệ, từng bước hiện đại, hoàn thành tốt nhiệm vụ” cách đây 25 năm, tôi vẫn nhớ mãi.

Đại tá Duy Thủy - nguyên cán bộ Cục Tuyên huấn, Tổng cục Chính trị