Lần đầu tiên sau gần 80 năm kể từ ngày thành lập nước, trên cơ sở chủ trương lớn của Đảng, Quốc hội xem xét và đã quyết định thay đổi mô hình chính quyền địa phương từ ba cấp sang hai cấp. Đến thời điểm này, cấp huyện đã hoàn thành xuất sắc, trọn vẹn sứ mệnh lịch sử vẻ vang trong 80 năm qua để tạo nền tảng cho đất nước bước vào giai đoạn phát triển mới.

Và ngày 1/7/2025, đánh dấu một bước ngoặt quan trọng, một bước ngoặt mang tính lịch sử. Mô hình chính quyền địa phương 2 cấp chính thức được kích hoạt trên toàn quốc, minh chứng cho một sự chuyển động mạnh mẽ trong tư duy quản trị Quốc gia, một nỗ lực cải cách quyết liệt hướng tới một chính quyền phục vụ đúng nghĩa, công dân không chỉ là đối tượng quản lý mà là trung tâm của mọi hoạch định chính sách.

Ngày 1/7/2025 không chỉ là một cột mốc về thời gian mà là lời khẳng định và là thông điệp về tinh thần cải cách mạnh mẽ, thực chất, đặt lợi ích của nhân dân lên trên hết. Một đất nước đang trên hành trình phát triển không thể mãi duy trì một cơ cấu tổ chức cồng kềnh, lãng phí và chồng chéo. Bởi thế, trong thời khắc lịch sử này, triệu triệu người dân đều trong tâm thế hân hoan và kỳ vọng lớn lao vào sự vận hành thực chất của mô hình chính quyền địa phương 2 cấp để hướng tới một nền hành chính minh bạch, hiện đại, giảm gánh nặng ngân sách, phục vụ người dân tốt hơn. Tinh gọn để phát triển, giảm tầng nấc trung gian để tăng tốc độ phục vụ.

Thế nhưng chuyển đổi mô hình không thể thành công nếu tư duy hành chính không thay đổi. Chính quyền 2 cấp chỉ là một công cụ thể chế, còn chìa khóa nằm ở con người vận hành nó. Tư duy "quản lý" theo lối cũ xin - cho, kiểm soát, né tránh trách nhiệm phải nhường chỗ cho tư duy "phục vụ" chủ động, sáng tạo, minh bạch và cầu thị.

Mô hình chính quyền địa phương 2 cấp không thể vận hành trên nền bộ máy cũ, con người cũ, thói quen cũ. Đặc biệt cấp xã giờ đây không còn là “cánh tay nối dài” của cấp huyện mà trở thành trung tâm hành động, là nơi tiếp nhận, xử lý giải quyết các vấn đề trực tiếp của người dân. Luật Tổ chức chính quyền địa phương sửa đổi đã đẩy mạnh phân cấp, phân quyền và ủy quyền để thực hiện đúng phương châm “địa phương quyết, địa phương làm và địa phương chịu trách nhiệm”. Việc trao quyền này không chỉ giúp giảm bớt tầng nấc trung gian mà còn tạo điều kiện để chính quyền cấp xã phát huy tối đa năng lực, sự sáng tạo của mình trong việc giải quyết các vấn đề tại địa phương. Đồng thời cũng đặt ra những yêu cầu cao hơn cho cấp xã về tăng cường năng lực đội ngũ, ứng dụng công nghệ, tăng cường khả năng tương tác, hỗ trợ người dân, phát huy tính chủ động sáng tạo, thống nhất.

Tăng quyền, tăng trách nhiệm, do đó phải xây dựng cơ chế tuyển chọn, sử dụng, đánh giá cán bộ phù hợp với mô hình mới, đặt hiệu quả phục vụ người dân là tiêu chí số một và phải kiên quyết loại bỏ những cán bộ trì trệ, bảo thủ, né tránh trách nhiệm.

Trong bài viết "Sức mạnh của đoàn kết", Tổng Bí thư Tô Lâm nhận định: “Việc tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị; sắp xếp lại đơn vị hành chính tác động, ảnh hưởng đến một bộ phận cán bộ, đảng viên, công chức... điều đó đòi hỏi sự công minh, đồng thuận và quyết tâm chính trị rất cao và đặc biệt là sự hy sinh lợi ích cá nhân. Nếu thiếu đoàn kết thống nhất từ trên xuống dưới, quá trình thực hiện sẽ rất dễ phát sinh vướng mắc, bất cập”. Do đó, Tổng bí thư khẳng định: “Đoàn kết trong toàn hệ thống chính trị chính là chìa khóa thành công của cải cách này”.

Lịch sử sẽ ghi nhận ngày 1/7/2025 như một bước ngoặt thể chế, nhưng thành công và hiệu quả đến đâu, điều đó phụ thuộc vào từng hành động cụ thể, từng quyết định cải cách dứt khoát và sự nỗ lực đồng bộ của cả hệ thống chính trị. Khi chính quyền thực sự "gần dân, sát dân, vì dân", thì không chỉ mô hình thay đổi, mà chất lượng cuộc sống của người dân cũng sẽ đổi thay.

Và đó mới chính là mục tiêu cuối cùng của mọi cải cách chính trị - hành chính mà Đảng ta đã, đang và sẽ kiên định thực hiện.